به گزارش قدس آنلاین، نظام آموزش و پرورش علاوه بر کمبود شدید معلم برای تعلیم و تربیت دانش‌آموزان، با چالش کیفی نبودن برخی از معلمان خود نیز روبه‌رو است. به همین دلیل وزارت آموزش و پرورش بر اساس تکلیف دیکته شده سند تحول تلاش دارد ضمن بازنگری رویکرد حاضر دانشگاه فرهنگیان، جایگاه این مجموعه را به دانشگاه جامع تربیت معلم با هدف تربیت معلمان شش‌ساحتی و مهارتی ارتقا دهد.

۶ ساحت لازم برای معلم شدن

سرپرست معاونت نظارت، ارزیابی و تضمین کیفیت دانشگاه فرهنگیان در پاسخ به قدس می‌گوید: براساس اسناد فرادستی، دانشگاه فرهنگیان یک سازمان مأموریت‌گراست و باید به تأمین، تربیت و توانمندسازی منابع انسانی وزارت آموزش و پرورش بپردازد.

ایوب ابراهیمی با اشاره به اینکه دانشگاه فرهنگیان تنها گذرگاه تربیت معلم است، می‌افزاید: براساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش هم دانش‌آموز و هم معلم باید بتوانند در بستر ساحت‌های شش‌گانه فعالیت کنند؛ یعنی همان‌طور که به تربیت دانش‌آموز در ساحت‌های تربیت اعتقادی، عبادی و اخلاقی، تربیت اجتماعی و سیاسی، زیستی و بدنی، هنری و زیباشناختی، اقتصادی و حرفه‌ای و علمی و فناوری اشاره می‌کنیم باید بدانیم لازمه تغییر در وضعیت او تغییر در ساحت معلمی است که هم خودساخته باشد و هم بتواند این حوزه‌ها را پوشش دهد.

وی ادامه می‌دهد: مطابق طرح «کارپوشه یا کارنامه تربیتی» هر دانشجومعلم باید در طول دوره تحصیل متناسب با رشته خودش ۶ مهارت را کسب کند. به طور مثال در ساحت تربیت اعتقادی، عبادی و اخلاقی هر دانشجومعلم در نهایت باید یک مربی آموزش روخوانی، روان‌خوانی و تجوید و آواشناسی باشد؛ در واقع، هدف این است هر دانشجومعلم یک مربی قرآن هم باشد. در ساحت تربیت اجتماعی و سیاسی نیز حتماً یک مربی امداد و نجات هم باشد و بتواند کمک‌های اولیه در هنگام بحران‌های احتمالی را به دانش‌آموزان ارائه دهد. در حوزه زیستی و بدنی باید یک مربی آمادگی جسمانی و در ساحت زیباشناسی و هنری یک مربی خوشنویسی و نقاشی هم باشد چون معلمی که خوشنویس است بهتر می‌تواند مطالب را به دانش‌آموزان انتقال دهد و حس زیباشناختی بچه‌ها را تقویت کند. در ساحت اقتصادی و حرفه‌ای نیز یک کارآفرین بوده و همین‌طور در زمینه علمی و فناوری یک گام از دانش‌آموزان عصر خود جلوتر باشد و حداقل‌های لازم برای کار با رایانه و مهارت‌های هفت‌گانه آی.سی.دی.ال را داشته باشد.

دانش‌آموختگی به شرط آموختن ۶ مهارت

ابراهیمی دانش‌آموختگی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان را منوط به کسب ۶مهارت یاد شده می‌داند و می‌گوید: صدور گواهی هر یک از این موارد با مرجع مرتبط است؛ یعنی دانشگاه فرهنگیان بسترسازی کرده و آموزش‌های لازم را با عوامل سهیم و مؤثر فراهم می‌کند. مثلاً سازمان هلال‌احمر به دانشجومعلم گواهی امدادونجات و یا سازمان پدافند غیرعامل گواهی پدافند غیرعامل را می‌دهد و غیره. درواقع تعاملی چندجانبه شکل گرفته تا یک معلم از وضعیت موجودش به یک شخصیت متفاوت‌تر برای کنش تعالی‌نگر و تعالی‌جویانه تبدیل شود و نقش‌آفرینی کند.

ابراهیمی درخصوص پیامدهای احراز نشدن شایستگی‌ها و مهارت‌های یاد شده از سوی بعضی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان هم می‌گوید: در این صورت این دانشجویان با مشکلاتی در دانش‌آموختگی مواجه می‌شوند. البته الان نمی‌شود گفت این‌ها سرانجام معلم نخواهند شد چون برای این منظور باید مراحل قانونی طی شود.

وی در پاسخ به این پرسش که برای دسترسی به ساحت‌ها و مهارت‌های شش‌گانه چه پیش‌فرض‌هایی لازم است، می‌گوید: بر اساس سند تحول ما باید از برنامه درسی موضوع‌محور به سمت برنامه درسی مبتنی بر ساحت‌های تربیت برویم. همچنین از برنامه درسی متمرکز به سمت برنامه درسی متکی بر مشارکت مؤثر ارکان و عوامل سهیم در تربیت حرکت کنیم و برنامه‌ای که دانشگاه فرهنگیان دارد به همین مفهوم است. یعنی اگر دستگاه‌ها و نهادهای مختلف در موضوع تربیت رسمی با آموزش و پرورش همگرا شوند، این موضوع به بهترین شکل اتفاق می‌افتد.

چالش‌های پیش رو

وی درباره چالش‌های دانشگاه فرهنگیان در اجرای مناسب این برنامه هم می‌گوید: یکی از چالش‌های جدی در اجرای این برنامه تنزل موضوع منزلت اجتماعی حرفه معلمی است که در جامعه دیده می‌شود و باید این مشکل با تربیت معلمان دارای هویت متعالی برطرف شود. مسئله دیگر هم نابسندگی مشارکت عوامل نهادها و دستگاه‌های سهیم و مؤثر در تعلیم و تربیت است که البته این چالش با رویکرد یاد شده مقداری تقویت می‌شود. همین‌طور نگرش‌های ناهمخوان در نوسازی تربیت معلم وجود دارد که تربیت معلم باید از گذرگاه تاریخی خودش به رویکردهای تازه رسیده و آینده متفاوت را رصد و رقم بزند. یکی دیگر از چالش‌های ما نبود کادر حرفه‌ای برای این تربیت‌شوندگی است که البته وقتی ارکان و عوامل مختلف سهیم و مؤثر ایفای نقش می‌کنند این خلأ برطرف می‌شود.

وی در همین زمینه می‌افزاید: ما باید رویکرد فرهنگی و تربیتی را در عین توجه به کیفیت و آموزش بالا ببریم. الان رویکرد نظام دانشگاهی با آنچه اشاره شد کاملاً متفاوت است. یعنی تلقی شایع در آموزش عالی کشور جدایی این مباحث است یا به عبارت دیگر رویکرد فرهنگی و تربیتی کمرنگ‌تر است و افراد را برای ورود به بازار کار آماده می‌کنند. اما تمام کسانی که برای تربیت معلم در دانشگاه فرهنگیان حضور پیدا می‌کنند جایگاه مشخص و حکم اشتغال رسمی آموزش و پرورش را دارند و به قصد یاد شده هم تربیت می‌شوند بنابراین باید تمام مواردی را که نیاز دارند برایشان فراهم کنیم.

خبرنگار: محمود مصدق