قدس آنلاین:  ورزشگاه امام رضا(ع) وابسته به مؤسسه تربیت بدنی آستان قدس رضوی بی‌شک یکی از زیباترین ورزشگاه‌های ایران اسلامی به لحاظ مبلمان و منظر شهری است اما حالا با حضور پرشمار عزاداران حسینی در دهه اول محرم و غنای معنوی ناشی از این حضور، زیباتر از گذشته، خودنمایی دلچسبی دارد. شاید بر مصداق کلام ماندگار «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا» اینجا نیز کربلاست! شاهد این مدعا؛ چمن‌های ورزشگاه امام رضا(ع) هستند که این شب‌ها میزبان شورانگیز پروانگان حسینی شده است.

اومده ماه عزا

شامگاه یکشنبه سعادت یار می‌شود و همگام با زائران و مجاوران رضوی بر سر سفره ذکر مصایب عاشورا در ورزشگاه امام رضا(ع) حاضر می‌شوم تا قندان دهانمان را پر از حبه‌های قند «یاحسین» و «لبیک یاحسین» کنیم! تا نمکدان چشمانمان را دانه دانه با اشک بر حسین(ع) و یارانش انباشته نماییم. این معجون عجیب شور و شیرین درمان عاشقی پروانگان حسینی است و آنچنان نمک‌گیر محفل و مجلس روضه حسینی شده‌ایم که حتی در شرایط خطیر کرونایی نیز دست و دل از حسین(ع) برنمی‌داریم. در حضور تدریجی عزاداران حسینی اما برنامه‌های رسمی هنوز شروع نشده، اما بلندگوهای ورزشگاه در استقبال شیفتگان حسین(ع) به صدا درآمده‌اند: «اومده ماه عزا لشکر ارباب اومده اومده ماه عزا لشکر ارباب اومده، لشکر مشکی پوشا سینه زنای ارباب شب همه شب میخونن نوحه برای ارباب. جان آقا سنه‌قربان آقا سید العطشان آقا؛ جان آقا سنه‌قربان آقا سید العطشان آقا». 

رعایت جدی پروتکل‌های بهداشتی

رعایت پروتکل‌های بهداشتی از همان بدو ورود عزاداران به صورت جدی اعمال می‌شود. علاوه بر خادمان افتخاری حسینیه بزرگ ورزشگاه امام رضا(ع) که به استقبال می‌آیند؛ تب‌سنجی و ضدعفونی نیز صورت می‌گیرد. حضور با ماسک در مراسم الزامی است اما جای نگرانی نیست. معدود افرادی که ماسک به همراه ندارند؛ یک عدد ماسک هدیه می‌گیرند. از محل ورود؛ سمت راست ورودی خواهران و سمت چپ ورودی برادران است.

آقای خدیوی به اتفاق همسر و دو دختر موفرفری خردسال در حال ورود به ورزشگاه هستند. به نظر می‌رسد که این دو دختر؛ دوقلو باشند اما این شهروند مشهدی می‌گوید: خیر! غزل چهار ساله است و سحر دو ساله! وی در بیان هدف از حضور در مراسم سوگواری سید  و سالار شهیدان در ورزشگاه امام رضا(ع) خاطرنشان کرد: همه ساله و در محرم بزرگ‌ترهای ما دست ما را گرفته و به مراسم عزاداری در رثای مظلوم عالم امام حسین(ع) می‌آوردند و حالا ما نیز ادامه‌دهنده راه همان بزرگ‌ترهاییم. نمک‌خورده محفل روضه و منبر هستیم. با توجه به شرایط کرونایی و توصیه‌های اکید مراجع دینی با اطمینان از رعایت پروتکل‌های بهداشتی در ورزشگاه امام رضا(ع) ترجیح دادیم اینجا باشیم.

نوای زیارت عاشورا توسط مداح جوان آقای مظاهری در ورزشگاه طنین‌انداز می‌شود و رفته رفته بر شمار سوگواران حسینی افزوده می‌شود. اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا اَباعَبْدِاللهِ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یَابْنَ رَسُولِ اللهِ ....، یا اَباعَبْدِاللهِ لَقَدْ عَظُمَتِ الرَّزِیَّهُ وَ جَلَّتْ وَ عَظُمَتِ الْمُصیبَهُ بِکَ (بِکُمْ) عَلَیْنا وَ عَلی جَمیعِ اَهْل ِالاِسلام... .

عزاداری در کسوت خادم افتخاری

دو خادم افتخاری نوجوان که به عزاداران آب معدنی خنک می‌دهند؛ توجهم را به خود جلب می‌کنند. محمدجواد رضازاده و محمدمهدی توان‌یاب، با سختکوشی تمام بطری‌های آب معدنی را درون دیگ بزرگی مملو از یخ انداخته و به حاضران در مجلس تحویل می‌دهند. آب پیوند ناگسستنی با عاشورا دارد بنابراین اغلب عزاداران پس از دریافت بطری آب معدنی با ذکر «یاحسین» ادامه مسیر می‌دهند. رضازاده 10 ساله و سال چهارمی است؛ ساکن بولوار امامت و شاگردی از مدرسه شهید حججی. از شب نخست مراسم شال عزا پوشیده و در کسوت خادم افتخاری به خدمتگزاری مشغول است. از وی در حالی که عرق‌ریزان به کار مشغول است؛ می‌پرسم خسته نمی‌شوی؟ پاسخ می‌شنوم: خیر! چون برای امام حسین(ع) است اصلاً خسته نمی‌شوم. محمدمهدی توان‌یاب 13 سال دارد. ابتدا آه می‌کشد! می‌پرسم چرا آه؟! می‌گوید: افسوس که از این چهار شب؛ یک شب نتوانستم برای خدمتگزاری حضور داشته باشم! محمدمهدی وظایف متنوعی طی این چند شب بر عهده داشته است. از راهنمایی عزاداران تا نشان دادن سرویس بهداشتی و یا سقایی به عزاداران در قالب تحویل بطری آب معدنی!

بازآفرینی صحنه‌هایی از واقعه عاشورا

پس از پایان قرائت زیارت عاشورا نوبت به اجرای مراسم سنتی تعزیه و شبیه‌خوانی می‌رسد. شبیه‌سازی حوادث عاشورا در واقع تفسیر عینی شرافت و عزت انسانی است که برای نیم ساعتی دل‌های انسان‌های آزاده را به دقایق عارفانه و حماسی عاشورا می‌سپارد. سیدجعفر عطایی؛ سرپرستی گروه را بر عهده دارد و 30 سال در آیین‌های دینی و مذهبی به اجرای تعزیه سنتی و شبیه‌خوانی مشغول است. وی که بازنشسته سازمان اتوبوسرانی است درباره اجرای برنامه‌های تعزیه و شبیه‌خوانی اظهار می‌کند: 10 شب برنامه ارائه می‌شود که متناسب با نام‌های دهه اول محرم، پرده و سکانس مربوطه بازآفرینی و شبیه‌سازی می‌شود. شب اول شهادت حضرت مسلم و شب گذشته منتسب به حضرت رقیه(س) و امشب سکانس‌هایی از شهادت فرزندان حضرت زینب(س) پیاده‌سازی شد و تا شب‌های آخر با شهادت حضرت ابوالفضل(ع)، امام حسین(ع) و شام غریبان ادامه دارد.

وی می‌افزاید: معمولاً اجراهای تعزیه‌خوانی و شبیه‌خوانی به صورت سه ساعته ارائه می‌شود اما با توجه به اینکه 10 شب برنامه داریم به طور متوسط هر شب یک پرده نیم ساعته ارائه می‌شود. بنابراین از یک گروه 20 نفره تنها با پنج تا هشت نفر به اجرا می‌پردازیم. عطایی خاطرنشان می‌کند: تعزیه‌خوانی و شبیه‌خوانی را از پدرم که هنوز نیز از تعزیه‌خوانان مطرح است و حدود 70 سال تعزیه‌خوانی دارد؛ فرا گرفته و به دو پسرم آموخته که در اجراها مرا یاری می‌کنند.

در ادامه توسط یکی از مداحان روضه طفلان حضرت زینب(س) خوانده می‌شود. سپس حجت‌الاسلام حسین حلوائیان بر منبر می‌رود و در فلسفه عاشورا به سخنرانی می‌پردازد.

100 خادمه، خدمتگزاران بانوان عزادار

خانم وحیدی 16 ساله یکی از ده‌ها خادمه‌ای است که در بخش خواهران با دستگاه مشغول تب‌سنجی است. وی اعتقاد دارد که اجرای پروتکل‌های بهداشتی و غربالگری اولیه موجب اطمینان خاطر و آرامش روانی عزاداران حسینی می‌شود. خانم وزیری؛ سرپرست تیم خادمان افتخاری ورزشگاه امام رضا(ع) است. وی در شرح وظایف خادمان افتخاری تصریح کرد: انتظامات درون و بیرون سالن، امر به معروف و نهی از منکر، پذیرایی، تب‌سنجی، استقبال و بدرقه عزاداران حسینی و... بخشی از وظایف حوزه خواهران است. تقریباً بیش از 100 خادمه زن سازماندهی شده که اعضایی از خادمان آستان قدس رضوی، بسیج بولوار خیام و طلایه‌داران منطقه و... این خادمه‌های افتخاری را تشکیل می‌دهند. این تعداد البته طی شب‌های آینده و با افزایش عزاداران حسینی افزایش خواهند یافت.

وی در توصیف حال و هوای خدمتگزاری به مجلس عزای حسین(ع) در حالی که بغض در گلویش هویداست؛ می‌گوید: شور و شعف، زندگی و عشق به امام حسین(ع) اینجا دیده می‌شود و خدمتگزاری در این مجلس خستگی‌ناپذیر است؛ چرا که بیش از آن دل‌هایمان حسینیه شده است.

 خانم وحیدی می‌افزاید: تعداد بسیاری از بانوان اقصی نقاط شهر اعلام آمادگی برای خدمت‌رسانی کرده و در صف نوبت هستند که طی شب‌های آینده از آن‌ها دعوت خواهیم کرد.

نوایی از مشک‌هایی که با نیزه پاره شد

حاج امیر دشت‌بیاض و سیدمحمود صفاتی از مداحان اصلی دهه اول محرم در حسینیه ورزشگاه امام رضا(ع) هستند. نوای مداحیشان که بلند می‌شود گویا نوایی از سوی خیمه‌ها، نوایی از داغ دل زینب(س)، نوایی از مشک‌هایی که با نیزه پاره شد، نوای مشک‌هایی که با لب‌های خشکیده، تماشاگر دردناک‌ترین صحنه‌های عطش بودند و نوای خیمه‌هایی که در آتش حسرت سوختند و بی‌خانمانی اهل بیت(ع) را فریاد زدند؛ در ورزشگاه حاکم می‌شود و دیده‌های حاضران به دُر اشک آراسته می‌شود.

محمدامین کودک سه ساله‌ای است که با ماسک و سربند سبز یاحسین(ع) دو شب متوالی  در محفل حضور دارد. با لحن کودکانه‌اش می‌گوید: سربند به خاطر امام حسینِ(ع) کربلاست و ماسک به خاطر کرونا!. هادی بیک بشرویه پدر محمدامین نیز با ابراز رضایت و تشکر از مسئولان تربیت بدنی آستان قدس رضوی در پیش‌بینی چنین مراسمی می‌گوید: ورزشگاه؛ منسوب به امام رضا(ع) است و عطر رضوی اینجا جاری است. رعایت دقیق پروتکل‌های بهداشتی تحسین‌برانگیز است و این اقدام ارزشمند نقطه عطفی در برگزاری آیین‌های عزاداری با توجه به شرایط کروناست.

وی می‌افزاید: هراس‌افکنی بیگانگان و دشمنانِ نظام و انقلابی که مبتنی بر فرهنگ عاشوراست با بهانه همه‌گیری کرونا از جمله جنگ‌های روانی دشمن است تا بلکه موجب توقف و ایستایی فرهنگ عاشورا شوند اما کور خوانده و چنین مراسمات بدیع و خلاقانه‌ای سبب می‌شود تا ضمن رعایت پروتکل‌های بهداشتی، شاهد استمرار محافل روضه و منبر و عزاداری سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) باشیم.

مدیر کل تربیت بدنی آستان قدس رضوی در گفت‌وگو با قدس:

ظرفیت ورزشگاه‌ها می‌تواند در خدمت آیین و فرهنگ قرار گیرد

قدس: مدیر کل تربیت بدنی آستان قدس رضوی با اشاره به تغییر رفتارهای آیینی و مذهبی ناشی از یکه‌تازی کرونا در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار کرد: با عنایت و لطف صاحب مجلس عزای حسین(ع) توانستیم با طرح تبدیل ورزشگاه امام رضا(ع) به حسینیه طی دهه اول محرم، رویکرد خلاق‌محور مناسبتی و آیینی ارائه کنیم که در ادامه سبب شد تا سایر ورزشگاه‌ها از این الگو تبعیت کنند.

علیرضا تاج فیروز که به خاطر بیماری کرونا در قرنطینه خانگی به سر می‌برد؛ افزود: ظرفیت ورزشگاه‌ها صرفاً معطوف به ورزش نمی‌شود بلکه با تکیه بر اصل تعلیم و تربیت بایستی مسائل فرهنگی نیز عملیاتی شوند. سیاست ما نیز بسترسازی و به کارگیری در مباحث فرهنگی، آیینی و مذهبی است که با توجه به مباحث کرونا و ضرورت رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی تصمیم گرفته شد تا این ورزشگاه تبدیل به حسینیه در دهه اول محرم شود.

وی خاطرنشان کرد: با این رویکرد فرهنگ‌محور؛ طی سال گذشته با همکاری معاونت فرهنگی سپاه امام رضا(ع) و به مناسبت روز دختر همایش بزرگ مهدخت دختران انقلاب را با بیش از 25 هزار دختر محجبه در این ورزشگاه برگزار کردیم. در همین راستا طی مکاتبه‌ای با اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی پیشنهاد سینمای روباز در ورزشگاه امام رضا(ع) ارائه شده و ضمن اعلام موافقت خود، منتظر موافقت و تصمیم‌گیری نهایی مسئولان فرهنگ و ارشاد استان هستیم.