قدس آنلاین- بودجه سال  ۹۷ هم مانند سایر لوایح بودجه ای در سال های گذشته تقدیم مجلس شورای اسلامی شد.   اما این بار در کنار ساختارها و تحلیل های همیشگی کارشناسی از بودجه چند موضوع مهم در لایحه مزبور به چشم می خورد. یکی از این موضوعات که در روزهای  اخیر به شدت مورد توجه و نگرانی مردم قرار گرفته است موضوع گرانی شوک آور و دفعی حامل های انرژی به خصوص بنزین است. موضوعی که اگر چه رقم دقیق آن در لایحه بودجه سال ۹۷ مشخص نشده اما به نظر می رسد قرار است قیمت بنزین از ۱۰۰۰ تومان به ۱۵۰۰ تومان افزایش یابد.   پایگاه خبری- تحلیلی «قدس آنلاین» در گفت و گویی با  دکتر مهدی پازوکی، اقتصاددان حامی دولت  به بررسی این موضوع پرداخته است.

آقای دکتر! با توجه به لایحه بودجه ۹۷ قرار است قیمت بنزین  افزایش یابد. همان طور که می دانید اگر چه رقم مشخصی در بودجه قید نشده اما  سخن از افزایش قیمت بنزین به ۱۵۰۰ تومان وجود دارد. نظر جنابعالی در این زمینه چیست؟
به هرحال قیمت بنزین طی ۴ سال گذشته ثابت بوده که این موضوع به این معنی است که بنزین نسبت به گذشته ارزان تر شده است. وقتی شما متوسط نرخ تورم در چهار سال گذشته را ۱۰ درصد در نظر بگیرید در ۴ سال گذشته قیمت بنزین حدود ۴۰ درصد ارزان تر شده است. به نظر می رسد قیمت بنزین باید به سمت واقعی شدن حرکت کند. البته من با افزایش یکباره آن هم مخالفم. بلکه باید این تعدیل به صورت تدریجی و متناسب با نرخ تورم  اتفاق بیفتد تا فشار چندانی هم به جامعه وارد نشود.

خب این اتفاق نیفتاده؟ همان طور که گفتید درست یا غلط قیمت بنزین در سال های گذشته ثابت بوده است؟
خب این اشتباه بوده است. الان در کلان شهرهایی مانند تهران، مشهد، اصفهان، تبریز و... و. نسبت بنزین به قیمت اتومبیل در همه جای دنیا یک شاخص است. این قیمت در دنیا یک ده هزارم است یعنی اگر شما ده هزار لیتر بنزین ذخیره کنید با پولش می توانید یک اتومبیل بخرید. در ایران این قیمت یک شصت هزارم است یعنی با پول ۶۰ هزار لیتر بنزین می توانید یک خودرو بخرید. به دلیل اینکه قیمت بنزین پایین است کسی سراغ تکنولوژی های جدید نمی رود. و هنوز که هنوز است خودروهای ما در هر ۱۰۰ کیلومتر ۱۰ تا ۱۲ لیتر بنزین مصرف می کنند در حالی که استانداردهای دنیا زیر ۶ لیتر است. به نظرم ما امروز کشور را گران اداره می کنیم.

خب حالا اگر این اتفاق بیفتد و قیمت بنزین از ۱۰۰۰ تومان به ۱۵۰۰ تومان برسد می تواند چه تبعاتی برای اقتصاد داشته باشد؟
به نظرم تبعات چندانی نخواهد داشت. بر اساس مطالعات کارشناسی صورت گرفته حدود ۱.۵ درصد روی نرخ تورم موثر خواهد بود. منتهی اتفاقی که در دولت دهم رخ بود این بود که قیمت نهاده بنزین و حامل های انرژی افزایش داشت و چیزی حدود ۵۰۰ درصد قیمت این نهاده ها افزایش یافت اما دولت بازارهای موازی مانند بازار ارز را ثابت نگه داشت. چون درآمد ارزی دولت در سال ۸۹ درآمد مناسبی بود وقتی به مشکل خورد به یکباره قیمت ارز از ۱۱۰۰ تومان به ۳۶۰۰ تومان رسید. بازارها در اقتصاد مثل ظروف مرتبطه در فیزیک هستند یعنی عدم تعادل در یک بازار روی سایر بازارها اثر می گذارد. بنابراین فکر میکنم باید سعی کنیم کشور را به سمت انضباط اقتصادی سوق دهیم. مشکلی که اقتصاد ایران دارد بی انضباطی اقتصادی است که ما این رو در سیستم پولی می بینیم که برای نمونه دیون بانک ها به طور فزاینده افزایش پیدا کرده یا ضمانتی که گرفتند خیلی کمتر از میزان وامی است که بانک ها به افراد دادند. برای مثال فردی ۲۰ میلیارد تومان وام گرفته اما اسنادی که برای ضمانت به بانک ارائه کرده است زیر ۵۰۰ میلیون تومان است که این امر نشان دهنده وضعیت ناسالم در نظام بانکی کشور است. واقعا من از نهادهای امنیتی استدعای عاجزانه دارم سعی کنند سیستم اقتصادی را شفاف کنند. همین الان اگر سیستم گمرک، سازمان بنادر، مالیات و بانک های ما به یکدیگر وصل شود این وصل شدن مجموعه سیستم ها می تواند کاری کند به اندازه هزینه های دولت کسب درآمد شود.

نظرتان درباره بحث نرخ ارز در لایحه بودجه سال ۹۷ چیست؟
 در لایحه بودجه ۹۷ نرخ ارز ۳۵۰۰ و قیمت هر بشکه نفت هم ۵۵ دلار تعیین شده است. که این قیمت به نوعی همان نرخ ارز مبادله ای است. سال گذشته هم این رقم حدود ۳۳۰۰ بود اما الان ۳۵۵۰ تومان است و در طول سال با توجه به عرضه و تقاضای موجود افزایش یافته است.

خب این به موضوع یکسان سازی نرخ ارز چه ارتباطی دارد؟
نه این قیمت ارز دولتی است نه تک نرخی، خب طبیعتا وجود هر نوع دونرخی در اقتصاد ایجاد رانت می کند. برای مثال اگر جنابعالی به عنوان یک خبرنگار به یک میلیون دلار ارز دولتی ۳۵۰۰ تومانی دسترسی داشته باشید با نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی در بازار آزاد، با یک خرید و فروش ساده در بازار آزاد چیزی حدود ۷۰۰ میلیون تومان در عرض یک شب سود می کنید. ما باید اقتصاد را به سمت انضباط پولی در سیستم بانکی، انضباط مالی در سند بودجه، جلوی هزینه های غیر ضرور را بگیریم و انضباط اداری در سیستم اداری ایجاد کنیم تا بهترین و فهیم ترین نیروها را جذب بخش دولتی کنیم.