محمد رضایی: خاک کشور را بر باد داده‌اند و این یک حقیقت است که دارند برای یک مشت دلار خاک حاصلخیز کشاورزی استان‌های جنوبی و مرکزی را به فروش می‌رسانند.
خاک یکی از منابع با ارزش و ضروری برای حیات کره زمین است. امروزه در مجموع ۳۱درصد از خاک زمین، ویژه کشاورزی است که فقط ۷۰درصد آن همواره محصول می‌دهد و بقیه خاک‌ها قابل استفاده بیولوژیک نیستند.
نزدیک به ۴۰درصد از خاک کره زمین به‌عنوان چراگاه و کشتزار کاربرد دارد. اما اگر این خاک با ارزش -که زندگی همه جامعه انسانی و نیز حیوانات به محصول آن وابسته است-، از بین برود، اوضاع غذایی مردم چگونه می‌شود؟
سکوت در برابر قاچاق خاک کشور
با هر یک از کارشناسان محیط زیست که گفت‌وگو کردیم- چه آن‌هایی که مصاحبه شان منتشر می‌شود یا آن‌هایی که حاضر به افشای نام نشده اند- قاچاق حجم زیادی از خاک حاصلخیز کشور به کشورهای حاشیه خلیج فارس را تأیید می‌کنند.
اما نگران کننده‌ترین نکته این است که هیچ گزارش رسمی از پدیده خاک فروشی سرزمین ایران منتشر نمی‌شود و دستگاه‌های مسئول در برابر این خیانت سکوت کرده‌اند.
به گزارش قدس آنلاین؛بر اساس اظهارات یکی از منابع آگاه در سازمان حفاظت محیط زیست، گزارش‌های غیر رسمی نشان می‌دهد که سالانه میلیون‌ها تن از خاک حاصلخیز برخی از مناطق مستعد کشور بویژه خاک «کلیننر» و«پیت» به صورت قاچاق و حتی رسمی در قالب صادرات گل و گیاه یا کانی غیرفلزی از ایران به کشورهای حاشیه خلیج فارس بویژه شیخ نشین امارات قاچاق می‌شود.
انتظار ۴۰۰ ساله برای ایجاد یک سانتی‌مترخاک
عباس پاپی‌زاده، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس در این باره به خبرنگارما می‌گوید:چندی پیش نیز در رسانه‌ها اعلام کردیم که شواهد و مستنداتی داریم مبنی بر اینکه خاک کشاورزی ایران ازمبادی خروجی استان‌های بوشهر و هرمزگان به کشورهای قطر و امارات و با نام «خاک شیرین» صادر می‌شود، اما تا کنون نتیجه‌ای نگرفته‌ایم.
وی می‌افزاید: برای تولید یک سانتی‌متر مربع خاک بیش از ۴۰۰ سال زمان نیاز است و این ضایعه برای ما اصولاً قابل جبران نیست. کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس خاک زراعی مرغوب ندارند و حتی خاک باغچه و گلخانه‌های خودشان را از خاک کشاورزی سایر کشورها تهیه می‌کنند.
دور زدن قانون به نام صدور مواد کانی
این عضو خانه ملت و نماینده مردم دزفول همچنین بیان می‌کند: در این فرایند، خاک حاصلخیز کشاورزی ایران در قالب مواد کانی غیرفلزی و محموله‌های شن، ماسه و صادر می‌شود تا به نوعی قانون را هم دور زده باشند و کسی مانع این خاک فروشی سرزمینی نشود.
وی با اشاره به فرسایش و کم بازده شدن خاک ایران -به دلیل ادامه این نوع صادرات- تصریح می‌کند: باید امنیت ملی در این مورد رعایت شود و همان گونه که خاک در مرزبندی‌ها و حفظ کیان میهن مهم است و قلمرو و وضعیت جغرافیایی یک کشور را تعیین می‌کند، باید فروش خاک کشاورزی نیز خط قرمز ما باشد.
صدور محصول به جای خاک
پاپی‌زاده همچنین با تأکید بر اینکه بارها در مجلس در این باره تذکر داده شده، می‌گوید: اگرخاک ما مرغوب است، باید ارزش افزوده آن و محصول تولید شده از آن را بفروش برسانیم نه اینکه کاری کنیم تا کشورهای منطقه خلیج‌فارس بازار مناسبی برای محصولات کشاورزی باشند و ما در آینده به آن‌ها محتاج شویم.
به گفته این عضو خانه ملت، خاک فروش‌ها با این کار، خاک کشاورزی کشورهای کویری حاشیه خلیج فارس را مرغوب و تقویت می‌کنند و در عوض به همان نسبت کشاورزی کشورمان را تضعیف می‌کنند و باید با این مشکل مقابله شود و دولت و مجلس در این زمینه برای حل مشکل وارد عمل شوند.
صادرات خاک کشاورزی ممنوع است
دکتر بهزاد سعیدپور، عضو هیأت علمی دانشگاه محیط زیست و مدیرکل سابق هرمزگان نیز در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: صادرات خاک کشاورزی بحث پیچیده‌ای است- البته خاک کشاورزی معمولاً صادر نمی‌شود – ولی باید زیرساخت‌های لازم در بحث حقوقی و گمرکی در این زمینه فراهم شوند تا از طریق اهرم قانون با آن برخورد شود.
وی می‌افزاید: طبق قانون، صادرات خاک کشاورزی ممنوع است، اما صادر کردن شن، ماسه، سنگ و انواع کانی (مواد معدنی) ممنوعیتی ندارد و افراد نیز با عنوان صدور مواد اولیه، کلینیر و مواد معدنی غیرفلزی این نوع صادرات را انجام می‌دهند و باید این خلأ مد نظر قانونگذاران ونهادهای نظارتی قرار گیرد.
ضرورت ایجاد ارزش افزوده و پرهیز از خام فروشی
وی با بیان اینکه کشور ما در نفت و گاز و معادن، غنی است و دارای نعمت‌های زیادی هستیم، می‌گوید:صادرات مواد معدنی از قدیم بوده است و طبق قانون صادرات واردات انجام می‌شود اما باید با ایجاد ارزش افزوده از خام فروشی جلوگیری و هدر دادن منابع ملی جلوگیری شود.
این کارشناس حوزه خاک و محیط زیست همچنین تأکید می‌کند: خاک موجود در کشور باید از لحاظ علمی فرآوری شود و باید خودمان بتوانیم از این نعمت خدادادی استفاده مستقیم کنیم، امنیت اقتصادی باید ایجاد شود تا سرمایه گذار خارجی که به مرغوبیت خاک ما علاقه‌مند است در کشور خودمان وارد عمل شود.
عزم ملی برای درآمد زایی ازخاک وسنگ
وی تصریح می‌کند: در صورت ایجاد عزم ملی در این زمینه و جذب سرمایه گذار می‌توان بر روی صنایع بالا دستی سرمایه گذاری کرد تا با اشتغال ایجاد شده برای بخش کشاورزی و معادن، بهره وری را افزایش داد و درآمد ملی را بالا برد و خوشبختانه همه خاک‌ها، کوه‌ها و سنگ‌های ایران این ظرفیت تولیدی و درآمدزایی را دارند.
صمد عاشوری، کارشناس زمین شناسی و عضو هیئت علمی سازمان مکانیک خاک با اشاره به امکان فراوری خاک در صنایع پایین دستی می‌افزاید: طبق آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت، در معادن خاک‌های صنعتی در سال ۱۳۹۰ در مجموع حدود ۳۵۱ معدن فعال بوده و حدود هشت میلیون تن (تعدیل و اصلاح شده) انواع خاک‌های صنعتی استخراج شده و مورد مصرف قرار گرفته است و به جای صدور خاک باید این رقم تولیدات افزایش یابد.
خاک فروشی به خاطر یک مشت دلار
این کارشناس زمین شناسی ومکانیک خاک تأکید می‌کند: متأسفانه خاک فروشی به خاطر یک مشت دلار در این سال‌ها با چراغ خاموش انجام شده و حتی نمایندگان هم در این زمینه برای مقابله با آن-به بهانه کاهش اشتغال کارگران معادن خاک- هیچ تلاش مؤثری نداشته‌اند.
به گفته وی در حالی که با قاچاق خاک از کشور، کشورهای حاشیه خلیج فارس به کشت و زرع محصولات کشاورزی دست می‌یابند و جزیره‌های مسکونی در وسط آب‌های خلیج فارس می‌سازند، مرغوبیت کشاورزی کشورمان نابود شده و قاچاق خاک، فرسایش خاک، کمبود آب و نبود مدیریت و نظارت، کشاورزی را به خاک سیاه نشانده و با روند فعلی ده‌ها سال دیگر هم نمی‌توان این مشکل را جبران کرد.
خاک سبلان نیز به توبره کشیده شد
این کارشناس زمین شناسی با گلایه از رسانه‌ها برای پوشش ندادن این نوع خاک فروشی‌ها می‌افزاید: متأسفانه خاک سبلان نیز به توبره کشیده شده است و چندی قبل نیز فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی استان اردبیل گفته بود، قاچاق خاک پیت با رویش گیاهی مراتع همراه خاک، دو سال است که در مناطق باغر و سبلان آغاز و سبب خسارت فراوان شده است.
وی تصریح می‌کند: البته معاون امور آب و خاک وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه خاک کشاورزی جزو فهرست کالاهای ممنوعه صادراتی در گمرکات کشور است، گفته بود تاکنون هیچ‌گونه صادرات خاک کشاورزی نداشته‌ایم و اگر هم اقدامی در این زمینه صورت می‌گیرد، غیرقانونی بوده و گمرک و ستاد مبارزه با قاچاق کالا مسئول است.
نظر شما