قدس آنلاین: حتی در آن هنگام که حکومت‌های مستبد، عزاداری و زیارت امام حسین(ع) را ممنوع اعلام کرده بودند، شیعیان با دادن جان، مال و اموال خود اجازه ندادند نوای قدسی یاحسین خاموش شود. امروزه نیز میلیون‌ها زائر اربعین با پای ارادت عزم کربلا می‌کنند.

گروه‌ها و هیئت‌های سیاسی جدا از توصیه مدیران دولتی شکل گرفته و گسترده‌ترین و مردمی‌ترین پویش اثبات وفاداری به پیشوای دینی خود را برگزار می‌کنند.

• عزاداری محرم بخشی از هویت ایرانیان

امیرمحمود حریرچی، جامعه‌شناس، استاد دانشگاه و پژوهشگر اجتماعی معتقد است: نحوه برخود ما با محرم به ویژه دهه نخست محرم و عاشورا جزو مراسمی است که با فرهنگ همه ما گره خورده و در واقع بخشی از هویت ایرانی ما تأکید بر آزادگی و مبارزه با ظلم است که آن را از نهضت امام حسین(ع) و از قیام عاشورا درس گرفته‌ایم.

دکتر حریرچی می‌گوید: محرم در ایران زمین، ایام قیام و شهادت لقب گرفته، قیام علیه ستمگری، استبداد و استکبار از دوران حکومت ظالمانه امویان، عباسیان و سلاطینی زورگو بر سرزمینی با مردمان آزاده، دلاور، صلح‌جو و با همزیستی و مشارکت اجتماعی بالا به دور از هر گونه تفرقه قومی، نژادی و اعتقادی و یدی واحده تا به اکنون برگزار شده است. به همین دلیل با وجود اینکه ایران در دوران متعدد توسط اعراب، ترکان و مغول‌ها اشغال شده اما هیچ گاه مستعمره نبوده و اشغالگران را با هزینه‌های بالا سر جایشان نشانده است و مردم این سرزمین با درس‌هایی که از قیام عاشورا گرفته‌اند هرگز تن به ذلت نداده‌اند.

• شیعه‌گری نهضتی مردمی است

این پژوهشگر اجتماعی می‌افزاید: شیعه‌گری چون نهضتی مردمی است که به لحاظ سیاسی شامل همه مردمان ایران زمین ولو با باورهای گوناگون می‌شود و از آنجا که «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا» مصداقی مدام دارد و تا ظلم باقیست، قیام هم در برابر با آن ادامه خواهد داشت. از قیام خرداد ماه ۱۳۴۲ گرفته تا راهپیمایی تاسوعای سال ۱۳۵۷ که اوج حضور مردم در صحنه علیه استبداد و ستمگری بوده تا شعار خون بر شمشیر پیروز است که در دوران دفاع مقدس همیشه شنیده می‌شد و شورآفرین بود و به همین دلیل امام(ره) همواره بر سنتی، مردمی و ساده بودن مراسم عزاداری‌های محرم تأکید داشتند.

دکتر حریرچی ادامه می‌دهد: مراسم عزاداری محرم و صفر از قرن‌های گذشته تاکنون به صورت مشارکتی، خودجوش و مردمی انجام شده و کافی است مردم نام امام حسین(ع) و کلام «هل مِن ناصر یَنصُرُنی» را بشنوند. کمتر مسلمان ایرانی است که آرزو نکند کاش آنجا بود تا اینکه یا کاری حسینی کند یا اگر بماند کاری زینبی کنند.

• پرهیز از برگزاری مراسم تفرقه‌انگیز

به گفته وی متأسفانه آنچه را که گاه در دهه‌های اخیر شاهدش هستیم کمرنگ شدن آن شورِ سنتی و مردمی از این مراسم است که در برخی مواقع به مراسمی لوکس، کنسرت‌گونه، سالن مد، سالن غذاخوری و ژست‌های متولیانش و صدقه‌دهی شهرداری‌ها در برپایی چادرهای توزیع شربت و چای بر سر چهارراه‌ها و از همه زشت‌تر فحاشی یک گروه نسبت به گروه دیگر است که به اشکال گوناگون فقط موجب تفرقه‌پراکنی است حال آنکه اگر مراسم عزاداری سید و سالار شهیدان همراه با این گونه حاشیه‌ها باشد با آرمان‌های امام حسین(ع) در تضاد است.

این جامعه‌شناس در پاسخ به این پرسش که اگر برگزاری مراسم عزاداری محرم از حالت مردمی خارج و وابسته به کمک‌های دولتی و یا نهاد خاصی شود چه تبعاتی خواهد داشت، می‌گوید: هر ساله در جای جای کشورمان مراسم عزاداری سید و سالار شهیدان با عشق و ارادت به ایشان برگزار می‌شود و اگر جریانی بخواهد عزاداری اهل بیت(ع) را وابسته به دولت و بودجه دولتی کند، به طور حتم به جای خدمت، ناخواسته به آن آسیب می‌زند.

دکتر حریرچی ادامه می‌دهد: برتری گرفتن هیجانات و شور خالی از معرفت و شعور دینی در برخی از هیئت‌ها و عزاداری‌ها موجب آسیب زدن به این مراسم می‌شود. به عنوان نمونه استفاده از نواهای غیرمتناسب با فرهنگ ایرانی و اسلامی و تأسی از موسیقی‌های شبیه جاز برای عزاداری، یا به کار بردن اشعاری با سطح ادبیات و تعابیر نازل- در حالی که ادبیات فارسی گنجینه‌ای غنی و بی‌نظیر از ادبیات آیینی را در خود جای داده است- تکریم اهل بیت(ع) نیست، بلکه تحریف در راه ارادت به آن بزرگان است. رفتارهایی نظیر قمه‌زنی یا استفاده از ابزارهایی که به بدن فرد عزادار و کودکان آسیب می‌زند، مغایر با سیره و روش ائمه(ع) است.

• ضرورت برگزاری مراسم محرم با مشارکت مردم

وی می‌افزاید: با دولتی کردن مراسم عزاداری به نوعی این مراسم سیاسی و جناحی می‌شود که در واقع به جای برگزاری مراسم عزاداری برای سید و سالار شهیدان امام حسین(ع)، مراسمی سیاسی و- با فحاشی نسبت به جناح مخالف- به دور از تقوا و سیره اهل بیت(ع) برگزار خواهد شد که به جای جاذبه، دافعه ایجاد می‌شود. در حالی که انقلاب به تعبیر امام خمینی(ره) از دل محرم و صفر زاده شد و این تصور خطاست که ما با مصادره عزاداری حسینی برای یک سلیقه و کوچک کردن چتر عالمگیر عزای امام حسین(ع) بخواهیم به حکومت خدمت کنیم؛ چراکه این خدمت نیست، خیانت است.

به اعتقاد دکتر حریرچی برگزاری مراسم مردمی و خودجوش محرم موجب حفظ و بقای آن می‌شود و به هیچ وجه نباید برای برگزاری مراسم عزاداری محرم و صفر از کمک‌های دولتی استفاده کرد و بهتر است این مراسم با مشارکت مردم برگزار شود و اجازه نداد این مراسم به مراسمی فرمایشی از سوی نهاد و یا سازمان خاصی تبدیل شود. بنابراین همه ما مسئول هستیم با برگزاری مراسم ساده و به دور از تجملات از امام حسین(ع) در قیام عاشورا درس بگیریم و به دور از همه حب و بغض‌ها نسبت به یکدیگر، به سیدالشهدا(ع) و آرمان‌های ایشان عشق بورزیم.

انتهای پیام/