قدس آنلاین- «ساماندهی دستفروشان» قانونی است که سال‌ها قرار است مرهمی بر دل زخم‌دیده دستفروشان باشد و فریادرسی برای مغازه‌داران؛ اما همچنان در هزار توی راهروهای مجلس خاک می‌خورد.

مشکلات دستفروشان خریدار ندارد

شنیدن اخبار کتک خوردن دستفروشان، خودسوزی و برخوردهای خشن با آنان، این روزها بیشتر به چشم می‌آید.

دستفروشی کهنسالان در کشور بسیار دردناک است، آن هم برای جامعه‌ای که رو به پیری می‌رود. بسیار سخت است که دیده شود سالمندان جامعه، به خاطر نداشتن بیمه‌ و حمایت‌های مالی به بطالت عمر و تجربه بپردازند آن هم در سنی که باید عزت و احترام ببینند یک فعال اجتماعی با اشاره به اهمیت موضوع دستفروشان به خبرنگار ما می‌گوید: دستفروشی پدیده‌ای است که حتی در مناظرات انتخاباتی هم در مورد آن صحبت شده است، اما وقتی صحبت از حل مشکلات آن‌ها می‌شود هیچ کسی حاضر نیست کاری انجام دهد یا اینکه حداقل، کاری اساسی برای آن‌ها نمی‌شود.

دکتر احسان محمدی اضافه می‌کند: نگاه به مسئله دستفروشی، بستگی به زاویه نگاه شما دارد. اگر دستفروش باشید و بر اساس نیاز و تنگی روزگار این کار را انجام دهید، خود را مستحق و محق برای انجام آن می‌دانید. مانند دستفروشانی که تقریباً در تمام شهرهای کشور، در اشکال مختلف دیده می‌شوند؛ مردم نیز با آن‌ها همدلی می‌کنند، چرا که بر این باورند اگر آن‌ها دستفروشی نکنند، ممکن است به دزدی یا مشاغل سیاه روی آورند و چون از روی ناگزیری این کار را می‌کنند، پس ایرادی ندارد. اما اگر از نگاه یک مغازه‌دار که هزینه اجاره محل، مالیات، آب و برق و... را پرداخت می‌کند به آن نگاه کنید، آن هم در کنار باور مردم مبنی بر اینکه دستفروشان جنس ارزان‌تری دارند، دستفروشی تبدیل به معضل می‌شود.

این دکترای فرهنگ و ارتباطات به پدیده‌های دردناک این روزهای جامعه اشاره کرده و می‌گوید: دستفروشی کهنسالان در کشور بسیار دردناک است، آن هم برای جامعه‌ای که رو به پیری می‌رود. بسیار سخت است که دیده شود سالمندان جامعه، به خاطر نداشتن بیمه‌ و حمایت‌های مالی به بطالت عمر و تجربه بپردازند آن هم در سنی که باید عزت و احترام ببینند.

برخوردهای دوگانه با دستفروشان ابهام برانگیز است

محمدی اضافه می‌کند: برخوردهای دوگانه و قاطع توسط نیروهای مبارزه با سد معبر که هر از گاهی بخشی از آن رسانه‌ای می‌شود، نیز برای مردم ابهام برانگیز است. اگر شخصی در گوشه‌ای از پیاده‌رو اقدام به دستفروشی کند، با او به شدت برخورد می‌شود. اما با افرادی که در گوشه و کنار شهر صندوق‌های خصوصی راه‌اندازی کرده و میلیاردها تومان بدون مجوز کلاهبرداری می‌کنند برخورد نمی‌شود. همین برخوردهای دوگانه سبب شده است که دلسوزانه از دستفروشان حمایت کنیم.

این استاد دانشگاه می‌گوید: به خاطر رسیدگی نکردن مسئولان و حاشیه‌هایی که در کشور وجود دارد، مسئولان ترجیح می‌دهند مشکلات آن‌ها را زیر فرش قایم کنند و از آن‌ها حرفی نزنند. تا روزی که ناخواسته بخشی از آن مشکلات رسانه‌ای شده و به گوش مردم برسد.

این فعال اجتماعی در پایان تأکید می‌کند: هیچ برنامه‌ای در کشور به صورت کلان و واقعی برای دستفروشان وجود ندارد. مسئولان به صورت مقطعی و گزیده با آن‌ها مماشات می‌کنند، اما هر روز گسترش آن را در جامعه می‌بینیم. حجم زیاد کودکان و زنان دستفروش این حرف را تأیید می‌کند. ما متوجه نیستیم که وقتی قشری مانند کودکان یا زنان دستفروش به میدان می‌آیند، آسیب‌های اجتماعی را به دنبال خود خواهد داشت. کودکان معتاد، کودکان قربانی تجاوز و خشونت و... تنها بخشی از این آسیب‌های اجتماعی است که هزینه‌های زیادی بر فرد و جامعه وارد می‌کند.

 دستفروشی مصیبت اقتصادی، معضلی اجتماعی

رئیس اتاق اصناف کشور نیز با تأکید بر اینکه دستفروشی یکی از چالش‌های اقتصاد ایران است، به خبرنگار ما می‌گوید: طبق آنچه قانون‌گذار تعیین کرده است شهرداران هر شهر، مسئول ساماندهی دستفروشان آن شهر هستند. اما آنچه در فضای شهرهایمان دیده می‌شود، نشان می‌دهد که این ساماندهی آن طور که باید و شاید جدی گرفته نشده و کاری برای این افراد انجام نشده است.

علی فاضلی اضافه می‌کند: عده‌ای از این دستفروشان با مشکلات مالی بسیاری مواجه هستند؛ حتی برای برخی از آنان دستفروشی شغل دوم است، اما این شغل، نه تنها یک مصیبت اقتصادی که معضلی اجتماعی است، چرا که بسیاری از ناهنجاری‌ها مانند فروش لوازم قاچاق یا خارج از استاندارد در همین بخش صورت می‌گیرد، بی‌آنکه نظارتی بر کیفیت و قیمت آن‌ها شود؛ خرید و فروشی که خانواده و جامعه از آن آسیب‌ بسیار می‌بینند.

وی به تعاریف قانون‌گذار در بهبود فضای کسب و کار کشور اشاره کرده می‌گوید: برای ساماندهی برخی از این دستفروشان، بازارهای خاصی مانند روز بازارها و شب بازارها در نظر گرفته شده است، اما این مکان‌ها برای دستفروشان عادی که در خیابان‌ها مشاهده می‌کنید نیست. این بازارها طبق قانون شامل افرادی می‌شود که به مشاغل خانگی مبادرت می‌ورزند. جا و مکان برای عرضه کالای خود ندارند، یا تولیدی‌های کوچکی دارند که نمی‌توانند مستقیماً کالایشان را به دست مصرف کننده برسانند یا کشاورز هستند و نیاز دارند به صورت مستقیم با مصرف کننده در ارتباط باشند.

فاضلی تشریح می‌کند: شهرداران بر اساس قانون زیر نظر دبیرخانه‌ای، مجموعه این بازارها را هدایت و راهنمایی می‌کنند. دبیرخانه‌ای که زیرنظر فرمانداری‌ها هستند و سازمان صنعت، معدن و تجارت هر شهر دبیر و اتاق‌های اصناف عضو آن مجموعه هستند. بر اساس همان تعاریف وزارت راه و شهرسازی نیز مکلف است، مکانی مناسب برای ارائه خدمات در نظر بگیرد.

 ساماندهی دستفروشان بسیار سخت است

رئیس اتاق اصناف کشور در ادامه می‌گوید: این آمادگی در کشور وجود دارد که به افراد واجد شرایط، هفته‌ای یک یا دو بار مکان‌هایی که شهرداری در نظر گرفته، اختصاص داده شود. اما آنچه در سطح شهر با آن روبهرو هستیم، نوعی به‌هم ریختگی اقتصادی و اجتماعی است. هر شخصی به خودش اجازه می‌دهد هر کالایی را به فروش برساند و هیچ کنترل و نظارتی هم بر آن نیست. گاهی جرقه‌ای هم برای ساماندهی آن زده می‌شود، اما عملاً اتفاقی نمی‌افتد.

فاضلی تأکید می‌کند: یقیناً ساماندهی وضیت جاری بسیار سخت است. باید به سمت تقویت مشاغل پایدار برویم. تمام مشکلاتی که امروز در جامعه شاهد آن هستیم، به این دلیل است که دستفروشی در قامت یک شغل تعریف نشده است، که اگر شغل بود، باید از چارچوب و قوانینی خاص پیروی می‌کرد.

وی در پایان می‌گوید: باید بپذیریم که بسیاری از دستفروشان نان‌آور خانواده هستند و باید فکری به حال آن‌ها کرد. باید تعریف جدیدی در مبانی اقتصاد کشور داشته باشیم و مشاغلی پایدار ایجاد کنیم. علاوه بر آن تسهیلات و تمهیدات لازم نیز برای آنان فراهم کنیم. امیدواریم این اتفاق در دولت دوازدهم زودتر شکل بگیرد و دولت نهایت کمک و مساعدت را داشته باشد.

ساماندهی سریع دستفروشان یک نیاز است

یکی از اعضای کمیسیون اجتماعی نیز با اشاره به لزوم ساماندهی دستفروشان در کشور به خبرنگار ما می‌گوید: جمع‌آوری افرادی که مبادرت به دستفروشی می‌کنند، مقدور نیست چرا که آن‌ها از سر نیاز و برای کسب روزی اقدام به دستفروشی می‌کنند.

سید حمزه امینی هر گونه برخورد فیزیکی و خشن با دستفروشان را محکوم و اضافه می‌کند: این برخوردها بر اثر شکایت شهروندان از سد معبر کردن آن‌ها صورت می‌گیرد؛ در صورتی که اگر آن‌ها ساماندهی شوند و در مکان‌هایی خاص که برای شهروندان مزاحمت نداشته نداشند مستقر شوند، می‌توانند به راحتی کار کنند. باید با نگاه انسان محور برای حل مشکلات آن‌ها اقدام کرد.

وی می‌گوید: از تأثیرات تحریم ها، حجم زیاد بیکاری در جامعه است. از آنجا که نمی‌توان برای این حجم افراد، شغل ثابتی ارائه داد، افراد مجبور می‌شوند برای امرار معاش و از سر اجبار به این شغل روی بیاورند، به همین منظور مسئولان باید سریع‌تر برای ساماندهی آن‌ها دست به کار شوند تا بیش از این در جامعه مورد بی‌احترامی قرار نگیرند.