قدس آنلاین: بانک‌مرکزی امروز از نگاه بسیاری از اقتصاددانان، صرفاً بانکی دولتی و سیاست‌زده، مجری بی‌چون و چرا و تأمین‌کننده اهداف بودجه‌ای و مالی دولت است که از هر طرف با انتقادهای متعددی مبنی بر تورم‌آفرینی، خلق پول بدون پشتوانه و افزایش شدید نقدینگی، کاهش‌دهنده روزافزون ارزش پول ملی و... روبه‌روست.
در شرایطی که بانک‌مرکزی امسال تورم ۲۲ درصدی را هدف‌گذاری کرده و به دنبال کنترل تورم و نقدینگی و تعادل‌بخشی به بازار ارز و سایر بازارهاست، صاحبنظران معتقدند استقلال این بانک یکی از ملزومات اصلی اجرایی شدن این اهداف است وگرنه بانک‌مرکزی همچنان قلک دولت و همچون مومی در دست دولتمردان است.
هر چند بانک‌مرکزی به اجرای اهداف مالی و پولی خود در سال جاری خوشبین است و مجلس استقلال این بانک را در اولویت قرار داده، اما به نظر می‌رسد حتی کارشناسان بانکی مدافع استقلال هم در مقطع فعلی که کشور درگیر تحریم و کسری‌بودجه سنگین است، به اجرایی شدن چنین استقلالی خوشبین نیستند و تلاش‌های مجلس را برای تحقق این هدف، صوری، سیاسی و احتمالاً ناشی از عدم‌تسلط بر تبعات اجتماعی و سیاسی این استقلال در کوتاه‌مدت می‌دانند.
تاوان حمایت‌های بانک‌مرکزی را مردم می‌دهند
یک کارشناس بانکی معتقد است: با توجه به شرایط خاص اقتصاد کشور و اینکه دولت ناگزیر است بخشی از مشکلات را از طریق نظام بانکی حل کند، در حال حاضر استقلال بانک‌مرکزی مقدور نیست و حتی اگر مجلس، قانونی در این زمینه تصویب کند، امکان پیاده‌سازی آن در کوتاه‌مدت وجود ندارد؛ بنابراین ناگزیر خواهند شد با قوانینی دیگر این استقلال را فعلاً به تعویق بیندازند.
کامران ندری می‌گوید: کشور امروز درگیر تحریم‌های جدی است که مشکلات بزرگ برای بودجه دولت خلق کرده و هیچ زمانی را نمی‌توان برای لغو و توقف آن متصور شد. امروز امکان تأمین کسری بودجه از محل مالیات وجود ندارد؛ بنابراین چاره‌ای نیست جز اینکه به طور مستقیم یا غیرمستقیم از منابع بانکی برای جبران کسری بودجه استفاده کرد.
وی با بیان اینکه استقلال بانک‌مرکزی با توجه به شرایط سیاسی و اقتصادی کشور، ضروری و لازم‌الاجراست، خاطرنشان می‌کند: متأسفانه در حال حاضر هیچ تصویری از آینده روابط ما با دنیا وجود ندارد و کسری بودجه به مشکلی بزرگ تبدیل شده است، ضمن اینکه بانک‌های ما ناترازی و مشکلات زیادی دارند که با حمایت و کمک بانک‌مرکزی ادامه حیات می‌دهند. تجربه مؤسسات مالی غیرمجاز نشان داد هم مجلس و هم بانک‌مرکزی در آن زمان برای جلوگیری از گسترش تبعات‌اجتماعی این اتفاق، دست به دامن منابع بانکی شدند.
ندری معتقد است: حمایت‌های بانک‌مرکزی از بانک‌ها، تورم قابل‌توجهی خلق کرده که مردم تاوانش را پس می‌دهند، اما در حال حاضر امکان قطع این حمایت‌ها وجود ندارد.
بانک مرکزی؛ حامی سرگردان اقتصاد
وی می‌گوید: دولت در شرایط کرونا هم اگر حمایت اندکی داشت از طریق همین نظام بانکی بود که این یعنی بانک‌مرکزی فعلاً نمی‌تواند مانند بانک‌های مرکزی تمام دنیا تنها به مهار تورم فکر و در دسترسی بانک‌ها به منابع محدودیت ایجاد کند؛ چرا که دولت با مشکلات متعددی روبه‌روست که اگر قدرت پولی را از دست بدهد، امکان پرداخت حقوق کارمندان و عمل به تعهدات بانک‌ها در قبال سپرده‌گذاران وجود ندارد که این‌ها خود تبعات سنگین سیاسی، اقتصادی و اجتماعی دارد.
به باور وی، بانک مرکزی امروز بین کنترل تورم و کمک به دولت، مؤسسات مالی و بانکی و حتی بازارسرمایه سرگردان مانده است و پشت تمام این بخش‌ها حضور دارد. ندری ادامه می‌دهد: همین امروز اگر نرخ بهره بانکی به ۲۵ درصد افزایش یابد، بورس سقوط می‌کند که این سقوط تبعات سنگینی دارد. واقعیت این است که یا مجلس متوجه تبعات این استقلال در مقطع فعلی نیست یا مانوری تبلیغاتی برای استقلال بانک‌مرکزی روی کاغذ را در پیش گرفته؛ چرا که این استقلال فعلاً و عملاً غیرممکن است.
دعا کنیم ونزوئلا نشویم
ندری اضافه می‌کند: اگر بانک‌مرکزی امروز مستقل شود حتی خود مجلس هم پای هزینه‌های سنگینش نمی‌ایستد. تورم در حال حاضر اقتصاد کشور اجتناب‌ناپذیر است و باید دست به دعا شد به سرنوشت ونزوئلا دچار نشویم. شخصاً مدافع استقلال بانک‌مرکزی هستم، اما باید شرایط را در نظر گرفت. اگر امروز جای مجلس و دولت عوض شود، با وجود چنین مشکلات بزرگی، استقلال بانک‌مرکزی از اولویت خارج می‌شد؛ چرا که این استقلال باید در شرایط عادی اقتصاد صورت گیرد.
استقلال و حمایت منطقی از دولت
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس تأکید دارد: استقلال بانک‌مرکزی تابع شرایط نیست و در هر نقطه‌ای باید مانع تأمین کسری‌بودجه با راحت‌ترین و پرهزینه‌ترین شیوه شد.
جعفر قادری به خبرنگار ما و در پاسخ به اینکه اقتصاددانان، شرایط حال حاضر کشور را برای مستقل شدن بانک‌مرکزی مناسب نمی‌دانند، می‌گوید: استقلال بانک‌مرکزی، دولت را وادار می‌کند از مسیرهای منطقی و دارای بار مالی کمتر برای کشور، کسری بودجه را جبران کند. شخصاً این نگاه را قبول ندارم که شرایط برای استقلال مهیا نیست، ضمن اینکه استقلال به این معنی نیست که بانک مرکزی دیگر حامی و کمک‌رسان دولت نیست بلکه قرار است مانع اتخاذ شیوه‌های پرهزینه برای اداره کشور شود.
به باور این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، استقلال بانک‌مرکزی دولت را مکلف خواهد کرد استقراض‌های صورت گرفته را به‌موقع بازگرداند و نقدینگی و پایه پولی بی‌محابا رشد نکند.
انتهای پیام/
نظر شما