در استان ایلام (عروس زاگرس) مناطق حفاظت شده جنگلی ارزش بسیار زیادی دارند، این مناطق که به نوعی ذخیره گاه های جنگلی نیز محسوب می شوند از نظر گونه های گیاهی و جانوری گنجینه های عظیم تکرار نشدنی محسوب می گردند و از طرفی بعنوان تفرجگاه مردمان این دیار، نیازمند توجه همگان اعم از مسئولین و مردم بوده تا با استفاده درست و اصولی از آن، از نابودی جنگل و محیط با صفای پیرامونی و تبدیل آن به کویر مهلک جلوگیری شده و بعنوان میراثی ارزشمند برای آیندگان باقی بماند.
برای آشنایی بیشتر شما خوانندگان محترم درباره محیط زیست بکر و مناطق حفاظت شده استان ایلام، پای صحبت تنی چند از مردم و مسئولین نشسته ایم که در زیر می آید:
*مناطق حفاظت شده، پژوهشگاه های طبیعی
یکی از همشهریان که خود را دانشجوی رشته محیط زیست و منابع طبیعی معرفی می کند در این باره با بیان اینکه سازمان حفاظت محیط زیست، منطقه حفاظت شده را بدین شرح تعریف نموده است که «اراضی به نسبت وسیع با ارزش حفاظتی زیاد که با هدف حفظ و احیای رویشگاه های گیاهی و زیستگاه های جانوری انتخاب می شوند»، می گوید: مناطق حفاظت شده، محیط های مناسبی برای اجرای برنامه های آموزشی و پژوهش های زیست محیطی به شمار می آیند و انجام فعالیت های گردشگری و بهره برداری مصرفی و اقتصادی متناسب با نواحی هر منطقه، بر اساس طرح جامع مدیریت مناطق، مجاز است.
رضا نوری با اشاره به اینکه مناطق حفاظت شده در استان ایلام نیز در این ارتباط با همکاری دستگاه های ذیربط تحت حفاظت قرار گرفته و در آن جانوران، گیاهان و ... خاصی توسط محیط بانان، برای جلوگیری از نابودی و انقراض گونه های کم یاب حفاظت می شوند، می افزاید: طبیعت استان ایلام بعنوان عروس زاگرس، ویژگی های منحصر به فردی دارد که حفاظت از این عرصه های طبیعی و خدادادی امری همگانی بوده که نیازمند توجه عموم مردم و مسئولان است
* صدمات جبران ناپذیر صنایع آلاینده
یکی دیگر از شهروندان که خود را کارمند یکی از دوایر دولتی معرفی می کند با بیان اینکه عرصه های طبیعی و جنگل های باشکوه استان ایلام در چند سال اخیر با نامهربانی های زیادی همچون بارش ریزگردها و کمبود بارندگی و استفاده فراوان و غیر اصولی روبرو شده اند که نیازمند حراست همگانی و استفاده صحیح از آنهاست، می گوید: گسترش مناطق حفاظت شده جنگلی امری لازم و ضروری در راستای حفظ ذخایر طبیعی این استان است.
شیرین اکبری با اشاره به اینکه هر اندازه مساحت این عرصه ها افزایش یابد، طراوت، شادابی و سرسبزی دیار کهن ایلام، بیشتر به چشم می آید و گونه های جانوری و گیاهی از خطر نابودی و انقراض در امان خواهند بود، می افزاید: ایجاد صنایع آلاینده در دل عرصه های طبیعی و جنگل ها، به درختان کهن سال این سرزمین که تاریخ زنده این خطه از ایران هستند، صدمات جبران ناپذیری وارد کرده است.
*بهره برداری غیر اصولی از منابع طبیعی
یکی دیگر از شهروندان که خود را بازنشسته معرفی می کند با بیان اینکه در بیشتر مناطق جنگلی مشاهده شده که چوپانان برای چرای دام های خود اقدام به قطع شاخه و برگ درختان کرده و جنگل های انبوه را به جنگل های تنک تبدیل کرده اند، می گوید: مسئولان امر بخصوص امور عشایری بایستی با فراهم کردن علوفه مورد نیاز دامهای عشایر، برای حراست از این سرمایه عظیم، اقدامات عاجل به عمل آورند.
علیرضا شریفی با اشاره به اینکه استان ایلام بعنوان عروس زاگرس در کشور شناخته می شود ولی این تخریب ها و آسیب ها، شایسته این خطه سرسبز نیست، می افزاید: مردم و مسئولین بایستی دست در دست هم داده و برای رفع مشکلات جنگل های استان از این وضعیت، چاره ای بیاندیشند.
وی به هفته درختکاری در اسفنده ماه هر سال اشاره می کند و اظهار می دارد: با فرهنگ سازی در زمینه درختکاری می توانیم بهره برداری غیر اصولی از این منابع عظیم خدادادی را کاهش داده و از نابودی عرصه های جنگلی جلوگیری کنیم که این امر می تواند زمینه جلوگیری از گسترش بیابان ها در استان را فراهم سازد.
*حفاظت از این عرصه ها وظیفه همه مردم است
یک شهروند دیگر که خود را کاسب معرفی می کند با بیان اینکه بیشترین ضربه به عرصه های طبیعی و محیط زیست استان در تعطیلات نوروزی و فصل بهار وارد می شود، می گوید: مردم باید بدانند که اگر این طبیعت بکر و زیبای استان نباشد باید در کنج چهاردیواری خانه ها روزگار را با افسردگی و تلخکامی سپری کنیم.
شهرام نظری با اشاره به اینکه حفاظت و حراست از عرصه های طبیعی و ملی که متعلق به همه مردم است، نیاز به همکاری و همراهی مردم و مسئولین دارد، می افزاید: اگر مردم وظیفه خود را در حفاظت از جنگل و منابع طبیعی فراموش کنند، نهادهای حفاظتی قطعاً نخواهند توانست که از این منابع ارزشمند بدرستی حفاظت کنند.
وی تنها تفرجگاه و تفریحگاه مردم استان را جنگل ها و عرصه های طبیعی عنوان می کند و اظهار می دارد: شایسته است مردم استان در ایام نوروز و تعطیلات سال جدید، از تخریب گسترده جنگل ها خودداری کرده تا این میراث گرانبها برای نسل های بعد باقی مانده و ایلامیان کماکان از طبیعت عروس زاگرس بهره مند گردد و جنگل ها به بیابان تبدیل نشوند.
*گستره بیش از 143 هزار هکتاری مناطق حفاظت شده
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان ایلام با بیان اینکه در استان ایلام 4 منطقه حفاظت شده جنگلی به مساحت 143 هزار و 275 هکتار وجود دارد، می گوید: این مناطق حفاظت شده در نقاط مختلف استان شامل مانشت و قلارنگ، کبیرکوه، دینارکوه، کولک، آثار طبیعی و ملی دهلران و اثر طبیعی - ملی تنگ رازیانه قرار دارند.
غلامحسین کاظمی کل و بز، قوچ و میش، خرس، پلنگ، گربه وحشی، کاراکال، کفتار، گرگ، شغال، روباه و سنجاب ایرانی را جانوران غالب این مناطق حفاظت شده بر می شمرد و می افزاید: علاوه بر این جانوران، پرندگانی از قبیل کبک، تیهو، انواع پرندگان شکاری و ... نیز در این عرصه ها زیست می کنند.
وی با اشاره به اینکه گونه های گیاهی بلوط، زالزالک، بنه، داغداغان، ارغوان، پسته کوهی، لاله واژگون، سماق و ... در مناطق جنگلی و حفاظت شده استان به وفور یافت می شوند، اظهار می دارد: بعلت شرایط حساس و شکننده این مناطق و تهدید عرصه های جنگلی بدلایل انسانی و طبیعی، مردم بایستی با مأموران اجرایی این نهاد، با استفاده صحیح و اصولی از طبیعت در حفاظت و نگهداری از مناطق حفاظت شده بیشترین همکاری را داشته باشند.
*بسط و گسترش مناطق حفاظت شده
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان ایلام بسط و گسترش مناطق حفاظت شده در استان را از برنامه های مهم این سازمان عنوان و تصریح می کند: در منطقه حفاظت شده مانشت و قلارنگ و آثار طبیعی ملی دهلران، طرح های مطالعاتی انجام گرفته و برای سایر مناطق نیز مکاتبات لازم با مسئولان ارشد سازمان صورت گرفته که در صورت تأمین اعتبار کار مطالعاتی آنها به انجام خواهد رسید.
غلامحسین کاظمی تعیین کاربریهای مناطق حفاظت شده را از مزایای طرح های مطالعاتی مناطق حفاظت شده می داند و خاطر نشان می سازد: تعیین مناطق تفریحی و تفرجگاه ها، سبب افزایش پتانسیل منطقه در راستای گسترش صنعت توریسم و استفاده اصولی و بهینه از طبیعت و کاهش آسیب های انسانی به مناطق جنگلی خواهد شد.
وی به صدمات ناشی از پدیده های خشکسالی و بارش گردو غبار در چند سال اخیر اشاره کرد و یادآورمی شود: میزان دقیق خسارات ناشی از این دو پدیده در دست مطالعه بوده که با اتمام مطالعات، خسارات ناشی از آنها برآورد و اعلام می گردد.
امید است مردم خوب، فهیم و طبیعت دوست استان و گروههای مردم نهاد بتوانند با حفظ و حراست از این ذخایر عظیم و سرمایه های گرانبهای طبیعی، سرور و شادمانی را به عرصه های طبیعی استان بازگردانند و از قلع و قمع اشجار و گونه های گیاهی و شکار بی رویه حیوانات و پرندگان به شدت خودداری نمایند تا بیش از پیش نام عروس زاگرس زیبنده استان ایلام باشد.