به گزارش قدس آنلاین، منوچهر گرجی ظهر دوشنبه در مراسم بزرگداشت روز جهانی خاک و افتتاح موزه خاک که در تالار خلیج فارس دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان برگزار شد، گفت: خاک اسکلت مسائل جامعه اعم از محیط زیست، امنیت غذایی و ... است حال آنکه بشر در دو دهه اخیر از خاک غافل شده است.
وی با اشاره به نامگذاری پنج دسامبر به عنوان روز جهانی خاک، سال ۲۰۱۵ به عنوان سال جهانی خاک و سال ۲۰۱۵ تا سال ۲۰۲۴ به عنوان دهه خاک، گفت: تبلیغ، ترویج و فرهنگسازی خاک به دلیل پیبردن بشر به اهمیت خاک بوده و بشر به این نتیجه رسیده که نپرداختن به مسائل خاک عامل تباهی زندگی است.
رئیس انجمن علوم خاک ایران افزود: با وجود اینکه اراضی کشاورزی بیش از ۱۲ هزار سال در خدمت بشر بوده اما برخورد و شیوه استفاده انسان طوری بوده که ممکن است این نعمت خدادادی تا یک یا دو نسل آینده نابودی شود.
گرجی با تاکید بر اینکه همه متخصصان حوزه خاک، دولت و ملت در حفاظت و نگهداری از خاک مسؤول هستند، با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری، بیان کرد: معظمله در بیانات خود به اهمیت خاک تأکید کرده و فرمودهاند فرسایش خاک آن چیزی نیست که بعد بشود به آسانی جبران کرد. قضیه خاک از قضیه آب مهمتر است.
وی با بیان اینکه راههای مختلفی برای تهیه آب وجود دارد اما خاک به راحتی قابل تولید نیست، ابراز کرد: تولید هر یک سانتیمتر خاک صدها سال زمان نیاز دارد حال اگر ۴۰ سانتیمتر از خاک نابود شود تولید مجدد آن دیگر برای بشر قابل استفاده نخواهد بود.
رئیس انجمن علوم خاک ایران با اشاره به کاربرد خاک به جامعه، تشریح کرد: تولید محصولات مختلف و تامین امنیت غذایی، تولید مواد اولیه پوشاک، چوب و سایر نیازمندیهای جامعه، تنظیم هوا و تعادل بخشی به ترکیب گازهای جوی زمین، چرخه عناصر غذایی و تغییر و تبدیل ذخیره مواد، دفن پسماندها، تصفیه آلایندهها و فاضلاب، ذخیره و نگهداری بذر گیاهان و ذخایر ژنتیکی ارزشمند، ذخیره کربن اتمسفر و کاهش گازهای گلخانهای، کاربرد عمرانی، صنعتی، داروسازی و تولید انرژی و ... را از جمله خدمات و کاربرد خاک در جامعه برشمرد.
وی حمایت و حفاظت از تنوع زیستی در زیستبومها را از دیگر کاربردهای خاک دانست و یادآور شد: بزرگترین تنوعزیستی در خاک است طوری که در یک قاشق غذاخوری از خاک به میزان جمعیت کره زمین، موجود زنده وجود دارد.
گرجی با بیان اینکه برخی کشورهایی همچون هلند به دلیل کمبود خاک به واردات خاک روی آوردند، تغییر کاربری اراضی حاصلخیز کشاورزی و تهدید امنیت غذایی، افزایش سیل، ریزگردها، هدررفت، آلودگی هوا را از جمله چالش های مرتبط با اراضی کشاورزی و منابع خاک برشمرد.
رئیس انجمن علوم خاک ایران با اشاره به کمبود آب در ایران، تاکید کرد: راه حل عمده حل مشکل آب در کشور مدیریت خاک است و بهبود مشکل آب در ایران بدون مدیریت خاک امکان پذیر نخواهد بود.
وی با بیان اینکه برخی با توجه به مساحت ۱۶۵ میلیون هکتاری ایران تصور بینیازی کشور به خاک را دارند، ابراز کرد: کشورمان در کنار مشکل آب از مشکل خاک نیز رنج میبرد حال اگر این غفلت ادامه یابد شدت مشکل خاک همانند آب میشود.
گرجی اذعان کرد: در ایران سالانه ۱۰ هزار هکتار از اراضی حاصلخیز کشاورزی که در نزدیکی شهرها و روستاهای بزرگ قرار دارند به دلیل تغییر کاربری اراضی از بین میروند.
رئیس انجمن علوم خاک ایران با بیان اینکه ۹۹ درصد از غذا و سایر مایحتاج انسان از منابع خاک تهیه می شود، گفت: با وجود اهمیت بی شمار خاک مسوولان به ویژه وزارت کشاورزی از این مهم غفلت می کند.
وی با بیان اینکه اراضی نامناسب کشاورزی میلیونها تومان به کشور خسارت وارد میکند، تنها حدود هفت درصد از اراضی تحت کشت ایران را اراضی از نوع کلاس یک و بدون محدودیت اعلام و تاکید کرد: با از دست دادن اراضی درجه یک و حاصلخیز و کشت در اراضی درجه دو به بعد مصرف آب و کود افزایش پیدا میکند و در نهایت محصول کمتری نیز تولید میشود.
گرجی تخریب و فرسایش خاک در ایران را حداقل ۲ میلیارد تن دانست و اظهار کرد: با این حجم فرسایش خسارت ۵۶ میلیارد دلاری به کشور تحمیل میشود که این مقدار ۶.۵ برابر کل بودجه عمرانی کشور است.
رئیس انجمن علوم خاک ایران یکی از مولفههای اصلی امنیت ملی هر کشوری را امنیت غذایی آن کشور دانست و بیان کرد: اهمیت امنیت غذایی از آنجایی آشکار میشود که بیش از ۴۰ درصد جمعیت ایران که حدود ۱۰ میلیون نفر را تشکیل میدادند در سال ۱۹۱۷ تا سال ۱۹۹۰ در اثر کمبود غذا تلف شدند.
وی با بیان اینکه مدیریت پایدار خاک راه اساسی رفع مشکل آب در کشور است، موارد مختلف اعم از مدیریت خاک در جنگل و استحصال بیشتر آب، حفاظت خاک و کنترل فرسایش، کاهش رواناب و رسوب در اراضی منابع، مدیریت خاک در مراتع و افزایش پوشش گیاهی و ... را از اثرات مدیریت خاک در منابع طبیعی عنوان کرد.
رئیس بر افزایش بهرهوری آب در کشاورزی تاکید کرد و گفت: این مهم از برنامههای جهاد کشاورزی است که تاکنون اقدام قابل قبولی انجام نشده و این در حالی است که کشورهای دیگر ۵۰ سال گذشته اقدام به این کار کردهاند.
وی با بیان اینکه حل مشکلات خاک و شناخت مردم نسبت به اهمیت آن نیازمند فرهنگسازی است، یادآور شد: برنامهها، همایشها و سمینارها باید از سطح دانشگاهها به سطح جامعه برود تا مردم به اهمیت خاک آگاه شوند.
رئیس انجمن علوم خاک ایران بر تقویت تشکیلات اجرایی متولی حفاظت و مدیریت خاک تأکید کرد و افزود: خاک در ایران متولی ندارد؛ اگرچه معاونت آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی مسؤولیت آب و خاک را به عهده دارد اما برای مدیریت خاک کشور اقدامی نداشته است.
گرجی در پایان ابراز کرد: در صورت اجرای پروژههای ملی برای بهبود مشکل خاک و آب، اجرای برنامههای حفاظتی و استفاده از ظرفیت دانشگاهها و دانش دانشجویان به خوبی استفاده شود تا ۱۰ سال آینده مشکل آب، خاک و ریزگردها تا حدود زیادی حل میشود.
نظر شما