سید مرتضی خاتمی *

 این طرح از پانزدهم اردیبهشت ماه سال ۹۳ در وضعیتی اجرا شد که سهم پرداخت درمان از جیب مردم ۵۵ تا ۶۰ درصد بود و بسیاری از زیر ساخت های درمانی کشور مشکل داشت.از سویی  بیمارستان ها و مراکز درمانی علاوه بر فرسودگی از کمبود تجهیزات و تخت بیمارستانی رنج می بردند. اما با اجرای این طرح بخشی از زیر ساخت ها اصلاح شده است.ضمن این که کاهش پرداخت هزینه درمان از جیب مردم بویژه در بخش دولتی انکار ناپذیر است البته این نکته را نیز باید افزود که با اجرای این طرح، تعرفه ها رشد کرده است بدون آن که برداشت اضافی از جیب مردم صورت پذیرد.

وجود اشکالاتی همچون عدم توازن در تعرفه ها در اجرای طرح تحول سلامت غیر قابل انکار است و بسیاری نیز به آن اذعان دارند و باید اصلاح شود . اما  با این حال همه اشکالات موجود در نظام ارائه خدمات درمانی را نمی توان به طرح تحول نسبت داد .

به عبارت بهتر ایراد به طرح تحول سلامت مربوط نمی شود بلکه به نظام ارائه خدمات درمانی کشور مربوط می شود . یعنی بستر ارائه خدمات درمانی در کشور که مبتنی بر نظام آزاد خدمات درمانی است با مشکل مواجه است.  در این بستر فردی که دفترچه درمانی در دست دارد می تواند با استفاده از آن در طی شبانه روز ایجاد هزینه کند بدون آنکه که این هزینه به بهبود وی  منجر شود .بنابر این به جرات می توان گفت طرح یاد شده در بستری بیمار اجرا شده است. از این رو تغییر بستر ارائه خدمات درمانی ضرورت دارد .

البته برای این منظور نیز باید نظام ارائه خدمات هدفمند اتفاق بیفتد. در این راستا مجلس دهم  با تاکید بر اجرای طرح پزشک خانواده ، نظام ارجاع بیمار ، توجه به راهنما های بالینی ، خرید راهبردی توسط بیمه ها و غیره مسیر حرکت دولت را در برنامه ششم توسعه مشخص کرده است .البته باید به یاد داشته باشیم که وقتی در نظام آزاد ارائه خدمات درمانی پرت هزینه داریم قطعاً با تزریق اعتبارات به این نظام پرت هزینه بشتر می شود .

از سوی دیگر شاید این پرسش مطرح شود که آیا با افزایش تعرفه هایی که در حوزه درمانی تعریف شده است ، تداوم اجرای طرح تحول سلامت امکان پذیر است؟ که پاسخ مثبت است .یعنی  با ریل گذاری که در برنامه ششم برای دولت شده است تداوم اجرای این طرح کاملاً طبیعی است .

در اینجا باید به این نکته توجه کنیم کشورهای حوزه خلیج فارس که یک نظام ارائه خدمات درمانی ناقصی دارند سهم سلامت شان از درآمد ناخالص ملی بیشتر از ماست بنابر این ما با اجرای طرح تحول سلامت فقط کمی پول به بخش درمان کشور تزریق کرده ایم که این امر فی النفسه کار خوبی است  یعنی گمان نکنیم بیش از حد متعارف در نظام سلامت هزینه می کنیم . البته ممکن است آنچه را که در اختیار داریم به درستی هزینه نکنیم که باید برای هزینه کردن درست اعتبارات در حوزه سلامت توازن را برقرار کرد.علاوه بر این باید یک بازنگری در تعرفه های پزشکی داشته باشیم و همچنین نظام بیمه ای و الگوی رفتاری دریافت خدمات را اصلاح کنیم.

*نایب رئیس اول کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی