قدس آنلاین- گروه استانها- طیبه قاسمی: در خیابان ها و کوچه پس کوچه های اهواز که قدم برداری شکل و شمایل ساختمان های شهر شباهتی به یکدیگر ندارند حتی در یک منطقه نیز این ناهماهنگی ساختی مشخص است، از سوی دیگر نوع معماری این ساختمان ها باعث شده ساکنین آن مشکلات عدیده ای داشته باشند، حال این که در زمان طراحی و ساخت این بناهای شهری، مهندسین ناظر و مسولان شهرسازی شهرداری این کلان شهر،   از موضوعات مد نظر طرح های جامع شهر سازی چه نکاتی را مهم می دانند و یا اصلا نکته ای مد نظر دارند یا نه؟ سوالی است که با دیدن این فضای شهری به ذهن می آید. از سوی دیگر استفاده از مصالح زیبایی در سازه های استان مغایرتی با وضعیت آب و هوایی و منطقه ای آن ندارد و این خود بر مشکلات افزوده است.

 تاریکی و آسیب های روحی ارمغان بی توجهی در ساخت وساز

یکی از ساکنین منطقه پاداد شیما جامعی نژاد می گوید: از مشکلاتی که ما ساکنین این ساختمانها با آن مواجه ایم این است که حتی در روز هم نوری به داخل ساختمان راه ندارد و به همین دلیل انگار همیشه شب است. از نظر روانی نیز به دلیل تاریکی مداوم روحیه ساکنین این منازل به خصوص کودکان نسبت به دیگران آسیب پذیرتر است.

وی می افزاید: از لحاظ هزینه هم به صرفه نیست چراکه به دلیل روشن بودن لامپ های مصرفی در ۲۴ ساعت انرژی بیشتری استفاده شده و هزینه های زیادی بابت آن پرداخت می کنیم، همچنین از لحاظ امنیتی نیز به دلیل فاصله نزدیک این ساختمان ها به یکدیگر امکان سرقت از آن بیشتر است.

شهروند دیگری بیان می کند: کولرها نیز باید به خاطر عدم تصفیه مناسب هوا مدام روشن باشد، و قسمت بیرونی کولر نیز در فضای بسته است بنابراین هوای سنگینی در خانه جریان دارد. ضمن اینکه آسیب وارده به کولرها زیاد است.

اهواز ملقمه ای از طراحی های مختلف شهریست

معاون عمرانی استانداری خوزستان فرامند هاشمی زاده فضای شهری را شامل فضای سبز و ساختمان ها می داند و عنوان می کند:  هیچکدام از طرح های جامع در شهرسازی ما رعایت نمی شود، نمونه های آن مراکز استانهاست، در تاریخ شهرسازی ما در گذشته محوریتی که وجود داشته با معیار و معماری قبل از اسلام، بعد از آن ترکیبی از معماری سنتی و اسلامی را  علی الخصوص در شهر اهواز داشته ایم.

هاشمی زاده معماری سابق استان را ملقمه ای از معماری های مختلف می خواند و اظهار می کند: متاسفانه معماری و طراحی امروز از یک موضوعی که بتوانیم آن را تفکیک کنیم و بعدها بفهمیم مربوط چه تاریخی بوده است خالی است، فقط در یک برهه تاریخی ما تابع معماری و شهرسازی بوده ایم و متاسفانه بعد از آن به دلایل مختلف همه موضوع ها به هم آمیخته شده و در حال حاضر به جایی رسیده که نمی توانیم تعریف روشن و واضحی از معماری و شهرسازی اهواز به عنوان مرکز استان را داشته باشیم.

او اضافه می کند: وقتی جزیره های مختلف شهری مثل نیوساید را می‌بینید یک معماری خاص خود را دارد، درلشگر آباد یک نوع معماری در امانیه یک شکل دیگر، هیچکدام همراهی و همخوانی با هم ندارند، بر هم اثر گذار نبوده و هر کدام عملکرد خود را دارند، حتی در بعضی جاها به نیاز شهری ما پاسخ نمی‌دهند.

هاشمی زاده عنوان می کند: یک منظر شهری، دفاع از روحیه شادابی، سلامتی و زندگی یک انسان است که متاسفانه در طراحی ما هیچ توجهی به آن نشده است، چه کسی مسئول است؟ باید تفکیک وظیفه شود تا بیان مطلب و انتقاد سازنده و طرح موضوعات هدایتگر باشد، تا بر مجریان و تصمیم گیرندگان تاثیرگذار باشد، به این ترتیب شرکت های مشاور و طراح شهرسازی ما از همین مجموعه حاذق شکل می گیرد.
 

شهرداری هیچ نظارتی بر ساختمان سازی و بهسازی  ندارد

در این رابطه معاون اجرایی و سخنگوی انجمن محیط زیست استان خوزستان می گوید: اهواز در حال  تبدیل شدن به یک عدسی بزرگ است،   همانطور که یک عدسی نور را جمع می کندبا توجه به اینکه این کلانشهر در تراکم سازی است نورخورشید را متمرکز می کند، شهرداری به علت تراکم سازی هیچ نظارتی به ساختمان سازی و بهسازی آنها ندارد هر کس با هر سلیقه‌ای نمای ساختمان را انجام می دهد، شکل و شمایل ساختمان ها اصلا شبیه هم نیست، یکی سنگ سفید یکی سیاه.

شبنم قنواتی اظهار می کند: در اهواز هر کسی هر جور دلش خواسته ساختمان ها را نماکاری کرده است، از لحاظ زیبایی مناسب نیست از سوی دیگر استفاده از سنگ با توجه به اقلیم منطقه کار بسیار اشتباهی است این باعث متمرکز شدن نور و بازتابش آن و در نتیجه افزایش دمای حداکثری می‌شود، به طوری که وقتی شما وارد محوطه اهواز می‌شوید انگار وارد تنور شده‌اید.

کودکان قربانی دیگر سبک ساختمان سازی اهواز

او درباره افزایش ناگهانی دما ادامه می دهد: علت آن کاهش فضای سبز و ساختمان سازی غیرعلمی و نزدیک بودن ساختمان ها به یکدیگر است، به غیر از آن نزدیک بودن ساختمان ها در همه فصول مخصوصاً در فصل زمستان خطر بیشتری دارد، در زمستان هوا سرد است و پرفشار و نزدیک زمین نگه داشته می شود دودکش بخاری ها با گازی که از مونوکسید کربن بیرون میاد در ساختمان ها حبس می شود و از بین بردن یا وارونگی هوا را در خانه های مردم ایجاد می کنند. این هوا مثل یک پتو با دود دود کش ها که کاملاً بی‌رنگ و بی‌بو است، ترکیب می شود ترکیب آن با کلون ماده خطرناکی را می سازد که وارد ریه های مردم می‌شوند.

قنواتی می گوید: روند جایگیری تنفسی مغز کودکان را نیز کاهش می دهد چرا که گاز دی اکسید کربن معمولاً گزینه بهتری برای گلبولهای قرمز برای ترکیب است، اگر در یک جا اکسیژن و گاز دی اکسیدکربن باشد گلبول قرمز تمایل ترکیبی بیشتری با گاز دی‌اکسید کربن دارد. میبینید که داریم شرایط بدی ایجاد می‌کنیم و توجه نداریم که به شکل غیرمستقیم باعث مرگ سلولهای مغزی فرزندانمان می‌شویم و این برج های بلند باعث کاهش روند یادگیری آنها می شود.

نمای خشتی گزینه مناسبی است

او تصریح می کند: می‌توانیم نمای ساختمان‌ها را به سمت نماهای خشتی که باعث کاهش دما هم می شود ببریم یا باغچه های پشت بامی داشته باشیم و انبوه سازان را ملزم کنیم تا از طریق نظام مهندسی و شهرداری آن ها مجبور شوند ساختمان ها را جوری بسازند که امکان ایجاد باغ پشت بام روی آنها باشد، با توجه به کاهش سرانه فضای سبز اهواز که زیر استاندارد جهانی هم هست این باغچه ها بسیار مناسبند.

سخنگوی محیط زیست اضافه می کند: علاوه بر این ما حتی سایه بان ها را کاهش داده ایم به دلیل ولعی که برای ساختمان سازی داریم قبلاً ساختمانها شکلی بود که قسمتی را به عنوان سایه بان داشتیم الان تمام این فضا را حذف می‌کنند به همین میزان سایه بان ساختمان را جلو می آورند و پنجره ها را با حداقل نور می‌سازند که باعث می شود میزان دمای آن بالا و در نتیجه میزان مصرف انرژی هم بالاتر رود، چون مجبور می‌شویم از وسایل سرمایشی بیشتری استفاده کنیم و این آسیب بیشتری به محیط می زند و میزان مصرف انرژی را در کل کشور بالا می‌برد.

اوبا اشاره به اینکه ساخت وساز غیر اصولی آسیب‌های بیشتری به کیفیت فضای شهری وارد می‌کند ادامه می دهد: با این شکل ساختمان سازی ما مجبور می‌شویم برای تامین بیشتر انرژی سد بسازیم که همین سدها باعث از بین رفتن رودخانه‌ها می‌شود و همین اشتباهات زنجیروار ادامه پیدا می کند.

نور خود عامل میکروب کش قوی است

این فعال محیط زیست با اشاره به اینکه آپارتمان سازی در معماری جدید شهری شرایط بدی دارد و مشخص نیست نظام مهندسی در این زمینه چه کار می کند، تصریح می کند: انبوه سازان یکسری ساختمان ها می سازند که به شکلی قرار می‌گیرند که هیچ نوری به آنها راه ندارد و از آنجا که نور خود عامل میکروب کش قوی است، می دانید که لباس های مان را زیر آفتاب قرار می دهیم چون بعضی میکروب ها حتی با اتو هم از بین نمی‌رود. از سوی دیگر ساختمان‌هایی می سازیم که یکسری جلو ساخته شده و یکسری پشت آنها، پنجره های ساختمان  با دیوار سیمانی ساختمان جلویی کور شده است و عملا کاربردی ندارد.  

او با تاکید بر این که در ساختمان سازی معیارهای مختلفی وجود دارد می گوید: انبوه‌سازان فقط به دلیل اینکه زمین جای مناسبی است به طور مثال در بر خیابان می خواهند از آن استفاده کنند و حتی گاهی فضای حیاط را می گیرند و از آن مغازه‌ای در می‌آورند بنابراین فضایی که باید صرف فضای سبز ساختمان شود از بین می رود یا لحاظ نمی‌شود.

قنواتی ادامه می دهد: شهرداری هم پول تراکم خود را می‌گیرد و می‌رود بدون اینکه نظارتی انجام دهد و فضای سبزی که حداقل برای باید برای ساختمان بگذارند به راحتی از بین می رود و شهردار آن را در تصاحب صاحب مال قرار می‌دهد.

او یادآور می شود: مردم بیست سال پیش می گویند ما شب ها روی پشت بام می‌خوابیدیم در صورتی که شما الان در شب هم نمی توانید این هوا را تحمل کنیم، مجموعه خطاهای ما با صنعتی بودن باعث افزایش دمای اهواز شده  است که هم مردم را دچار دردسر کرده و هم مسئولان را.

طرح های جامع اهواز از سال ۶۷ تعیین شده است

 معاون معماری، شهرسازی شهرداری اهواز شهباز زیلابی عنوان می کند: به ساختمان های شهر اهواز که نگاه کنید هیچ نشانی از اصول شیوه های درست شهرسازی دیده نمی شود، اکثر ساختمان اهواز پشت به پشت به هم چسبیده اند بنابراین نور گیری مناسبی ندارند، یا نور گیری آنها از ورودی آنهاست.

او ادامه می دهد: در تمام شهرها وقتی قرار می شود کسی سازه ای بنا کند به شهرداری منطقه مراجعه می کند و فرم و نقشه ای برایش صادر می شود بعد از دادن یک طرح اولیه سازمان یا شخص موظف می شود بر اساس موضوعاتی که در نقشه آمده است ساختمان را طراحی و آماده کند.

زیلاوی خاطر نشان می کند: ضوابط و مقرراتی که شهرداری بر اساس آن فرم نقشه ها را طراحی می‌کند و به متقاضی می‌دهد بر اساس مکانیزم اجرایی و طرح تفصیلی و جامع اهواز است، که این طرح جامع در اهواز سال ۶۷ تهیه شده است.

اوبا خبر از اجرای طرح تفصیلی در اهواز در ۶ سال گذشته تصریح می کند: دراین طرح از ریزترین تا کامل ترین ضوابط و مقررات وجود دارد، بنابراین انواع کاربری ها، ساخت و سازها بر اساس این ضوابط انجام می شود.

طرح های اجرایی سند توسعه یک شهر است

معاون شهرسازی با اعلام اینکه طرح اجرایی سند توسعه یک شهر حساب می شود می گوید: طرح تفصیلی شهر اهواز پیش آمدگی ساختمان ها را از انتهای ملک مصوب کرده است، یعنی از انتهای ملک باید ۶۵ درصد به اضافه یک و نیم متر از ساختمان جلو آید، به طور مثال اگر طول یک پلاک ۲۰ متر است و عرض آن ۱۰ متر ۶۵ درصد به اضافه یک و نیم متر که «۱۴متر» می شود سطح اشغال آن می شود.

او می افزاید: بنابراین این سازنده اگر بخواهد ساخت و ساز کند برای اینکه بتوانند سطح اشغال خوبی داشته و کمبود مساحت نداشته باشد باید در آن ۱۴ متر طراحی کند و مجبور است از انتهای ساختمان هم این کار را انجام دهد.

زیلاوی به سلیقه ها متفاوت نیز اشاره می کند و اضافه می کند: به ازای هر شخص یک طراحی هست و حتی در تعداد نورگیرهای هر ساختمان نیز وحدت نظری نیست، ضمن اینکه ساختمان های اهواز یک سمت اند اما در تهران ساختمان ها جنوبی و شمالی است یعنی از دوطرف نور می گیرند.

او می گوید: ما برای اینکه بتوانیم هم نورگیری مناسب و هم طرح تهویه مناسبی داشته باشیم طراحی های جامع ای برای نواحی در دست ساخت برنامه ریزی کرده ایم، اما دیگر نمی‌توانیم شکل طراحی ساختمان های کیانپارس و پاداد را که ساخته شده‌اند عوض کنیم و بگوییم جور دیگر بسازند.

او می افزاید: حتی اگر امکان تغییر سبک آنها باشد دیگر ساختمان ها را کور می کنند، به دلیل نامیزان بودن و جابجایی فرم شهر هم زشت می شود، چون از او ابتدا ایراد دارد ما مجبوریم برای اینکه بدنه شهر بازسازی شود و در عین حال زیبا هم باشد، با توجه به اینکه شهر از سال ۶۷ شکل گرفته است همان شیوه را ادامه دهیم.

زیلاوی ابراز می کند: می توانیم در زمین‌های بکر این کار را انجام دهیم، و از شیوه های بهتر استفاده کنیم، همانطور که در مهرشهر از پل صیاد شیرازی، انجام شده است، تعاونی مسکن ارتش هم چیزی در حدود هزار هکتار زمین در کیانشهر را برای شروع داردکه می توانیم آنها را به شیوه اظهار شده بسازیم.

ممنوعیت کاشی و سرامیک در نماسازی ساختمان های اهواز

معاون شهرسازی شهرستان اهواز درباره استفاده از مصالح متناسب با مکان و زیبا سازی ساختمان ها بیان می کند: هرچند استفاده از سنگ مرمر مناسب شهر ما نیست اما نمی‌توانیم الزام کنیم که مردم از چه مصالحی استفاده کنند، چند دوره ای است استفاده از سرامیک و کاشی را ممنوع کرده ایم، ولی امکان ممنوع کردن تمام مصالح زیبایی ساختمان را نداریم.  

او اضافه می کند: توصیه ما استفاده از آجر است، البته استفاده از آجر در اهواز بیشتر شده، اگر ساختمان استانداری را دقت کنید از آجر استفاده شده تا مشکلی از لحاظ گرمایشی و سرمایشی نداشته باشد، درباره سنگ نیز باید کارشناسان محیط زیست نظر خود را مکتوب تحویل دهند و بعد در کمیته سیمامنظری و یک کارگروه مطرح و بررسی شود تا با اثبات علمی بتوانیم در استفاده از آن تجدید نظر کنیم.

زیلاوی تاکید می کند: در کشور دستوری مبنی برعدم استفاده از یک مصالح خاص تا به حال داده نشده است، ضمن اینکه خوبی سنگ در این است که با توجه به گرما و گرد و غبار که هر چند روز یکبار در اهواز شاهد آن هستیم به راحتی می‌توان آن را تمیز کرد و با آب به راحتی شست و شو می شود در صورتیکه آجر این مزیت را ندارد. و چون تمیز کردن آنها سهولت بیشتری دارد به همین دلیل خود مردم تمایل بیشتری برای استفاده از سنگ ها دارند.

مدیر کل پدافند غیر عامل استان خوزستان مهندس حری می گوید: رشد جمعیت و متعاقب آن افزایش جمعیت شهرها و شهرنشینی، باعث تمرکز جمعیت در یک نقطه می‌شود ودرپی آن اتفاقات مختلفی در حوزه شهری می افتد و خطرهایی را نیز ایجاد می‌کند این خطرها طبیعی یا غیرطبیعی هستند تراکم جمعیت به خصوص در جاهایی که استانداردهای لازم را ندارد بدون عوامل خارجی نیز باعث ایجاد خطر در زمینه داخلی هستند.

حری تاکید می کند: همه سعی می کنند امکانات برتری را در شهرها فراهم کنند، وقتی می خواهید سازه ای را طراحی کنید، باید به اولین موضوعی که فکر می کنید ایجاد ایمنی برای کار باشد، شما نمی‌توانید برنامه ریزی کنید اما این برنامه ریزی سالم و ایمن نباشد.

او ادامه می دهد: فرایند معماری و شهرسازی نشان می‌دهد هر شهری که ساخته می‌شود متناسب با دوره خود و تمهیدات گذشته است، و این تمهیدات نیز متناسب با همان امکانات اولیه بوده است بنابراین باید تمهیدات مطابق با تهدیدات امروزی باشد.  

این مدیر پدافند اظهار می کند: زیرساخت‌های شهری را باید هوشمند کرد، تجربه سال گذشته بهمن و اسفند استان خوزستان نشان داد وابستگی به برق یک روز کل شهر را تعطیل کرد.

شهرسازی در زمینه ایمنی اقدام نکرده است

او می گوید: شهرسازی در اهواز در سال های گذشته نسبت به ایمنی آن اقدامی نکرده است، مجتمع های شهری بدون پارکینگ، معابر و فاضلاب‌ها درست شده اند، بازسازی ها و ساخت و ساز ها بدون برنامه و پاسخگوی نیاز شهر اهواز هم نیست، اگر در آینده بحرانی اتفاق بیفتد چگونه می توانیم آنها را مدیریت کنیم.

او با تاکید بر اینکه ذات شهرسازی در اهواز رعایت نشده است می افزاید: این مسئله شهر را غیر ایمن می کند، اینکه چرا در اهواز هنوز ایمنی اتفاق نیافتاده و هنوز عملیاتی نشده است مشکل بزرگی است، باید الزامات پدافند غیرعامل را در امور و توسعه و طرح‌های عمرانی و شهرسازی مورد بررسی قرار دهند.

گفتنی است قانون و قاعده بر این است که در آپارتمان سازی شکل این ساختمان ها به صورت «ال» یا یکی درمیان باشد تا هم نور مناسب ، هم تهویه خوب و هم فضای خالی اندازه داشته باشند، این همان شیوه استفاده شده در جهان است که با افزایش میل به آپارتمان سازی رعایت می شود.