صمد برزویان، به تحلیل ابعاد اقتصادی آموزش و پرورش پرداخت و به سه مؤلفه اصلی در این حوزه اشاره کرد: کارایی درونی، کارایی بیرونی و مسائل مالی. او تأکید کرد که در حال حاضر تمرکز عمده بر تأمین و تخصیص منابع مالی است.
وی گفت: از سال ۱۳۷۰ تا ۱۴۰۲، بودجه آموزش و پرورش به‌طور متوسط ۲۰ درصد بیشتر از بودجه مصوب بوده است. به عبارت دیگر، اگر ۱۰۰ واحد بودجه برای آموزش و پرورش در نظر گرفته شود، در پایان سال به ۱۲۰ واحد نیاز خواهد بود. همچنین تأخیر یک‌ساله در پرداخت پاداش پایان خدمت معلمان بازنشسته نخستین اثر کسری پایدار بودجه است.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: اقتصاد به معنای استفاده بهینه از منابع موجود است؛ اما اکنون بیشتر به منابع فیزیکی و نحوه هزینه‌کرد آن‌ها توجه می‌شود، در حالی که سرمایه اصلی جامعه، مغز دانش‌آموزان و میزان یادگیری آن‌هاست.
برزویان بر این نکته تأکید کرد که کارایی درونی، شامل تحقق اهداف آموزشی، سیاسی، زیستی و اقتصادی، در وزارت آموزش و پرورش به‌درستی بررسی نمی‌شود.
آموزش و پرورش بازخواست نمی‌شود؟
وی با ذکر مثالی گفت: آیا کسی بررسی کرده که دانش‌آموزان در پایان پایه ششم باید به چه اهدافی دست یابند؟ آیا درصد دانش‌آموزانی که به این اهداف دست یافته‌اند، ارزیابی می‌شود؟ متأسفانه، کیفیت‌بخشی در آموزش و پرورش دغدغه نیست و هیچ‌کس از این وزارتخانه بابت تحقق نیافتن اهدافش بازخواست نمی‌کند.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی در پاسخ به پرسشی درباره تأثیر کسری بودجه بر هزینه‌های مدارس دولتی برای شهروندان بیان کرد: تمامی مدارس برای تأمین هزینه‌های خود از والدین پول دریافت می‌کنند. این موضوع برای طبقات ضعیف جامعه آسیب‌زا بوده و می‌تواند منجر به ترک تحصیل شود.
تخصیص بودجه بدون تغییر برنامه درسی فایده‌ای ندارد
برزویان متذکر شد: تخصیص منابع بیشتر تنها شرط لازم برای افزایش کارایی نیست و اگر محتوای دروس تغییر نکند، تزریق منابع بیشتر نیز مؤثر نخواهد بود. او پرسید: چرا باید ساعت‌های زیادی را صرف تدریس ریاضی کنیم، بدون اینکه به علوم کاربردی توجه کنیم؟
وی به کاهش سهم وزارت آموزش و پرورش از بودجه عمومی دولت اشاره کرد و گفت: سهم این وزارتخانه از ۱۳.۱ درصد در سال ۱۴۰۱ به ۹.۸ درصد در سال ۱۴۰۳ رسیده است.
برزویان با انتقاد از ناتوانی آموزش و پرورش در تشخیص کمبود معلم گفت: با وجود نرم‌افزارهای متعدد، چگونه ممکن است کلاس‌ها بدون معلم بمانند و آموزش و پرورش نتواند تعداد دقیق کمبود معلم را تشخیص دهد؟ این اتفاق عجیبی است که در دولت گذشته شاهد آن بودیم و تعداد زیادی از کلاس‌ها در مهر سال گذشته بدون معلم باقی ماندند.
وی افزود: دولت باید کیفیت بالای آموزش را برای تمامی جامعه فراهم کند، زیرا آثار آن فراتر از مرزها خواهد بود. آیا چیزی مهم‌تر از آینده دانش‌آموزان وجود دارد؟
برزویان همچنین به تأثیر کسری پایدار بودجه از سال ۱۳۹۵ بر کیفیت آموزش اشاره کرد و گفت: راه‌حل خروج از این وضعیت شامل یافتن منابع مالی جدید، مدیریت بهتر منابع و تغییر روش‌های ارائه خدمات همراه با تغییر برنامه‌های درسی است، چراکه نیازهای دانش‌آموزان نسل جدید با گذشته متفاوت است.
در نهایت، وی تأکید کرد که روش‌های آموزشی و محتوای کتاب‌های درسی باید تغییر یابد تا اثربخشی واقعی منابع مالی دیده شود؛ همچنین سرمایه‌گذاری ویژه بر نیازهای روز، مانند آموزش فناوری، ضروری است.
نظر شما