مهدی پناهی/

 روز جمعه نهاد بین‌الدولی FATF در حالی ایران را در لیست سیاه قرار داد که پیش از این احتمالاتی برای ادامه تعلیق ایران از لیست وجود داشت؛ چرا که لوایح مرتبط با این نهاد (پالرمو و CFT) آن قدر برای آمریکا و اروپا مهم بود که با هر ترفندی می‌خواستند (از تهدید تا تطمیع) ایران را وادار به پذیرش این کنوانسیون‌ها کنند.

آمریکا تا پیش از ورود ایران به لیست سیاه همواره ایران را برای پذیرش این لوایح تحت فشار قرار می‌داد و پس از ورود به لیست سیاه نیز از اقدام FATF استقبال کرد.

رفتار یکی به میخ و یکی به نعل آمریکا در واقع همان سیاست چماق و هویجی بود که از برجام آغاز شده بود، در واقع FATF زاییده برجام و یکی از پازل‌های فشار حداکثری آمریکا و اروپاست.

به گفته کارشناسان از دیروز توصیه شماره ۱۹ FATF برای ایران اجرا شد؛ این توصیه ۹ ابزار فشار دارد که چهار مورد آن‌ها تا مهر ماه سال جاری اجرا شده بود و موضوع جدیدی نیست. پنج مورد دیگر هم پس از تحریم آمریکا از خرداد ۹۵ به صورت تشدید شده محقق شده بود پس آن‌ها هم جدید نیست.

آمریکا: هدف فشار حداکثری است

«مورگان اورتگاس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا همان شامگاه جمعه مدعی شد که کارگروه ویژه مالی به منظور «حراست از نظام اقتصادی بین‌المللی» در مقابل آنچه وی «اقدام‌های اقتصادی سهل‌انگارانه ایران» نامید، اقدام درستی انجام داده است. اورتگاس افزود: ما از تصمیم کارگروه ویژه مالی در اتخاذ این اقدام قاطعانه تمجید می‌کنیم. مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا و رئیس پیشین سیا نیز در صفحه توییتری خود گفت: ایران باید همچون یک کشور عادی رفتار کند یا اینکه هزینه تأمین مالی تروریسم را بپردازد.

جان بولتون، مشاور پیشین و مستعفی امنیت ملی دولت ترامپ نیز با ذوق‌زدگی در صفحه توییترش نوشت: «خبر خوشحال‌کننده از سوی FATF؛ اضافه شدن محدودیت‌های سخت برای تجارت و بانک‌هایی که با ایران همکاری می‌کنند. این به درستی اجازه می‌دهد تا از ایران به مانند کره‌شمالی بررسی موشکافانه انجام شود. فشار حداکثری، زمانی کار می‌کند که به طور کامل اجرا شود».

قمار آمریکا با FATF

بنابراین برای تحلیل رفتار آمریکا درباره FATF بایستی به سابقه برجام مراجعه کرد، در واقع هدف آمریکا استفاده از همه ابزارها برای کشاندن ایران به میز مذاکره است و حتی حاضر است برای آن دست به قمار بزند. اما چرا قمار؟ چون با ورود ایران به این لیست، نگاه خصمانه اروپا و آمریکا برای همه ایرانیان روشن و شفاف می‌شود اما آمریکا با دو هدف حاضر است این هزینه را به جان بخرد؛ نخست اینکه روغن ریخته را نذر امامزاده کرد؛ یعنی ترور ناجوانمردانه و علنی شهید سلیمانی و سکوت FATF  هر گونه همکاری با این نهاد را منتفی کرده بود و حتی موافقان داخلی این لوایح هم پس از این ترور دیگر آبروی حرف زدن از آن را نداشتند.

چه کسی مسئول شرطی شدن اقتصاد است؟

دوم اینکه با تحریم‌هراسی امیدوار است برخی افراد ضعیف حاضر به مذاکره مجدد و پذیرش کامل استانداردهای FATF باشند. اما مسعود براتی، کارشناس حوزه روابط بین‌الملل در این زمینه معتقد است که «دشمنان از فعال شدن کامل اقدام‌های مقابله‌ای خوشحال هستند. مثل این گروه اتحاد علیه ایران هسته‌ای،   بولتون هم ابراز خوشحالی کرده بود. اما اثر واقعی این اتفاق کنار گذاشته شدن یک چماق از سر ایران بود، آمریکا یک به یک دارد چماق‌هایش را از دست می‌دهد».

هرچند برای کشوری که بیش از ۹۰درصد تجارت خارجی‌اش تحت تحریم نسل دوم بانکی آمریکاست، اقدام‌های مقابله‌ای فتف بدون اثر عملی است و چماق از سر ایران برداشته شده است اما بایستی اذعان کرد، بلاتکلیفی کشور در یک سال و اندی اخیر موجب شرطی شدن بازار شده است. موضوعی که همواره مورد نهی رهبر معظم انقلاب و بسیاری از کارشناسان بود. تلاطم‌های اخیر بازار ارز را هم می‌توان از این زاویه بررسی کرد.