به گزارش قدس خراسان، ترافیک و کمبود جای پارک در اطراف حرم مطهر رضوی موضوع جدیدی در شهر مشهد نیست و بدون شک هم مشهدی‌ها و هم زائران با این مشکل دست و پنجه نرم کرده‌اند.
رفع این مشکل از راه‌های مختلف به ویژه در ایام پیک حضور زائران دنبال شده است که مرسوم‌ترین آن استفاده از زمین‌های خالی بدون ایجاد زیرساخت مناسب در اطراف حرم مطهر رضوی بوده و بی‌شک ادامه چنین راه‌حلی در شأن مشهد به عنوان پایتخت معنوی ایران نیست.
با توجه به اهمیت این موضوع، جلساتی توسط معاونت اجرایی رئیس‌جمهور پس از سفر سال گذشته رئیس‌جمهور شهید به مشهد برگزار شد که بررسی‌ها نشان می‌دهد هر چند برگزاری این جلسات موجب اتفاق‌نظر در رفع مشکل پارکینگ‌های اطراف حرم مطهر شده؛ اما تأمین مالی از این طریق صورت نگرفته و به نظر می‌رسد همچنان این مشکل مانند گرهی کور، تسهیل در امر زیارت را با موانعی روبه‌رو می‌کند.
در طرح‌های تفصیلی، جانمایی پارکینگ‌ها مشخص است؛ اما با وجود همین طرح‌ها و بررسی واقعیت موجود، مشخص می‌شود ساخت پارکینگ‌های عمومی توسط شهرداری تنها در رینگ دوم اطراف حرم منور یعنی میدان شهدا متمرکز شده است.
ضرورت خروج فوری پارکینگ‌ها از زیرگذر حرم مطهر
در راستای تعریف جانمایی پارکینگ‌های اطراف حرم مطهر رضوی، معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: در طرح ایجاد پارکینگ‌ها سه پهنه در قالب سه حلقه تعریف شده که حلقه نخست پهنه‌ای از حرم مطهر رضوی تا میدان شهدا، حلقه دوم معادل پهنه‌ای از میدان شهدا تا میدان فردوسی و حلقه سوم از میدان فردوسی تا خطوط بزرگراهی است که این سه پهنه توسط شهرداری مطالعه شده و در شورای هماهنگی ترافیک استان مورد بررسی قرار گرفته و در گام نخست، تمرکز برای ایجاد پارکینگ‌ها در حلقه اول است.
جواد خدایی ادامه می‌دهد: در طرح تفصیلی مشهد موقعیت پارکینگ‌ها مشخص است. از این رو تقسیم کاری در جلساتی که حدود دو ماه پیش با حضور مدیران استانی، آستان قدس رضوی و شهرداری صورت گرفت، مقرر شد شهرداری در زمین‌های متعلق به خودش ساخت پارکینگ‌ها را شروع کند و برای سایر زمین‌هایی که متعلق به بانک تجارت، شرکت مسکن عمران و مسکن‌سازان و آستان قدس رضوی است، اقدام‌های بعدی صورت بگیرد تا در محدوده‌های تعیین شده ساخت پارکینگ‌ها دنبال شود.
وی می‌افزاید: براساس طرح مصوب شورای عالی معماری و شهرسازی مقرر است ۷هزار واحد پارکینگ در حلقه بلافصل حرم مطهر و بیشتر در محدوده بولوار شارستان ساخته شود. با توجه به شرایط حال حاضر مقرر شد در گام نخست شهرداری ساخت ۳ هزار پارکینگ را در اراضی خود آغاز کند که در همین راستا پارکینگ رضوان در حاشیه بولوار شارستان هم‌اکنون در حال ساخت است.
خدایی تشریح می‌کند: حلقه دوم در فاصله بیشتری از حرم مطهر قرار دارد که با ایجاد پارکینگ‌ها زائر از طریق حمل و نقل عمومی بتواند به سمت حرم منور تردد کند و حلقه سوم از ایستگاه‌های پارک‌سواری است که در اتصال به شبکه بزرگراهی و با استفاده از پارکینگ‌های بزرگ‌تر و حمل و نقل عمومی تشرف به حرم مطهر را محقق خواهد کرد.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی مسئله پارکینگ اطراف حرم منور را یک مسئله چندوجهی می‌داند و می‌گوید: سیاست‌های کلان این است تا جایی که می‌توانیم از طریق حمل و نقل عمومی، پاک و ارزان فرصت زیارت برای زائران را فراهم کنیم و تسهیل زیارت فقط با نزدیک‌تر کردن خودروهای شخصی به حرم مطهر محقق نمی‌شود. از این رو مهم‌ترین مسئله‌ای که طرح‌های فرادست بر آن تأکید دارند، اتصال خطوط قطارشهری به حرم مطهر است تا از طریق آن با سرعت بالا و هزینه پایین، بیشترین حجم زائر به این بارگاه منور مشرف شود.
خدایی خاطرنشان می‌کند: با این حال نمی‌توان مسئله ساخت پارکینگ‌ها و سایر اقدام‌های تسهیل‌کننده را معطل یکدیگر کرد؛ چرا که اقتضائات زمانی هر بخش باید رعایت شود.
نادیده گرفتن ساخت پارکینگ‌ها در محدوده شارستان
خلیل‌الله کاظمی می‌گوید: قرار بود مدیریت شهری در یک فاصله زمانی نسبت به ساخت پارکینگ‌ها در همان رینگ اول اقدام کند؛ اما متأسفانه در این سال‌ها این اتفاق نیفتاده و در حال حاضر با کمبود مواجه هستیم.
وی ضمن رد تعریف‌های ارائه شده برای حلقه‌های ایجاد پارکینگ، در تشریح این حلقه‌ها می‌افزاید: رینگ اول از حرم مطهر است تا شارستان، رینگ دوم از شارستان است تا پهنه میدان شهدا و رینگ سوم از میدان شهدا شروع می‌شود تا پهنه میدان فردوسی یا پایانه مسافربری.
کاظمی ادامه می‌دهد: طی مطالعات طرح تفصیلی در حاشیه شارستان در رینگ اول حدود ۵ هزار جای پارک دیده شده و اولویت نخست، ساخت پارکینگ‌ها در لبه شارستان است به این دلیل که از ۳۶۵ روز سال حدود ۳۰۰ روز ترافیک نداریم و پیک حضور زائر حدود ۶۰ روز در سال است. به همین دلیل این پارکینگ‌ها باید سریع‌تر ساخته شوند تا زائر پس از پارک خودرو خود از این محل پیاده یا با خودروهای زائربر تردد کند و مشکلی برای رفت و آمد زائران سالمند و معلول وجود نداشته باشد.
ساخت متمرکز پارکینگ‌ها در میدان شهدا
رئیس سازمان فنی و نگهداری حرم مطهر رضوی با اشاره به سابقه اجرایی خود در شهرداری توضیح می‌دهد: حلقه دوم شامل میدان شهدا، میدان شهید گمنام میدان شهدای گوهرشاد و میدان بسیج است و ایجاد پارکینگ در این محدوده برای این منظور است تا در پیک حضور زائر مورد استفاده قرار بگیرد و برای رینگ سوم هیچ مطالعه یا برآوردی انجام نشده است.
وی تأکید می‌کند: در مطالعات صورت گرفته برای حلقه دوم حدود ۹ هزار جای پارک پیش‌بینی شده؛ اما آنچه در حال حاضر اجرایی شده، فقط در میدان شهداست. در میدان شهدا حدود هزار جای پارک به نام پارکینگ قند و شکر در دست اجراست که در انتهای کار قرار دارد. این پروژه در دوره پیشین شورا به سرمایه‌گذار واگذار و عملیات اجرایی آن آغاز شد. در میدان شهدا پارکینگ هشت‌آباد با ظرفیت ۴۰۰ جای پارک و دو پارکینگ دیگر در ابتدای خیابان‌های شهید هاشمی‌نژاد و عبادی که حدود ۵۰۰جای پارک دارند، مجموع این اعداد تقریباً پارکینگ میدان شهدا را تأمین می‌کند. هر چند در بقیه نقاط حلقه دوم متأسفانه تاکنون هیچ اقدامی با عنوان تملک اراضی یا توافق با مجموعه‌های شرکت نفت یا سایر مالکان صورت نگرفته است.
کاظمی ادامه می‌دهد: تغییر فاز حمل و نقل از خودرو شخصی به اتوبوس یا قطار شهری در حلقه دوم عملاً برای تعدادی از زائران یا افرادی که به حرم مطهر مشرف می‌شوند، کار سختی است. بنابراین اولویت نخست ایجاد پارکینگ در حلقه اول است که متأسفانه در این حلقه هیچ‌گونه پارکینگی در حال ساخت نیست غیر از یک ظرفیت خیلی محدود حدود ۲۵۰جای پارک که آن هم به دلایل مختلف توسط شهرداری پیشرفت فیزیکی ندارد.
وی با غیر عملی دانستن طرح زوج و فرد ترافیکی برای تسهیل در امر زیارت عنوان می‌کند: براساس آمار حدود ۸۰درصد خودروها به سمت حرم مطهر عبوری هستند که با اجرای طرح‌هایی می‌توان ورود این حجم از خودرو را کنترل کرد و به جای آن، این فضا را در اختیار زائران و کسبه اطراف حرم منور به منظور تردد قرار داد. اگر خودروهایی که مقصد سفرشان از زیرگذر حرم مطهر است، حذف شوند، عملاً بار ترافیکی خیابان‌های منتهی به حرم مطهر هم کم خواهد شد.
جدا از اختلاف نظری که در تعاریف حلقه اول و دوم وجود دارد، شهرداری براساس طرح تفصیلی اقدامی برای ساخت پارکینگ‌ها در بخش شارستان نداشته و با توجه به حجم زائرانی که در پهنه‌های مختلف شهر مشهد توزیع می‌شوند، چرا باید تمرکز ایجاد پارکینگ تنها در میدان شهدا و محل استقرار مدیریت شهری باشد؟
سندها و پیش‌بینی‌های زیادی برای افزایش حضور زائران وجود دارد و این پرسش مطرح می‌شود که این کاستی‌ها تا چه زمانی قرار است وقت و انرژی زائر و مجاور را بگیرد و نتیجه این کم‌کاری راهکارهایی مانند اجرای محدودیت ترافیکی بدون در نظر گرفتن مشکلات معلولان و سالمندان باشد؟ تسهیل در زیارت، فقط شعار نیست؛ بلکه رنگ و بوی عمل را می‌طلبد؛ امری که در مدیریت شهری برای این مهم وجود ندارد.
با توجه به اهمیت این موضوع، جلساتی توسط معاونت اجرایی رئیس‌جمهور پس از سفر سال گذشته رئیس‌جمهور شهید به مشهد برگزار شد که بررسی‌ها نشان می‌دهد هر چند برگزاری این جلسات موجب اتفاق‌نظر در رفع مشکل پارکینگ‌های اطراف حرم مطهر شده؛ اما تأمین مالی از این طریق صورت نگرفته و به نظر می‌رسد همچنان این مشکل مانند گرهی کور، تسهیل در امر زیارت را با موانعی روبه‌رو می‌کند.
در طرح‌های تفصیلی، جانمایی پارکینگ‌ها مشخص است؛ اما با وجود همین طرح‌ها و بررسی واقعیت موجود، مشخص می‌شود ساخت پارکینگ‌های عمومی توسط شهرداری تنها در رینگ دوم اطراف حرم منور یعنی میدان شهدا متمرکز شده است.
ضرورت خروج فوری پارکینگ‌ها از زیرگذر حرم مطهر
در راستای تعریف جانمایی پارکینگ‌های اطراف حرم مطهر رضوی، معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: در طرح ایجاد پارکینگ‌ها سه پهنه در قالب سه حلقه تعریف شده که حلقه نخست پهنه‌ای از حرم مطهر رضوی تا میدان شهدا، حلقه دوم معادل پهنه‌ای از میدان شهدا تا میدان فردوسی و حلقه سوم از میدان فردوسی تا خطوط بزرگراهی است که این سه پهنه توسط شهرداری مطالعه شده و در شورای هماهنگی ترافیک استان مورد بررسی قرار گرفته و در گام نخست، تمرکز برای ایجاد پارکینگ‌ها در حلقه اول است.
جواد خدایی ادامه می‌دهد: در طرح تفصیلی مشهد موقعیت پارکینگ‌ها مشخص است. از این رو تقسیم کاری در جلساتی که حدود دو ماه پیش با حضور مدیران استانی، آستان قدس رضوی و شهرداری صورت گرفت، مقرر شد شهرداری در زمین‌های متعلق به خودش ساخت پارکینگ‌ها را شروع کند و برای سایر زمین‌هایی که متعلق به بانک تجارت، شرکت مسکن عمران و مسکن‌سازان و آستان قدس رضوی است، اقدام‌های بعدی صورت بگیرد تا در محدوده‌های تعیین شده ساخت پارکینگ‌ها دنبال شود.
وی می‌افزاید: براساس طرح مصوب شورای عالی معماری و شهرسازی مقرر است ۷هزار واحد پارکینگ در حلقه بلافصل حرم مطهر و بیشتر در محدوده بولوار شارستان ساخته شود. با توجه به شرایط حال حاضر مقرر شد در گام نخست شهرداری ساخت ۳ هزار پارکینگ را در اراضی خود آغاز کند که در همین راستا پارکینگ رضوان در حاشیه بولوار شارستان هم‌اکنون در حال ساخت است.
خدایی تشریح می‌کند: حلقه دوم در فاصله بیشتری از حرم مطهر قرار دارد که با ایجاد پارکینگ‌ها زائر از طریق حمل و نقل عمومی بتواند به سمت حرم منور تردد کند و حلقه سوم از ایستگاه‌های پارک‌سواری است که در اتصال به شبکه بزرگراهی و با استفاده از پارکینگ‌های بزرگ‌تر و حمل و نقل عمومی تشرف به حرم مطهر را محقق خواهد کرد.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی مسئله پارکینگ اطراف حرم منور را یک مسئله چندوجهی می‌داند و می‌گوید: سیاست‌های کلان این است تا جایی که می‌توانیم از طریق حمل و نقل عمومی، پاک و ارزان فرصت زیارت برای زائران را فراهم کنیم و تسهیل زیارت فقط با نزدیک‌تر کردن خودروهای شخصی به حرم مطهر محقق نمی‌شود. از این رو مهم‌ترین مسئله‌ای که طرح‌های فرادست بر آن تأکید دارند، اتصال خطوط قطارشهری به حرم مطهر است تا از طریق آن با سرعت بالا و هزینه پایین، بیشترین حجم زائر به این بارگاه منور مشرف شود.
خدایی خاطرنشان می‌کند: با این حال نمی‌توان مسئله ساخت پارکینگ‌ها و سایر اقدام‌های تسهیل‌کننده را معطل یکدیگر کرد؛ چرا که اقتضائات زمانی هر بخش باید رعایت شود.
نادیده گرفتن ساخت پارکینگ‌ها در محدوده شارستان
خلیل‌الله کاظمی می‌گوید: قرار بود مدیریت شهری در یک فاصله زمانی نسبت به ساخت پارکینگ‌ها در همان رینگ اول اقدام کند؛ اما متأسفانه در این سال‌ها این اتفاق نیفتاده و در حال حاضر با کمبود مواجه هستیم.
وی ضمن رد تعریف‌های ارائه شده برای حلقه‌های ایجاد پارکینگ، در تشریح این حلقه‌ها می‌افزاید: رینگ اول از حرم مطهر است تا شارستان، رینگ دوم از شارستان است تا پهنه میدان شهدا و رینگ سوم از میدان شهدا شروع می‌شود تا پهنه میدان فردوسی یا پایانه مسافربری.
کاظمی ادامه می‌دهد: طی مطالعات طرح تفصیلی در حاشیه شارستان در رینگ اول حدود ۵ هزار جای پارک دیده شده و اولویت نخست، ساخت پارکینگ‌ها در لبه شارستان است به این دلیل که از ۳۶۵ روز سال حدود ۳۰۰ روز ترافیک نداریم و پیک حضور زائر حدود ۶۰ روز در سال است. به همین دلیل این پارکینگ‌ها باید سریع‌تر ساخته شوند تا زائر پس از پارک خودرو خود از این محل پیاده یا با خودروهای زائربر تردد کند و مشکلی برای رفت و آمد زائران سالمند و معلول وجود نداشته باشد.
ساخت متمرکز پارکینگ‌ها در میدان شهدا
رئیس سازمان فنی و نگهداری حرم مطهر رضوی با اشاره به سابقه اجرایی خود در شهرداری توضیح می‌دهد: حلقه دوم شامل میدان شهدا، میدان شهید گمنام میدان شهدای گوهرشاد و میدان بسیج است و ایجاد پارکینگ در این محدوده برای این منظور است تا در پیک حضور زائر مورد استفاده قرار بگیرد و برای رینگ سوم هیچ مطالعه یا برآوردی انجام نشده است.
وی تأکید می‌کند: در مطالعات صورت گرفته برای حلقه دوم حدود ۹ هزار جای پارک پیش‌بینی شده؛ اما آنچه در حال حاضر اجرایی شده، فقط در میدان شهداست. در میدان شهدا حدود هزار جای پارک به نام پارکینگ قند و شکر در دست اجراست که در انتهای کار قرار دارد. این پروژه در دوره پیشین شورا به سرمایه‌گذار واگذار و عملیات اجرایی آن آغاز شد. در میدان شهدا پارکینگ هشت‌آباد با ظرفیت ۴۰۰ جای پارک و دو پارکینگ دیگر در ابتدای خیابان‌های شهید هاشمی‌نژاد و عبادی که حدود ۵۰۰جای پارک دارند، مجموع این اعداد تقریباً پارکینگ میدان شهدا را تأمین می‌کند. هر چند در بقیه نقاط حلقه دوم متأسفانه تاکنون هیچ اقدامی با عنوان تملک اراضی یا توافق با مجموعه‌های شرکت نفت یا سایر مالکان صورت نگرفته است.
کاظمی ادامه می‌دهد: تغییر فاز حمل و نقل از خودرو شخصی به اتوبوس یا قطار شهری در حلقه دوم عملاً برای تعدادی از زائران یا افرادی که به حرم مطهر مشرف می‌شوند، کار سختی است. بنابراین اولویت نخست ایجاد پارکینگ در حلقه اول است که متأسفانه در این حلقه هیچ‌گونه پارکینگی در حال ساخت نیست غیر از یک ظرفیت خیلی محدود حدود ۲۵۰جای پارک که آن هم به دلایل مختلف توسط شهرداری پیشرفت فیزیکی ندارد.
وی با غیر عملی دانستن طرح زوج و فرد ترافیکی برای تسهیل در امر زیارت عنوان می‌کند: براساس آمار حدود ۸۰درصد خودروها به سمت حرم مطهر عبوری هستند که با اجرای طرح‌هایی می‌توان ورود این حجم از خودرو را کنترل کرد و به جای آن، این فضا را در اختیار زائران و کسبه اطراف حرم منور به منظور تردد قرار داد. اگر خودروهایی که مقصد سفرشان از زیرگذر حرم مطهر است، حذف شوند، عملاً بار ترافیکی خیابان‌های منتهی به حرم مطهر هم کم خواهد شد.
جدا از اختلاف نظری که در تعاریف حلقه اول و دوم وجود دارد، شهرداری براساس طرح تفصیلی اقدامی برای ساخت پارکینگ‌ها در بخش شارستان نداشته و با توجه به حجم زائرانی که در پهنه‌های مختلف شهر مشهد توزیع می‌شوند، چرا باید تمرکز ایجاد پارکینگ تنها در میدان شهدا و محل استقرار مدیریت شهری باشد؟
سندها و پیش‌بینی‌های زیادی برای افزایش حضور زائران وجود دارد و این پرسش مطرح می‌شود که این کاستی‌ها تا چه زمانی قرار است وقت و انرژی زائر و مجاور را بگیرد و نتیجه این کم‌کاری راهکارهایی مانند اجرای محدودیت ترافیکی بدون در نظر گرفتن مشکلات معلولان و سالمندان باشد؟ تسهیل در زیارت، فقط شعار نیست؛ بلکه رنگ و بوی عمل را می‌طلبد؛ امری که در مدیریت شهری برای این مهم وجود ندارد.
نظر شما