سید حامدترابی/

بتازگی یکی از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظــام مصاحبه‌ای در زمینه کنوانســیون‌ها و قوانین خواسته شده از سوی FATF و تصمیم مجمع در مورد این کنوانسیون‌ها انجام داده‌اند.

 ایشــان البته در این مصاحبه در مورد موافقت یا مخالفت با لوایح و کنوانسیون‌های مرتبط با FATF  صحبتی نکرده‌اند، اما در صحبت‌های ایشان به دو موضوع اشاره شده است، که به نظر می‌رسد ایشان یا مشاورانشان در پرداختن به این دو موضوع دقت کافی را به عمل نیاورده‌اند.

 نخستین موضوعی که نسبت به آن توجه لازم نشده است، ارتباط لوایح  FATF با تهدیدها و تحریمهای آمریکاست. ایشان مسئله پیوستن به کنوانسیون‌های پالرمو و CFT را جدای از مسئله تهدیدهای آمریکا عنوان کرده‌اند.

 مسئله‌ای که به نظر میرسد به دور مانده است، ســازوکار تحریمی آمریکا، ابعاد فنی الزامات FATF  و همچنین نحــوه اثرگذاری مقامات آمریکایی بر سازوکارهای FATF است.

 آمریکا فشــار حداکثری اقتصادی را بــر ایران اعمال کرده و علاوه بــر اینکه کل نظام مالی ایران را در فهرســت تحریم قرار داده، بانک‌های دنیا را نیز با تهدید به قطع دسترسی‌شــان به نظام مالی آمریکا، از انجام تبــادلات بانکی با ایران منع کرده است.

 این موضوع هم دسترسی‌های ارزی ایران را محدود کرده و هم ســبب شده آمریکا با استفاده از این ابزار، فروش نفت ایران را هدف قرار دهد و بانک‌های کشورهای خریدار نفت ایران را تهدید کند درصورتی‌که کشورشان خرید نفت از ایران را قطع یا کم نکنند، آنها را از نظام مالی آمریکا محروم خواهد کرد.

 بنابراین هــر اتفاقی که موجب شــود حضور اقتصادی نهادهای ایرانی در تعاملات بین‌المللی کاملاً شــفاف شــود، ســبب خواهد شد که درآمدهای ارزی ایران کمتر شود.

سازوکارهای  FATF از آن جهت که بســتر تبادل اطلاعات مالی بین ایران و کشورهای دیگر را فراهم می‌کند و حضور افراد و نهادهای ایرانی را برای بانکها و مؤسسات مالی دنیا مشخص میکند، سبب می‌شــود که آنها از ترس قطع دسترسی‌شان به نظام مالی آمریکا رابطه خــود را با نهادهای ایرانــی قطع کنند و اجازه ندهند تحریم‌ها دور زده شــود.

در نتیجه دسترسی ایران به منابع ارزی‌اش محدودتر میشــود. آمریکایی‌ها دور زدن تحریم را جزو پولشویی می‌دانند.

مارشال بیلینگزلی دستیار وزیر خزانه‌داری آمریکا هم، در جواب نماینــدگان کنگره آمریــکا اجرای لوایح مبارزه با پولشــویی را راه‌حل جلوگیری از دور زدن تحریمهــا در ایران عنوان می‌کند.

 همچنین پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا نیز از ایران خواسته است که لوایح مرتبط با FATF را تصویــب و اجرا کند. اما ماجرا وقتی جالب‌تر میشود که بدانیم ایران میخواست این اقدام‌ها را در چارچوب ســازوکار برنامه اقدام FATF  برای خروج از لیست سیاه این گروه انجام بدهد.

 سازوکاری که حدود سال 2008 میلادی توسط گلاسر، دستیار وقت وزارت خزانه‌داری آمریکا، با هدف کنترل جریانهای مالی دنیا در FATF ایجاد شده است.

 در واقع اساس این سازوکار و لوایح نیز با طرح‌ریزی آمریکا ایجاد شده است که نشان دهنده ارتباط این نهاد با سیاست‌های آمریکاست. مسئله دوم ارتباط  FATF با برجام بوده است.

ایشــان در گفته‌هایشان این‌چنین بیــان میکنند که FATF و برجام نباید با هم تلفیق شود؛ چراکه موضوعات و اهداف متفاوتی را دنبــال میکنند.

 پــس از برجام تحریم‌های ثانویه بانکی نه متوقف شــده بود و نه لغو، بلکه تنهــا از مصادیق آن کم شــده بــود و اجرای لازامــات FATF و تبادل اطلاعات بانکی ایران سبب میشــد تا نهادهای خارج شده از تحریم برای حفظ ارتباطهای بین‌المللی‌شان مجبور شوند دست به خود تحریمی بزنند و نهادهای باقیمانده در فهرست تحریم آمریکا را در داخل تحریم کنند.

اتفاقی که توسط چند بانک اتفاق افتاد تا نهادهای مرتبط با بخش موشکی ایران در داخل نیز تحت فشار قرار بگیرند و ایران راضی به مذاکره برای برجام های جدید شود.

پس از روی کار آمدن ترامپ و خروج آمریکا از برجام مجدداً همه لیســت تحریم ایران به جای خود بازگشت و کل نظام مالی ایران هدف تحریمها قرار گرفت.

 در این مرحله همانطور که مقامات خزانه‌داری آمریکا گفته‌اند این کشــور از ایران میخواهد تا الزامات مبارزه با پولشویی FATF را اجرا کند تا ایران نتواند تحریم‌ها را دور بزند و سیاســت آمریکا در اعمال فشــار حداکثری با هدف جلوگیری از دور زدن تحریم‌ها توسط ایران به بهترین شکل اجرا شود.