امیرپژمان حبیبیان در مقام تهیه‌کننده به همراه همکارانش مستندی را با عنوان « هشت بهانه کوچک برای یادآوری» به مناسبت سالروز ناپدید‌شدن امام موسی صدر رهبر شیعیان لبنان به دست معمر قذافی دیکتاتور مخلوع لیبی تدارک دیده‌اند تا او و سیره‌اش را در حد امکان به مخاطب تلویزیون بشناساند. از این مستند هفته گذشته و در سالروز ربوده‌شدن امام موسی صدر رونمایی شد. به این انگیزه با این تهیه‌کننده به گفت‌وگو نشسته‌ایم که حاصل آن را می‌خوانید.
می‌دانم پیش از این هم 3 کلیپ با موضوع امام موسی صدر ساخته‌اید. چه شد که باز هم به سراغ این شخصیت رفتید تا از زندگی‌اش فیلمی مستند تهیه کنید؟
علاقه من به امام موسی صدر از نوجوانی شروع شده و تا به امروز هم ادامه پیدا کرده است. گفتن از ایشان برای من همیشه یک دل‌مشغولی بوده و ان‌شاءالله تا بازگشت ایشان هم ادامه داشته باشد.
این مستند چه ویژگی‌هایی دارد؟ آیا کامل‌کننده آن 3 کلیپی است که قبلاً ساخته بودید، است؟
خیر، 2 تا از آن کلیپ‌ها بر اساس 2 آهنگ و با استفاده از تصاویر امام موسی صدر ساخته شده‌اند و هدف از ساختشان انتشار در فضای مجازی بود. ولی این یک فیلم مستند است که برای پخش از تلویزیون ساخته شده است.
اگر بخواهم در مورد این فیلم بیشتر توضیح بدهم باید بگویم که ساختار روایی این مستند به شکل اپیزودیک است؛ به این صورت که ما 8 مدیا در مورد امام صدر را بهانه صحبت از ایشان کرده‌ایم. نام فیلم هم بر این اساس انتخاب شده است.
یک جا ما عکسی را برای روایت از امام موسی بهانه می‌کنیم و از ایشان می‌گوییم تا بخشی از زندگی و شخصیت ایشان را برای مخاطب روایت کنیم. جای دیگر، یک صدا بهانة دیگری می‌شود که به سراغ ایشان برویم. در واقع در این فیلم مستند هشت روایت از ایشان با یک ساختاری موزاییکی به‌شکلی برای مخاطب تعریف شده است که او در انتها به یک شناخت اجمالی از امام موسی صدر و اینکه ایشان چه کرده‌اند و چطور انسانی بوده‌اند، می‌رسد.
آیا در خارج از ایران هم مستندهایی با محوریت امام موسی صدر ساخته شده است؟
حداقل 2 کار را الان می‌توانم نام ببرم که یکی از آنها را شبکه «الجزیره» ساخته است به نام «امام و سرهنگ» که نام فیلم اشاره به امام موسی صدر و سرهنگ قذافی دارد. اثر دیگر مستندی است که شبکه «العربیه» ساخته است که بعید است کاری بی‌حاشیه و بی‌شیطنت باشد. چندین مورد دیگر هم هست که در لبنان انجام شده است ولی متأسفانه در ایران در این زمینه کم‌کار بوده‌ایم. مهم‌ترین و شاید تنها کاری که در ایران انجام شده، مجموعه‌ای است که سال‌ها قبل آقای محمودیان در مؤسسه روایت فتح ساختند و از تلویزیون پخش شد.
چه دلیلی برای این کم‌کاری وجود دارد؟
متأسفانه این کم‌کاری فقط در مورد امام موسی صدر نبوده و این اتفاق در خصوص بیشتر بزرگان ما افتاده است. چند فیلم مستند جدی درباره امام خمینی(ره) سراغ دارید؟ من و گروهم الان مشغول پژوهش برای ساخت فیلم مستندی درباره شهید بهشتی هستیم. در جامعه ما چقدر شهید بهشتی را می‌شناسند؟ همه می‌گوییم ایشان مظلوم بود، تازه آن هم نمی‌دانیم چرا به ایشان شهید مظلوم می‌گویند. این شخصیت 53 سال زندگی کرده ولی در واقع به اندازه 100 و چند سال کار کرده است. شهید بهشتی این‌قدر موضوع برای بیان‌کردن دارد که می‌تواند دستمایه چندین مستند باشد. همینطور دیگر بزرگان ما.
در یک کلام ما کلاً از بزرگانمان غافلیم. در موردشان صحبت می‌کنیم، شعار می‌دهیم و حتی تعصب هم داریم ولی واقعیت این است که درباره آنها کاری نمی‌کنیم. بدبختانه ما به این آدم‌ها نگاه مناسبتی داریم.
ما درباره این انسا‌ن‌های بزرگ پژوهش عمیقی نداریم و فقط هر سال دور هم جمع می‌شویم و یک‌سری حرف‌های کلیشه‌ای می‌زنیم و بعد می‌رویم تا سال آینده. در حالی که باید روی این موارد سرمایه‌گذاری شود. حرف من این است که باید درباره این آدم‌ها دایماً کار کنیم و در خصوص افکار و اندیشه‌هاشان زیاد بگوییم نه اینکه فقط اینها را برای زمان خاصی بگذاریم.
ما می‌توانیم با تولیدات جدید فرهنگی این آدم‌ها را در جامعه زنده نگه داریم تا بتوانیم از اندیشه آنها برای اعتلای جامعه امروزمان استفاده کنیم. اگر درست نگاه کنیم، می‌بینیم که ما این آدم‌های بزرگ را فقط در حد یک اسم نگه داشته‌ایم.
آیا در این فیلم روایتی هم از زنده‌بودن امام موسی صدر هست؟
بله، قسمتی از فیلم به مسأله پیگیری سرنوشت امام صدر اختصاص دارد. در همه این سال‌ها هیچ مدرکی مبنی بر شهادت یا فوت ایشان وجود نداشته ولی مدارک زیادی درباره زنده‌بودن و حتی دیده‌شدنشان در مکان‌های مختلف در دست است.
در بخشی از صحبت‌هایتان گفتید که کار بعدی شما ساخت مستندی درباره دکتر بهشتی است. این مستند قرار است به چه ابعادی از زندگی ایشان بپردازد؟
ما قرار است در این فیلم یک بُعد فراموش‌شده از شخصیت شهید بهشتی که مهم‌ترین جنبه زندگیشان بوده و کسی به آن توجهی نکرده است را دستمایه قرار دهیم. ان‌شاءالله می‌خواهیم درباره بهشتی معلم فیلم بسازیم.
نظر شما