به شهرستانی در جنوب خراسان رضوی می‌رویم؛ نهالستانی در «نشتیفان» خواف که روزهای پر رفت و آمدی را تجربه می‌کند؛ هرچند سفارش درختچه‌های کاج کریسمس، هفته‌ها پیش داده شده تا شرکت‌های صادر کننده، فرصت کافی برای راهی کردن این مسافر ایرانی به کشورهای مقصد را داشته باشند. نشتیفان که با خانه‌های خشت و گلی و آسبادهایش شناخته می‌شود، حالا با توسعه نهالستان‌ها و سبز شدن کاج‌ها، سال‌هاست رنگ و روی سبزتری به خود گرفته است؛ شهر کوچکی که به خاطر آب و هوای گرم و خشکش، زمستان‌های استخوان سوز و تابستان‌های جانسوزی را از سر می‌گذراند و جای خوبی برای کاشت درخت‌های سرسخت است.

 میراثی سبز در سرزمینی خشک
شصت سال پیش، خانواده «صحرانورد» کاشت نهال را در قطعه‌ای از زمین‌هایشان آغاز کردند و «ابراهیم صحرانورد»، میراث دار پدربزرگش در نهالکاری است. او این درختچه زینتی را به اروپا، کشورهای آسیای میانه، ترکمنستان، افغانستان و عراق صادر می‌کند. به گفته او، 40 هکتار از زمین‌های نشتیفان زیر کشت نهال کاج است.
سال گذشته، یک گروه روسی به شهر کوچکشان
 آمده اند و بعد از بازدید از نهالستان کاج‌ها، چند تریلی نهال با خودشان برده‌اند. به گفته صحرانورد، هر تریلری حدود 15 هزار نهال را با خود برده است.
نهال‌ها را با ریشه و خاک، به مسافرانی از سرزمین سرما داده اند تا روسی‌ها، این درختان مقاوم را در سرزمین‌شان بکارند! آخرین خبری که صحرانورد از نهال‌ها دارد، حکایت از رشد خوب کاج‌هاست. او نمی‌داند که چه تعداد از درختچه‌ها برای جشن کریسمس، کنار گذاشته شده اما احتمال می‌دهد که نهال‌های دومتری «نشتیفان» جایی در مسکو با تزئینات جشن سال نو در آن منطقه، رنگین و چشمنواز شده است.

 درختی که بذر خود را در دل دارد
اهالی نشتیفان، بذر کاج را از میوه‌های آن به دست می‌آورند. صحرانورد توضیح می‌دهد: میوه‌های کاج را
ده روز در آفتاب تابستان که دمای هوا بالاست، روی پشت بام پهن می‌کنند تا دانه‌هایش خشک شود و  بیرون بیاید. آن‌ها بذر درختچه‌ها را در فصل پاییز و اواخر زمستان که هوا، معتدل و خنک است، می‌کارند. این محصول در شرایطی باید کاشته شود که به گرمازدگی یا سرمازدگی دچار نشود. کاشت درختچه‌های کاج برای آن‌ها چندان پرخرج نیست چون درخت کاج، آفتی ندارد.
به گفته این کشاورز، منطقه خواف گرم و خشک است و کاشت نهال کاج در آن جواب می‌دهد. در فصل گرما هم، زن و بچه‌هایشان برای وجین علف‌های هرز همراه می‌شوند تا علف‌های هرز، مانع رشد این نهال‌ها نشود.
کاج‌های یکی دوماهه تازه جوانه زده و قامت نحیفی دارند. صحرانورد می‌گوید: در چند ماه اول که وقت جوانه زنی نهال است باید آب شیرین بخورد بعد از اینکه جوانه زد، فرقی ندارد چه آبی به پایش بریزی.

 از جشن کریسمس تا هفته درختکاری
شکل اصلی کاج کریسمس(نوئل)، خمره‌ای است، اما این تنها کاجی نیست که در نهالستان‌های نشتیفان به عمل می‌آید. «کاج توپی» کمی گردتر است و «کاج کله قندی» برگ‌های بیشتر و پرتراکمی دارد.
صحرانورد می‌گوید: کاج‌های توپی و کله قندی هم کاربرد تزئینی دارد، اما کاج معمولی که از دیگر کاج‌ها بلندتر هم هست، بادشکن است.
لابه لای نهالستان‌ها قدم می‌زنیم و صحرانورد توضیح می‌دهد که موج فروش آن‌ها از اواخر پاییز آغاز می‌شود تا اواخر زمستان شدت می‌گیرد، بیشتر هم به بهانه کریسمس و البته هفته درختکاری که در اسفندماه است.
صحرانورد، بیشتر از هر جای دیگر، مشتریانی از ترکمنستان، عراق و افغانستان دارد؛ مشتری‌های داخلی او هم بیشتر از شهرداری تهران و دیگر شهرداری‌ها هستند که از کاج‌ها برای توسعه فضای سبز شهری استفاده می‌کنند. البته، افرادی هم هستند که کاج‌ها را به صورت کلی از کشاورزان می‌خرند تا به موقع و با سود مناسب، به آن طرف آب، صادر
کنند.

 کاج کریسمس، 10 هزار تومان
وقتی نهال کاج، قامت چشمنوازی به خود بگیرد، سروکله مشتری‌ها از شهرهای بزرگ یا کشورهای اطراف پیدا می‌شود به گفته نهالکار نشتیفانی، مشتریان خارجی کاج‌های معمولی را بیشتر از کاج کله قندی و توپی می‌برند تا بعد از استفاده کریسمس هم بتوانند از چوب آن استفاده کنند! چرا که چوب کاج معمولی نسبت به دو نوع دیگر، یکدست تر است. مشتریان درختچه‌های نوئل، کاج‌های دومتری با برگ‌های پرتراکم را می‌برند. این شاخ و برگ‌ها، باید تحمل آویزه‌های جشن کریسمس، از هدیه‌های نقلی گرفته تا رشته لامپ‌های رنگارنگ را داشته باشد.
نهال‌های فروشی در نشتیفان، از یک سال تا چهار سال عمر دارند. کاج‌های بلند دو متری که مورد پسند مشتری‌های اروپایی است، معمولاً عمری سه ساله دارند. این کاج‌ها  در بارگیری به همراه خاک و ریشه، بسته‌بندی می‌شوند! هر نهال کاج نوئل اینجا در نشتیفان، فقط به قیمت 10 هزار تومان به فروش می‌رسد!