از خاک صحنه تا جذابیتهای لنز دوربین سینما
از اساس مقایسه این دو مقوله هنری با یکدیگر درست نیست، چون مدیوم آنها با هم فرق میکند، مخاطبانشان متفاوت است و هرکدام ادبیات مختص به خودشان را دارند، اما بازیگران این دو گونه هنری گاهی دست به تجربه در هر دو حیطه میزنند. به نظر میرسد امتحان کردن فضای سینما برای تئاتریها سهلتر باشد تا اینکه بازیگرانی که فقط جلوی دوربین سینما بودهاند، بخواهند اجرای صحنهای را تجربه کنند، علت این را هم شاید بتوان در سختیهای کار نمایش، اجرای زنده، رویارویی بیواسطه با مخاطب، بازی در لحظهای غیرقابل تکرار و موضوعاتی از این دست دانست، و بازیگر به اصطلاح باید سالها خاک صحنه بخورد تا در این راه آبدیده شود.
بسیاری از بزرگان سینما همچون عزتالله انتظامی، جمشید مشایخی، داود رشیدی، محمدعلی کشاورز، علی نصیریان، خسرو شکیبایی و... کار خود را از صحنههای خاکی تئاتر و نمایش آغاز کردند و بیتردید علت ماندگاری آنها طی یک عمر فعالیت را باید در تجربیات ارزشمندی دانست که ساده و آسان به دست نیامده است.
برعکس دورهای که در سینما، تنها معیار انتخاب بازیگرانش چشم رنگیها و صورتهای عروسکی بود. شاید به خودی خود این معیار سنجش ایرادی نداشته باشد، چرا که سینما هم برای جذب مخاطب به جذابیتهای بصری نیازمند است اما توجه به اصل هنر و هنرمندی، زیر سایه سنگین معیارهای زیبایی و ظاهری رفت. با تمام اختلافاتی که همیشه در این عرصه وجود داشته و تئاتریها همیشه چراغ خاموش و در حاشیه حرکت کردند و عموماً شهرت رؤیایی و یک شبه سینماییها نصیبشان نمیشد، این روزها گویا ورق برگشته و سینما به تئاتریها روی خوش نشان میدهد. علتش هم شاید این است که دیگر کفگیر سینما ته دیگ خورده و تجربه سالهای اخیر فروش فیلمها و ساخت آثار کم اثر نشان داده که باید بیشتر به محتوا و بازی بازیگران و کیفیت فیلمها توجه کرد. شاید علت حضور دوباره بازیگران قدیمی بر پرده سینما و سریالهای شبکه نمایش خانگی، گواه خوبی بر این مدعا باشد.
بازیهای درخشان تئاتریها
جشنواره فیلم فجر امسال هم از این موضوع بینصیب نماند و گویا حضور تئاتریها در فیلمهای امسال چیزی بیشتر از یک تصادف و اتفاق است. بسیاری از فیلمهایی که امسال در بخش سودای سیمرغ و نگاه نو حضور داشتند از بازیگران تئاتری بهره بردند که اتفاقاً اغلب آنها هم جزو نامزدهای دریافت سیمرغ شدند. نگاهی به لیست این بازیگران در جشنواره امسال میاندازیم؛ رضا کیانیان، پرویز پرستویی، سیامک صفری، حمیدرضا آذرنگ، ژاله صامتی، پانتهآ پناهیها، نوید محمدزاده، بهنام تشکر، الهام کردا، نگار عابدی و فرزین صابونی از بازیگرانی هستند که در فیلمهای امسال نقشآفرینی کردند و خوش درخشیدند. حمیدرضا آذرنگ بازیگر، کارگردان تئاتر و نمایشنامهنویس که امسال در فیلمهای «گیتا» مسعود مددی و «عادت نمیکنیم» ابراهیم ابراهیمیان حضور داشت، کاندیدای سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد جشنواره امسال شد.
سیامک صفری بازیگر تئاتر امسال با سه فیلم «امکان مینا» ساخته کمال تبریزی، «نفس» ساخته نرگس آبیار و «آخرین بار کی سحر را دیدی؟» ساخته فرزاد موتمن در بخش اصلی جشنواره فیلم فجر حضور داشت و او هم نامزد دریافت سیمرغ بلورین شد. نوید محمدزاده از بازیگران خوب تئاتر است که بازیهای ماندگاری در عرصه تئاتر از خود به جا گذاشته و امسال با بازی درخشان خود در فیلمهای «لانتوری» رضا درمیشیان، «ابد و یک روز» سعید روستایی و «خشم و هیاهو» هومن سیدی در جشنواره حضور داشت و در دو بخش بهترین بازیگر نقش اول مرد و بهترین بازیگر نقش مکمل مرد کاندیدا شد که برای بازی در «ابد و یک روز» سیمرغ را از آن خود کرد.
الهام کردا بازیگر و کارگردان تئاتر با ایفای نقش در فیلم «به دنیا آمدن» به کارگردانی محسن عبدالوهاب در بخش سودای سیمرغ جشنواره فیلم فجر حضور داشت و کاندیدای بهترین بازیگر نقش اول زن شد. بهنام تشکر نیز که از بازیگران تئاتری است امسال در فیلم «لاک قرمز» بازی درخشانی از خود بجای گذاشت. پانتهآ پناهیها بازیگر تئاتر که امسال در دو فیلم «نفس» و «لاک قرمز» به ایفای نقش پرداخت و شاید حق او بود که بخاطر بازی در «نفس» کاندیدا باشد. نگار عابدی نیز بازیگر شناخته شده تئاتر است که امسال در فیلم «آبنبات چوبی» در جشنواره حضور داشت. فرزین صابونی بازیگر تئاتر هم امسال با تازهترین فیلم بهروز شعیبی «سیانور» همراه شده است. حضور بازیگران تئاتری را که امروز بسیاری از آنها هم در عرصه سینما برای خودشان چهرههای شناخته شدهای هستند، باید به فال نیک گرفت و امیدوار بود که بازیگرانی از این دست روح تازهای در سینما بدمند و توجه به مقوله کیفیت در نقشآفرینی بازیگران به بخشهای دیگر سینما همچون غنای فیلمنامه و محتوای آثار هم راه پیدا کند.
نظر شما