قدس آنلاین- بانک مرکزی ایران البته هنوز در این خصوص سیاست روشنی اتخاذ نکرده و به گفته ناصر حکیمی معاون این بانک، بیت کوین را نه تأیید و نه رد می¬کند، اما به مردم هشدار می‌دهد چه بسا این معاملات سراب‌گونه، سرنوشتی گلدکوئیستی را در پیش داشته باشد و یا مثل مؤسسات مالی غیرمجاز، سرمایه‌های مردم را ببلعد!

بر اساس گزارش‌های جهانی، بیت کوین در سال جاری میلادی بالای هزار درصد رشد ارزشی داشته و امروز ارزش آن به نزدیک ۱۲ هزار دلار (حدودا ۵۲ میلیون تومان) رسیده است، برخی حتی پیش‌بینی می‌کنند، این رشد قیمتی به ۵۵ میلیون تومان برسد و بیت کوین، دلار را «له» کند و به سقوط بورس‌های جهانی، منجر شود.

*بیت کوین

به زبان خودمانی اگر بخواهیم این میهمان ناخوانده یعنی بیت کوین را معرفی کنیم باید بگوییم این «ارز رمزدار» و یا «رمزپایه» را نخستین بار یک آقای بسیار زبل و تیزهوش به نام «ساتوشی ناکاموتو» ایجاد کرد و اصولاً در معاملاتی که طرفین آن را پذیرفته باشند، کاربرد دارد. بیت کوین البته مثل ارزهای معمول حالت فیزیکی ندارد و صرفاً دیجیتالی است. سوداگران وطنی بیت کوین لازم است بدانند این ارز، برخلاف دیگر ارزهای شناخته شده در جهان، اصولاً بانک مرکزی ندارد و سیاستگذار و پشتوانه‌ای برایش دیده نشده است.

این نکته را هم بد نیست متذکر شویم که معدود کشورهایی از جمله  آمریکا در هفته اخیر آن را به رسمیت شناخته است. بیت کوین را باید ارزی خودمختار توصیف کرد چرا که تحت نظر هیچ کشوری در جهان نیست و ناظری ندارد. در واقع این ارز، مکان نمی‌شناسد و معلوم نیست افراد با چه کسی در کدام نقطه جهان معامله می‌کنند.

*ریسک بالا

به باور صاحب‌نظران، این معاملات، نوعی قمار است که چه بسا در پی بردهای متعدد و شیرین، شکست‌های سنگین و ویرانگر را برای صاحبان سرمایه در پیش داشته باشد. کارشناسان اقتصادی رشد ارزش، بیت کوین را حبابی می‌دانند؛ حبابی که احتمالًا بزودی خواهد ترکید. به عقیده آنان ارزش این ارز مجازی، تابع میزان تقاضای مردم است و به نظرات شخصی افراد بستگی دارد!

برخی مانند رئیس شرکت خدمات بانکی «جی پی مورگان» حتی بیت کوین را  نوعی کلاهبرداری و «افزایش بهای نجومی این ارز را با دوره «حباب اقتصادی گل لاله هلند» قابل مقایسه می‌داند که در فاصله سال‌های ۱۶۳۴ تا ۱۶۳۷ قیمت پیاز گل لاله در این کشور به ۱۰ برابر حقوق سالانه یک کارگر ماهر رسید، سپس این حباب شکسته شد و به سرعت تمام ارزش خود را از دست داد».

با این تفاسیر اقتصاددانان تأکید می‌کنند کسب درآمد از بیت کوین، قطعیت ندارد و این کار بسیار پرریسک است مگر اینکه به پشتوانه بانک‌های مرکزی، پای این ارزهای رمزپایه برای داد و ستد به زندگی مردم جهان باز شود آن‌گاه می‌توان رشد ارزش آن را واقعی دانست.

• واکنش کارشناسان

آلبرت بغوزیان در این خصوص به خبرنگار ما می‌گوید: ممکن است در آینده نزدیک، این ارزهای مجازی از ارزهایی غیر از دلار هم برای خود پشتوانه بسازند. رشد ۴۰ برابری ارزش آن در زمانی اندک، فقط و فقط می‌تواند نشان‌دهنده سوداگری حباب‌گونه باشد نه تولید؛ بنابراین نمی‌توان انتظار داشت این حباب بیش از حد دوام بیاورد.

وی با بیان اینکه در ایران، نقدینگی از پایه‌های تورم است، ادامه می‌دهد: افزایش معاملات بیت کوینی نمی‌تواند نشان‌دهنده افزایش تولید باشد؛ بنابراین بانک مرکزی اگر بخواهد به آن بهاء دهد باید ذخایر پشتوانه داشته باشد. بغوزیان ادامه می‌دهد: شرکت‌های هرمی هم در ابتدا سالم فعالیت می‌کردند، اما بعدها محملی برای سوء‌استفاده شدند و چون بانک مرکزی و دیگر مراجع به موقع هشدار دادند و ورود کردند.

وی معتقد است حتی با وجود اینکه بیت کوین فعلاً در ایران دردسر ساز نشده، اما متأسفانه استعداد سوء استفاده از چنین مواردی در کشور وجود دارد و در سطح جهانی هم ممکن است سوداگران حرفه‌ای و متخلفان، مردم را به دردسر بیندازند.

بغوزیان ادامه می‌دهد: این معاملات فقط جنبه سوداگری دارد وگرنه باید پرسید نقش پول ملی خودمان چیست؟ پس امیدوارم بانک مرکزی، نابه‌جا و مانند مؤسسات غیرمجاز، از ارزهای دیجیتالی حمایت نکند چون این کار یعنی «آتش بیار معرکه شدن» و به طور قطع سرمایه‌های خرد مردم را بر باد می‌دهد.

*خطر جدی برای سرمایه‌های ایرانی

اقتصاددان دیگری هم به خبرنگار ما می‌گوید: استفاده از لفظ «پول» و یا «ارز» برای امثال بیت کوین غلط مصطلحی است چرا که این‌ها نوعی کالای رمزگذاری شده و حاصل الگوریتم‌های ریاضی و مجموعه‌ای رمز و کد هستند. وحید شقاقی شهری ادامه می‌دهد: وقتی بیت کوین پشتوانه ندارد یعنی پول نیست. شاید در موارد اندکی آمریکا دلار بی‌پشتوانه، ایران، ریال بی‌پشتوانه و یا چین، یوان بی‌پشتوانه چاپ کند، اما اصل بر این است که برای چاپ پول، پشتوانه دیده شود. مثلاً در ایران دارایی‌های بانک مرکزی مانند سکه، دلار و بدهی‌های دولت و بانک‌ها به بانک مرکزی پشتوانه محسوب می‌شوند، بر این اساس بیت کوین را باید خطری جدی دانست که سرمایه‌های مردم را تهدید می‌کند.

وی با بیان اینکه بیت کوین، ردیابی نمی‌شود و رشد ارزشش، تابع تقاضای بازار است، اضافه می‌کند: بدون شک بخش‌های سیاه و زیرزمینی اقتصاد و قاچاقچیان به این بخش برای پول‌شویی و فعالیت‌های غیرشفاف علاقه زیادی دارند؛ بنابراین به دنبال تبلیغ بیت کوین و یا کالاهایی شبیه به آن هستند که این تبلیغات، قیمتش را ظرف چند ماه  اخیر بشدت بالا برده است.

شقاقی می‌گوید: مردم باید یقین داشته باشند وقتی حباب بشکند هیچ شخص و مرجعی پاسخگویشان نیست چون بیت کوین در واقع نوعی قمار است و به هیچ چشمه‌ای متصل نیست!   وی بیت کوین را به خریدن یک برنامه رایانه‌ای و یا یک اثر هنری تشبیه می‌کند که افراد بر اساس علایق شخصی برایش پول می‌پردازند و قیمت واقعی ندارد.

وی ادامه می‌دهد: این معاملات فقط بین دو طرف ارزش دارد و بدون شک حباب خواهد ترکید آن گاه مانند داستان گلدکوئیست نخستین نفرها سودهای افسانه‌ای می‌برند و افراد آخر زنجیره،   بشدت متضرر می‌شوند.