ساعات زیادی از روزمان را در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی سپری می‌کنیم تا آنجا که برخی‌ها، اولین دیدار صبحگاهی‌ خود را با تلفن همراهشان دارند و آخرین وداع روزانه را در تختخواب با این وسیله ارتباطی. گاهی شایعاتی در این فضا زبان‌به‌زبان می‌چرخد و گاهی بانی راه‌اندازی پویش‌های خوبی می‌شود که تلنگری فرهنگی برای خیل کاربران است. اما آنچه در این میان اهمیت دارد، نوع برخورد و تعامل ما با این فضا هست. معاون آموزشی سازمان بسیج اساتید کشور با تأکید بر ضرورت آموزش مهارت‌های مدیریت فضای مجازی در خانواده‌های ایرانی، معتقد است که بسیاری از والدین نمی‌دانند که چطور باید این فضا را مدیریت کنند. عباس نصیری‌فرد به خبرنگار ما می‌گوید: مگر می‌شود این فضا را طرد کرد؟ امروز فضای مجازی چنان به زندگی ما ورود کرده که تبدیل به فضای واقعی شده است. به باور او، امروز آدرس فضای واقعی به درد کسی نمی‌خورد بلکه باید آدرس فضای مجازی خودتان را بدهید. تا یک دهه آینده نیز شخصیت فضای واقعی ما تبدیل به فضای مجازی می‌شود زیرا عمده ارتباطات در فضای مجازی شکل می‌گیرد.

نه باید طرد کرد نه باید جذب شد

نصیری‌فرد خاطرنشان می‌کند: معتقد به طرد فضای مجازی یا جذب و هضم در آن نیستم بلکه فضای مجازی را باید مدیریت کرد. در مدیریت هم نیازمند مهارت هستیم. هر یک از پدیده‌های فضای مجازی نیاز به مهارت‌های کاربردی دارد.به گفته او، ابزارهای ارتباطی همچون تلویزیون و رادیو، امروز تبدیل به ابزارهای اطلاعاتی شده‌اند و شبکه‌های اجتماعی، فضایی ارتباطی و تعاملی را شکل داده‌اند.معاون آموزشی سازمان بسیج اساتید با بیان اینکه مسؤولان فرهنگی کشور ما تأثیر فضای مجازی بر جامعه را شوخی گرفته‌اند، خاطرنشان می‌کند: برخی متولیان و مدیران فرهنگی از اتفاقاتی که در این فضا می‌افتد، بی‌خبر هستند. متأسفانه دشمن از طریق همین شبکه‌های ارتباطی به اتاق خواب جوانان ما راه یافته است. بنابراین، باید هوشیار بود.

به باور او، به‌سادگی نمی‌توان از کنار مسایل پیرامون فضای مجازی گذشت چون یکی از شرایط زندگی مدرن و صنعتی، حضور در فضای مجازی است. سبک زندگی مدرن به سمت آسایش انسان‌ها پیش می‌رود و افراد را از فضای واقعی دور می‌کند. نصیری‌فرد اضافه می‌کند: عمق و گستره نفوذ فضای مجازی در زندگی مردم چنان زیاد شده که در دورهمی‌های فامیلی، کمتر کسی را می‌بینید که به تلفن همراهش مشغول نباشد.

آمادگی بسیج اساتید برای سالم‌سازی فضای مجازی

معاون آموزشی سازمان بسیج اساتید کشور با اشاره به عملکرد این سازمان در بحث سالم‌سازی فضای مجازی، می‌گوید: منابع مالی و ظرفیت‌های بسیج اساتید محدود است. ما خیلی دوست داریم که در بسیاری از حوزه‌ها وارد شویم اما نمی‌توانیم و قرار هم نیست که در همه حوزه‌ها هم ورود پیدا کنیم.او می‌افزاید: سازمان بسیج اساتید کشور تا کنون به صورت برنامه‌ریزی‌شده به حوزه فضای مجازی وارد نشده است اما این آمادگی را دارد که طرح‌ها و برنامه‌هایی ارایه دهد. اگر شورای عالی فضای مجازی کشور بخواهد، می‌تواند بسیج اساتید را به عنوان پشتوانه علمی‌ ببیند. نصیری‌فرد با بیان اینکه بسیج اساتید هرچه دارد از همین مردم است، می‌گوید: این سازمان با حداقل هزینه‌ها کار می‌کند چون باور دارد که این فعالیتش ادای دین به مردم و رهبر است. او با بیان اینکه دولت باید از بستر و ظرفیت بسیج اساتید استفاده کند، یادآور می‌شود: یکی از کارهای ریشه‌ای که بسیج اساتید در حوزه فضای مجازی انجام داده، تشکیل «قرارگاه جنگ نرم» است که از سال 92 ایجاد شده و 5 هزار نفر از استادان سراسر کشور در آن فعال هستند.به گفته وی، این اعضا از سال 93 تا کنون آموزش‌های منظمی‌ را با عنوان «فرماندهان جنگ نرم» در حوزه فضای مجازی دیده‌اند. در قرارگاه جنگ نرم بسیج اساتید، بهترین و زبده‌ترین نیروها در زمینه جنگ نرم تربیت شده‌اند که بخشی از این زمینه مربوط به فضای مجازی است.

طرد فضای مجازی غلط است

بسیاری معتقد به برخورد تعاملی با فضای مجازی هستند یعنی نه اسیر آن شدن و نه قیدش را زدن. نصیری‌فرد در پاسخ به نگاه تعاملی بسیج اساتید با فضای مجازی، معتقد است که طرد فضای مجازی دیدگاه غلطی است.  به اعتقاد او، تمام عناصر شبکه‌های ارتباطی، یک گوش و یک زبان دارند. اگر گوشش را در اختیار بگیرید، این فضا شنونده است و تبدیل به فرصت می‌شود. اگر زبانش را در اختیار بگیرید، باید گوشتان را به این فضا بدهید که اینجا تهدید میشود.

به گفته معاون آموزشی سازمان بسیج اساتید کشور، فرصت یا تهدید‎بودن فضای مجازی به نوع تعامل ما با این فضا بستگی دارد. فضای مجازی مثل چاقوی آشپزخانه است. هم می‌توان استفاده درست و کاربردی از آن کرد و هم می‌شود به خود یا دیگری آسیب رساند. برای همین چاقو را از دست بچه‌ها می‌گیرند و در اختیار بزرگترهاست چون استفاده از آن را بلدند. نصیری‌فرد با بیان اینکه تربیت نیروی ماهر و آموزش‌دیده در حوزه جنگ نرم و فضای مجازی از جملة فعالیت‌های بسیج اساتید بوده، یادآور می‌شود: موضوع اکثر کارگاه‌های آموزشی درباره آسیب‌ها و فرصت‌های فضای مجازی بوده و آنقدر تأثیر داشته که در بسیاری از نهادهای فرهنگی استان‌ها از نیروهایی که در این کارگاه‌ها آموزش دیده‌اند، استفاده می‌شود.