قدس آنلاین -رسانه ها، ابزاری مهم برای تنویر افکار عمومی هستند و اصلیترین منبع انتقال اخبار میان مردم به شمار میروند. با وجود پیچیدگیهای فراوان در زندگی اجتماعی و ضرورت آگاهی از رویدادهایی که در سراسر جهان به صورت زنجیروار به هم پیوستهاند و بر زندگی تک تک افراد تأثیر میگذارند، رسانههای مجازی به عنوان عضو جداییناپذیر و کلیدی جوامع تبدیل شدهاند.
فضای مجازی به عنوان ابزار فرهنگی باید موقعیتی برای برخورد سالم و سازنده اجتماعی، سیاسی و فرهنگی از طریق ارائه دیدگاهها و اطلاع رسانی مناسب در جامعه جهانی ایجاد کند، اما در کنار این کارکرد مهم و خطیر، به اشکال مختلف و سازماندهی شدهای از شایعه و شایعه پراکنی با هدف جهت دهی افکار عمومی یک ملت نیز میپردازند که این مسئله امروزه در جهان، نوعی جنگ فرهنگی و نرم تلقی میشود. در جهان امروز شایعه، یکی از موارد وقوع بحران رسانهای است که با قدرت تأثیر بر افکار عمومی شکل میگیرد. بر این پایه، ارائه تعریف علمی از بحران رسانهای در عصر حاضر ضروری به نظر میرسد. در واقع بررسی بحران رسانهای در جامعه کنونی همراه با دیگر بحرانهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی حایز اهمیت است.
برخی کارشناسان و جامعه شناسان معتقدند، ایجاد محدودیت و فیلترینگ هوشمند در فضای مجازی، میتواند راهکار قابل قبولی برای کنترل این فضاها باشد، اما وجود این موضوع نه تنها تأثیر چندانی بر ماهیت شایعه سازی نامعتبر رسانههای مجازی ندارد، بلکه به شکل گیری بسیاری از سخن پراکنیها در این فضاها کمک میکند. وقتی اخباری نادرست از طریق شبکههای اجتماعی با استناد به سخنان افراد به سرعت و ناآگاهانه در اختیار یکدیگر قرار میگیرد، سبب میشود تا به صورت یک باور عمومی بر ذهن مخاطب تأثیر گذارد، اما اگر رسانهها پس از پرداختن به این گونه حوادث که افکار عمومی با آن درگیر شده، تا اعلام نتیجه نهایی به انتشار اخبار خود ادامه دهند، فضایی برای شکل گیری شایعات در این خصوص به وجود نمیآید.
سرعت پایین انتقال اخبار در رسانههای رسمی از عوامل فضا یافتن شبکههای غیر رسمی برای انتشار خبر محسوب میشود. درج هر گونه خبر در همه شبکه های اطلاع رسان رسمی به تأیید کامل از منبع معتبر نیاز دارد؛ زیرا در غیر این صورت با پیگیری قانونی مواجه میشود، اما در رسانههای مجازی و شبکههای اجتماعی هیچ گونه نظارت یا تأکیدی برای تأیید منبع وجود ندارد و اخبار و اطلاعات به سرعت منتشر میشوند و این سرعت انتشار مخاطبان بیشتری را به خود جذب میکند.
کاربران شبکههای اجتماعی ممکن است بسادگی به مطالبی دسترسی پیدا کنند که در عرف جامعه اخلاقی نیست. بهتر است برای جلوگیری از توهینها و تولید هرزنامه ها، پروتکل هایی تدوین شود تا از ایجاد این گونه ناهنجاریها در این فضاها جلوگیری شود. پدید آمدن موضوع شهروند- خبرنگار یکی از تولیدات شبکه هایی مانند تلگرام است که با گسترش فضاهای دیجیتال پدیده شهروند - خبرنگار به عنوان یک فرصت عالی میتواند به عنوان یک ناظر و روایتگر واقعی به موضوع بپردازد که برای بسیاری از خبرنگاران حرفهای پوشش دادن این اخبار به صورت زنده امکان پذیر نیست. روزنامه نگاران حرفهای در زمینه کاری آموزش و از تخصص لازم برخوردار هستند، اما در فضاهای مجازی به دلیل نداشتن تخصص لازم امکان شایعه سازی را بسیار میکنند.
سواد رسانهای در این زمینه کمک میکند تا راهکارهایی برای شناسایی مرز میان شایعه و خبرهای موثق را نشان دهد.
سواد رسانهای به مخاطب میآموزد پیش از باور سریع و اقدام به انتشار مجدد یک خبر تأمل کند و اخبار انتشار یافته را با مؤلفههای عقلانی بسنجد و سپس نسبت به صحت خبر با مراجعه به منابع خبری اطمینان حاصل کند.
بنابراین رسانههای رسمی با تقویت خود در زمینه انتشار اخبار میتوانند منابع خوبی برای جایگزینی اخبار نامعتبر منتشر شده در رسانههای مجازی غیررسمی باشند. رسانههای سنتی با تغییر کارکرد میتوانند از ایجاد فضا برای انتشار اخبار نادرست در شبکههای مجازی جلوگیری کنند. وقتی در کار یک خبرنگار حرفهای یک تخلفی در انتشار خبر رخ دهد از طریق ارگان نظارتی برای وی توبیخ و یا جریمهای را در نظر میگیرند، اما در فضاهای اجتماعی افراد حتی میتوانند با استفاده از هویت جعلی به انتشار هرگونه خبری بپردازند؛ بنابراین خبرنگاران با رعایت اصول اخلاق حرفهای و مقررات شغلی خود همواره روشنی، صحت و اعتبار خبر را سرلوحه فعالیت خویش قرار میدهند و این گونه مخاطب به رسانه و خبرنگار اعتماد میکند و وقتی خبر در تلگرام یا فضای اجتماعی منتشر میشود، مخاطبان در رادیو، تلویزیون و روزنامه به دنبال صحت آن میگردند.
تنها ارائه منبع نمیتواند مانع بروز شایعهها و اخبار نادرست شود و تنها هنگامی توجه به منبع خبری موثق اهمیت پیدا میکند که آن منبع شناخته شده، معتبر باشد، بنابراین اگر این قانون برای گروههای اجتماعی که در آنها فعالیت میکنند ذکر منبع خبر در معرض اطلاع رسانی قرار گیرد، سبب میشود تا افراد خود را ملزم به اطمینان یافتن از اعتبار منبع کنند.
۱۷ بهمن ۱۳۹۶ - ۰۹:۰۱
کد خبر: ۵۸۷۶۰۴
رســانه ها، ابزاری مهم برای تنویر افکار عمومی هســتند و اصلی ترین منبع انتقــال اخبار میان مردم به شمار می روند.
زمان مطالعه: ۳ دقیقه
منبع: روزنامه قدس
نظر شما