این روزها صحبت از اجرایی کردن طرح پزشک خانواده در حوزه های بهداشت و درمان مطرح است، طرحی که به قول مسئولان سلامت کشور تغییر بزرگی را در دو عرصه بهداشت و درمان ایجاد می‌کند و سبب تحول بزرگی در امر پیشگیری، درمان و آموزش پزشکی می‌شود. سیستم بیمار درمان کشور نیازمند انقلابى است تا بتواند سلامت خود را باز یابد و این انقلاب دست کمى از اجراى قانون هدفمندى یارانه‌ها نخواهد داشت.
سه دهه قبل ماجراى سیستم ارجاع و پزشک خانواده براى روستاها مصوب شد و امروز با افزایش چشمگیر جمعیت شهرها، مهاجرت روستاییان به مناطق شهرى، بـودجه اندک دولت براى تخصیص سرانه سلامت وبازى موش و گربه بیمه‌ها، اجرایى شدن این طرح در شهرها بسیار ضرورى به نظر مى‌رسد.
اما طرح پزشک خانواده که سال‌هاست از تصویب آن براى اجرا در شهرها مى‌گذرد، هنوز پشت دروازه‌ها شهرها و کلان‌شهرهاى کشور مانده و کسرى بودجه و بگو مگوى بیمه‌ها و وزارت بهداشت، اجازه اجرایى شدن کامل آن را نمى‌دهد.
اجراى ناقص طرح یاد شده در سال‌هاى گذشته، مردم که حامیان اصلى سیستم ارجاع به شما مى‌روند را دچار شک و بدگمانى نمود. امسال اما طرحى که قرار است مطابق برنامه پنجم طى 5 سال اجرایى شود، در شهرها کلید مى‌خورد تا به دستور رییس‌جمهور در طول دو سال پزشک خانواده در تمامى نقاط ایران پاسخ‌گوى وضعیت سلامت مردم باشد.
دسترسی عادلانه همه مردم به سلامت مهم ترین هدف اجرای طرح پزشک خانواده است که با ایجاد تمهیدات لازم در آینده نزدیک در سراسر کشور محقق می شود.
سال گذشته براى نخستین بار، این طرح در سه استان سیستان و بلوچستان، خوزستان و چهارمحال و بختیارى با نام "نسخه 01" به اجرا درآمد. مسوولان مى‌گویند که کلیه مشکلات و موانع پزشک خانواده، سال 90 شناسایى شده و در سال 91 مدل جدید این طرح و با نام "نسخه "02 در سایر استان‌‌هاى کشور و نقاط شهرى، عملیاتى خواهد شد.
ریـیس دانشگاه علوم پزشکى اصفهان از حضور پزشک خانواده در سال 91 در اصفهان به شرط تامین اعتبار خبر مى‌دهد و می گوید: در طرح پزشک خانواده که قرار است از مهرماه در استان اصفهان اجرا شود، هر پزشک قابلیت زیر پوشش قرار دادن 500 تا 2500 نفر را دارد که به مداوا و چکاپ پزشکی آن‌ها بپردازد.
به گفته دکترشاهین شیرانی بزودی ثبت نام مردمی و عمومی طرح پزشک خانواده نیز توسط مردم و به انتخاب و تشخیص خودشان آغاز می شود.

وی از تدوین مشکلات و نارسایی این برنامه با همکاری وزارت بهداشت و تعاون و طراحی راهکارهای مناسب برای حل آن‌ها خبر داده و می گوید: نسخه "صفر دو" این دستوالعمل برای اجرا در کل مناطق شهری سه استان مذکور و نیز استان‌هایی که با توافق دو وزارتخانه تعیین می‌شود، تهیه شده است.
این مسوول، با اشاره به لزوم گسترش خدمات بهداشت و سلامت برای تمام افراد جامعه، خاطر نشان می سازد: ویزیت و داروی رایگان و تعیین متولی برای سلامت مردم از مزایای اجرای این طرح است.
دکتر شیرانی ادامه می دهد: پزشک خانواده و تیم سلامت موظف هستند نسبت به تکمیل پرونده الکترونیک سلامت "پرونده ای که به مجموعه اطلاعات مرتبط با سلامت شهروندان گفته می‌شود و بدون محدودیت زمان یا مکان در دسترس افراد مجاز قرار می‌گیرد"، اقدام کنند.
به گفته وی در این طرح 60 درصد سرانه درمان پزشکان برای تامین نیازهای آن‌ها ابتدای هر ماه پرداخت می‌شود تا مشکلات مالی متوجه پزشکان نشود.
ریـیس دانشگاه علوم پزشکى اصفهان در پاسخ به این سوال که براى مشکلات طرح که در سال‌هاى گذشته باعث نارضایتى مردم و پزشکان عمومى بوده چه تصمیمى اتخاذ شده، تنها به این جواب اکتفا مى‌کند که در نسخه جدید تمامى مشکلات گذشته رفع شده اما طرح نمى‌تواند بدون مشکل باشد که به تدریج رفع مى‌شود.
اما اجراى این طرح به همین سادگى نیست چرا که بیمه‌ها شریک اصلى و تضمین کننده موفقیت طرح هستند ؛ شریکانى که بیش از 50 میلیارد به دانشگاه علـوم پـزشکى اصفهان بدهى دارند و داروخانه‌ها، آزمـایـشـگـاه‌هـا و رادیولوژى‌هاى شهرى را به مرز ورشکستگى کشیده‌اند، چگونه قرار است طرح را کامل پوشش دهند تا خدمات رایگان به مردم ارایه شده و حقوق پزشکان به موقع پرداخت شود؟
شتاب اجرای طرح پزشک خانواده در اصفهان را تایید نمی‌کنیم
در حال حاضر بسیاری از پزشکان عمومی از نحوه اجرای طرح پزشک خانواده بی‌اطلاع هستند و بیشتر اطلاعات پزشکان عمومی در این زمینه از طریق همکاران بوده و مرجع رسمی برای آگاهی سازی پزشکان عمومی دست به کار نشده است.
پزشکان عمومی اصفهان از سرعت بسیار زیاد اجرای طرح پزشک خانواده در اصفهان گلایه داشته و به نوعی با آن مخالف هستند.
عضو کمیته اطلاع رسانی پزشک خانواده در اصفهان معتقد است با توجه به آماده سازی استان اصفهان برای اجرای نسخه 02 طرح پزشک خانواده، مدتی است که بنرهای تبلیغاتی آن در سطح شهر و حتی در مراکز بهداشتی و درمانی جهت اطلاع رسانی عمومی مشاهده می شود.
لیندا قانع با اشاره به شتاب فراوان در اجرای نسخه 02 پزشک خانواده در این استان، بیان می کند: این در حالی است که شتاب در این کار موجب عدم موفقیت و یا در برخی موارد درجا زدن طرح خواهد شد.
وی با تاکید بر اجرای آهسته بدون هیچگونه شتابزدگی در اجرای این طرح، اظهار می دارد: اجرای آرام و گام به گام طرح پزشک خانواده موجب شناخت نواقص و در نهایت رفع آنان می شود.
قانع تصریح می کند: این روزها مردم اصفهان منتظر اطلاع رسانی و در نهایت اجرای طرح پزشک خانواده در این کلانشهر باشند.
‌‌پزشکان عمومى در خط اول اعتراض ‌ ‌
پزشکان عمومى در خط مقدم ارایه خدمات درمانى به بیماران قرار مى‌گیرند و بنابراین رضایت آن‌ها در پـیشبرد طرح، کمک شایانى مى‌کند.
این پزشکان سال‌هاست که در طرح پزشک روستایى براى گذراندن طرح دوره خدمت، سربازى و یا نبود کار شرکت کرده و همواره از نحوه اجراى آن ناراضى بوده‌اند. امروز نیز با وجود اصلاح و رفع عیوب، اما هنوز هم مشکلات طرح را درشـت عـنوان مى‌کنند.
رییس انجمن پزشکان عـمـومى اصفهان در مورد جزییات اجراى پزشک خانواده در شهر اصفهان مى‌گوید: 4 ‌پزشک عمومى باید در محل‌هاى معلوم شده، مرکزى با متراژ مشخص را تاسیس کنند که در این مکان پرستار، بهیار و ... باید استخدام شوند. هر پزشک موظف به 8 ساعت کار در روز بـدون استفاده از مرخصى به شرط وجود پزشک جایگزین است. در این صورت مراقبت سلامت 2500 نفر به عهده پزشک بوده که در ازاى هر نفر 2300 تومان سرانه دریافت مى‌کند و با این سرانه فرد مى‌تواند یک تا 100 بار به پزشک خانواده خود مراجعه کند.
دکتر ستارى معتقد است که با این حجم گسترده مراجعات و حق ویزیت اندک، بدون شک هیچ پزشک عمومى از طرح استقبال نکرده و پس از گذشت یک‌سال، از سیستم خارج مى‌شود و این اتفاقى است که براى طرح پزشک روستایى نیز افتاده است؛ در این صورت هر چند وزارت بهداشت طرح را اجرا کرده ولى به علت پایدار نبودن حضور پزشکان، زیان اصلى متوجه مردم مى‌شود.
به گفته‌ وى در صورتى‌که سرانه پرداختى هر فرد به طور متوسط 2 هزار تومان در نظر گرفته شده و این رقم در 2000 بیمار ضرب شود، هر پزشک عمومى در طول یک ماه حدود 4 میلیون تومان درآمد خواهد داشت که باید اجاره محل، حقوق پرستار، پرسنل و سایر خدمات را از این درآمد پرداخت نماید .
تنها افراد بیمه شده می‌توانند در طرح پزشک خانواده شرکت کنند
احمدرضا ریاضیات مدیرکل بیمه خدمات درمانی استان اصفهان در خصوص اجرای طرح پزشک خانواده در استان اصفهان به "جوان" می گوید: در حال حاضر ثبت نام از پزشکان برای شرکت در طرح پزشک خانواده در سطح استان اصفهان انجام می‌شود.
وی با تاکید بر این‌که افرادی که تحت پوشش بیمه نیستند نمی‌توانند در طرح پزشک خانواده شرکت کنند، ادامه داد: افرادی که تحت پوشش بیمه قرار ندارند باید نسبت به ثبت‌نام خود در بیمه ایرانیان اقدام کنند.
مدیرکل بیمه خدمات درمانی استان اصفهان با اشاره به این‌که خوشبختانه استان اصفهان برای اجرای طرح پزشک خانواده با کمبود پزشک مواجه نیست، خاطر نشان می کند: تنها در بخشی از مناطق محروم ممکن است با مشکل مواجه شویم که در این زمینه نیز با افزایش حقوق پزشکان فعال در این مناطق، کمبودها جبران خواهد شد.
وی با بیان این که بعد از ثبت نام پزشکان فراخوان برای ثبت‌نام مردم و تعیین پزشک مورد نظرشان انجام می‌شود، می افزاید: همه کسانی که تحت پوشش انواع بیمه‌ها هستند می‌توانند در این طرح ثبت‌نام کنند.
طرح شبکه ملی سلامت در راستای پزشک خانواده اجرایی شد
طرح شبکه ملی سلامت "شمس" به منظور ایجاد زیرساخت خطوط اینترنت پرسرعت طرح پزشک خانواده به بهره‌برداری رسیده و قرار است تا15 شهریورماه سال جاری ثبت نام خانوارها انجام شود
افراد مختارند پزشک خود را در هر منطقه از شهر خود انتخاب کنند اما بهتر است برای دسترسی آسان‌تر نزدیکترین مطب را به عنوان پزشک خانواده انتخاب کنند.
به گفته مدیر گروه توسعه شبکه‌های بهداشت و درمان استان اصفهان هر پزشکی که 2500 نفر آن تکمیل شد سایت مربوطه به ثبت نام دیگر اجازه باز شدن پروفایل آن را نمی‌دهد و افرادی که در مدت زمان تعیین شده ثبت نام نکنند بین پزشکانی که کمتر از 2500 نفر ثبت نامی دارند، توزیع خواهند شد.
محسن روحانی اعلام می کند: اگر یک پزشک خواهان انصراف از طرح باشد باید یک ماه قبل در خواست آن را بدهد.
وی با بیان اینکه در مراکز بهداشتی و درمانی سه کارشناس بهداشت خانواده برای نظارت بر مطب‌ها در نظر گرفته شده است ، ادامه می دهد: هر پزشک خانواده قبل از بستن قرارداد با بیمه لازم است که یک دوره توجیهی سه روز و یک دوره آموزشی مشروح 28 روز را بگذرانند که از هفته آینده نخستین دوره آن برگزار می‌شود.
روحانی با بیان اینکه سی‌دی‌های آموزشی به تمام پزشکان ثبت‌نامی داده می‌شود، تصریح می کند: در این دوره‌های آموزشی تمام سرفصل‌های بهداشت خانواده به پزشکان عمومی و متخصص آموزش داده می‌شود و پس از دریافت گواهی می‌توانند با بیمه قرارداد ببندند.
طرح پزشک خانواده گامی موثر در ارتقای سلامتی کشور
اجرای صحیح و اصولی طرح پزشک خانواده تحقق یکی از دغدغه های نظام جمهوری اسلامی به شمار می رود که در اجرای این طرح ملی، کیفیت باید مدنظر مجریان طرح باشد، زیرا اگر این طرح به درستی اجرا شود، یکی از دغدغه های اساسی که همان ارائه خدمات درمانی بهتر به شهروندان است، محقق خواهد شد.
در بیش از 60 کشور جهان نظام ملی سلامت در چارچوب طرح پزشک خانواده ساماندهی شده و شبکه ای از پزشکان عمومی، متخصص و فوق تخصص خدمات پزشکی لازم را به بیماران ارائه می دهند.
توزیع عادلانه خدمات سلامت در کشور، کاهش هزینه های غیر ضروری، ارتقا سلامت مردم و رضایتمندی و به حداقل رسیدن پرداخت هزینه های درمان را از مزایای این طرح عنوان کرد.
طرح پزشک خانواده گامی موثر در ارتقای سلامتی کشور است که امیدواریم با اجرای این طرح،‌ ضمن پیشگیری از انواع بیماری ها،‌ آرامش روحی و روانی بیماران و خانواده های آنها را نیز فراهم نماید.