تحولات منطقه

۳۰ فروردین ۱۳۹۵ - ۱۵:۲۶
کد خبر: ۳۶۹۹۵۶

عربستان سعودی كه پیشتر اعلام كرده بود ایران می تواند از طرح تثبیت یا فریز تولید نفت مستثنا شود، پیش از برگزاری نشست دوحه قطر موضع خود را تغییرداد و خواستار حضور ایران برای توافق بر سر تثبیت تولید نفت خام شد؛ چرخشی كه روز یكشنبه اجلاس ۱۶ كشور عضو اوپك و نفتی های غیر اوپك را بی نتیجه گذاشت.

چرا عربستان چرخید و نشست دوحه شکست خورد؟
زمان مطالعه: ۱ دقیقه

به گزارش قدس آنلاین به نقل از ایرنا،ایران خواهان سهم واقعی خود از سبد اوپك است و رسیدن به میزان تولیدی كه پیش از اعمال تحریم ها علیه نفت ایران حدود 4 میلیون بشكه نفت در روز بود.

علاوه بر تایید این حق از سوی اعضای اوپك برخی تولیدكنندگان خارج از این سازمان مانند روسیه نیز به این موضوع اذعان دارند.
راشاتودی به نقل از الكساندر نوواك وزیر انرژی روسیه نیز چرخش عربستان سعودی را عامل منجمد شدن توافق دانست.
نواك در ماه گذشته میلادی پس از گفتگو با همتای ایرانی خود گفت: «ایران در موقعیت خاصی قرار دارد چرا كه تحریم ها بر میزان تولید نفت این كشور تاثیر گذاشته است.» وی افزود كه «ایران خواهان هماهنگی بین كشورهای صادركننده نفت است اما نخست نیاز دارد كه تولید نفت خود را به حد مورد نظر برساند.»
اكنون و بعد از اجلاس شكست خورده روز یكشنبه دوحه، روس ها هم گویا تمایلی به پافشاری برای تثبیت تولید ندارند و وزیر انرژی روسیه می گوید: حالا توپ در زمین خود اعضای اوپك است تا ابتدا بین خودشان توافق كنند.
در همین حال محمد بن صالح الساده وزیر انرژی قطر نیز گفت: به موضع تهران درباره نپذیرفتن تثبیت تولید نفت احترام می گذاریم و آن را امری حاكمیتی می بینیم.
استدلال ایران برای شركت نكردن در نشست نفتی دوحه از زبان بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت ایران این است: ما به این نتیجه رسیدیم كه نشست دوحه برای كسانی است كه می خواهند طرح فریز نفتی را امضا كنند و اگر می خواستیم نماینده ای از ایران در این نشست حضور داشته باشد برای این بود كه حمایت خود را از این طرح نشان دهیم، اما از آن جا كه قرار نیست ایران این طرح را امضا كند، بنابراین ضرورتی برای حضور نماینده ایران در این نشست وجود ندارد.
این عبارات زنگنه از نگاه برخی ناظران، بیانی غیرمستقیم مبنی بر مخالفت ایران با كاهش یا تثبیت تولید ناعادلانه فعلی و ناخرسندی از سهم نادیده انگاشته شده آن از بازار نفت است اما این اصرار تهران برای بازگشت به جایگاه واقعی خود را عربستانی ها نیز قبول كردند.
گزارش رویترز تصریح می كند كه سعودی ها در لحظات آخر در حالی بر ضرورت حضور ایران برای توافق نفتی جدید تاكید كردند كه پیش از این، ریاض بر منزوی كردن ایران حتی در توافق تثبیت تولید نفت اصرار داشت و چرخش موضع آن در این باره، یكی از عوامل نافرجامی اجلاس دوحه بود اما واقعیت این است كه نمی توان نقش عوامل فرا منطقه ای را در تغییر محاسبات عربستان در نظر نگرفت.
عده ای از تحلیلگران و ناظران می گویند اجرای طرح فریز نفتی اگرچه به افزایش و ثبات قیمت نفت در بازارهای جهانی می‌انجامد و از این لحاظ برای همه كشورهای نفتی مفید است، اما پیوستن ایران به این طرح؛ یعنی ثابت ماندن سطح تولید و صادرات نفت ایران در حدود یك میلیون بشكه در روز، در حالی كه این سطح در گذشته بیش از 4 میلیون بشكه نفت بوده است كه این نكته بخوبی نشان می‌دهد، تن دادن به اجرای فریز نفتی در شرایط كنونی به ضرر ایران تمام می‌شود.
این تحلیل قائل به آن است كه عربستان سعودی از همان ابتدا نیز خواهان فریز كردن تولید نفت نبوده و با این توافق قصد داشته توپ را به زمین ایران بیندازد و تعمدا نشست دوحه را به شكست بكشاند زیرا سعودی ها می دانستند كه ایران در شرایط پسابرجام خواهان استفاده بیشتر از لغو تحریم ها برای رسیدن به ظرفیت واقعی تر خود است نه كاهش یا تثبیت تولید.
از این منظر، عربستان امكان آن را می یابد تا هم بتواند مجددا از حربه افزایش تولید و كاهش قیمت برای اعمال فشار بر رقبا استفاده كند و هم مقصر این روند نزولی قیمت نفت تلقی نشود. عربستان هم قطعا به دلیل سیاسی كاری پیشین خود در بازی با برگه نفت علیه رقیبانی مانند ایران نه تنها به انتحار اقتصادی خود دست زده بلكه برخی دوستان خود را نیز ناخرسند كرده است بنابراین نیاز به تبرئه كردن خود از خسارت های وارد شده به بازارهای جهانی دارد.
این در حالی است كه امید به توافق دوحه باعث شده بود كه طی روزهای اخیر قیمت‌های نفت به حدود 45 دلار صعود كند، اما آخرین گزارش خبرگزاری بلومبرگ از وضعیت حاضر قیمت‌های نفت حاكی است كه روز یكشنبه نفت برنت دریای شمال با 1.7درصد كاهش به 43 دلار و قیمت نفت شاخص وست تگزاس اینترمدیت آمریكا با 2.75 درصد كاهش نسبت به روز گذشته به حدود 40 دلار سقوط كرد.
فرض دیگر برای به هم ریختن برگه های روی میز در دوحه آن است كه برای عربستان سعودی پیش بینی برخی اتفاقات نیز دشوار بود؛ اتفاقاتی كه می تواند بازی نفتی ریاض را پیچیده تر از حد انتظار كند؛ اتفاقی مانند امضای قرارداد فروش ٧٠٠ هزار بشكه نفت ایران به اروپا كه بیژن نامدار زنگنه از آن خبر داد و گفت: اتحادیه اروپا، ایران را شریك معتبر و قابل اعتماد برای تامین انرژی می داند.
زنگنه عصر روز شنبه پس از دیدار میگل آریاس كانته كمیسیونر انرژی اتحادیه اروپا، اعلام كرد: آنها (اروپایی ها) به همكاری بلندمدت با ایران بسیار علاقه مندند و تهران را شریك معتبر و قابل اعتمادی برای تامین انرژی می دانند.
وی یادآوری كرد نزدیك به ١٠٧ سال از عرضه نفت و گاز از سوی ایران می گذرد و در این مدت هیچگاه از سوی ایران مشكلی برای عرضه بموقع و كافی انرژی ایجاد نشده است.
در واقع، عربستان در برابر وضعیتی غیرقابل پیش بینی و در برابر كار انجام شده ای قرار گرفت كه ایرانی ها پیش از این، صحبتش را كرده بودند اما شاید سعودی ها تصور به امضا رسیدن چنین قراردادی را آنهم یك شب پیش از اجلاس دوحه نمی كردند.
حالا مشكل پیچیده تر می شود؛ ایران به افزایش تولید و فروش نفت در مقابل چشمان عربستان ادامه می دهد و در عین حال باید توافقی حاصل شود كه بر اساس وعده های پیشین «ایران را از كاهش یا تثبیت تولید استثنا كند، عربستان را راضی نگه دارد و روسیه را آزار ندهد.»؛ نتیجه چنین وضعیتی تقریبا قابل پیش بینی است؛ عربستان زیر میز توافق می زند؛ روسیه خود را كنار می كشد و ایران هم كاری را می كند كه باید بكند.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.