محبوبه علی پور/

 بی‌تردید سال جاری یکی از خاص‌ترین دوران‌ها در تاریخ کشور ما محسوب می‌شود. ازهمین رو اقتضائات و الزامات این روزگار ایجاب می‌کند که حمایت‌های افزون‌تری از گروه‌های فعال جامعه همانند نخبگان صورت بگیرد. اما آیا درعمل این قضیه از سوی متولیان امر جدی گرفته شده است؟

*تلاش برای پیشگیری از خروج ۱۴ میلیارد تومان ارز

دومین بار است که با مهندس محمدرضا عابدینی، کارآفرین برتر در حوزه نفت و گاز همصحبت می‌شویم. هفته پژوهش سال گذشته که با او گفت‌وگویی داشتیم؛ آرزو داشت روزی بتواند «شهرک صنعت و کارآفرینی» را ایجاد کند و امروز ناخشنود از خلف وعده‌ها؛ نگران روند فعالیت‌هایش است.

او می‌گوید: ۱۰ سال پیش وقتی به پارک فناوری خراسان رضوی وارد شدم خودم تنها بودم، کارم را هم با یک وام خانگی شروع کردم و نه یک تسهیلات دولتی و صنعتی، به این ترتیب با تلاش و پشتکار توانستم عرصه فعالیتم را گسترش دهم و زمینه اشتغال مستقیم ۲۵ نفر از نیروهای نخبه و تحصیلکرده را فراهم کنم. همچنین شرایط فعالیت غیرمستقیم بیش از ۳۰ نفر را مهیا کرده‌ام. حاصل این تلاش مستمر؛ تولید سه محصول در حوزه صنعت نفت وگاز بود که برای نخستین بار در کشور به تولید می‌رسید. تنها یک دستگاهی که تولید کردم قیمت تمام شده‌اش در کشور۱۰ هزار یورو است درحالی که همین دستگاه را از کشورهای دیگر به قیمت ۵۰ هزار یورو تهیه می‌کردیم. به تعبیر دیگر قیمت تمام شده محصول ما یک پنجم قیمت محصول خارجی بوده است. بنابراین با تولید سالانه ۳۰ دستگاه در کشور؛ حتی اگر حداقل میزان خروج ارز یعنی ۳۰ هزار یورو را در نظر بگیریم، با تولیدات خود هرساله یک میلیارد یورو از خروج ارز جلوگیری کردیم که این مبلغ درحال حاضر با دلار ۲۴ هزار تومانی به بیش از ۱۴ میلیارد تومان می‌رسد.

وی می‌افزاید: امروز شرکتی رشدیافته محسوب می‌شویم که نیازمند فضای بیشتری برای فعالیت هستیم. البته براساس قوانین مرتبط با پارک‌های علم وفناوری، تمام شرکت‌هایی که به مرحله رشدیافتگی می‌رسند باید فضایی را که در اختیار داشته‌اند را تخلیه کرده و به فعالان جوان و شرکت‌های نوپا واگذار کنند. بنابراین برای وسعت بخشیدن به فعالیتم به سراغ نهادها و متولیان امر رفتم که اعلام کردند می‌توانید به شهرک صنعتی چناران و یا شهرک کاویان نقل‌مکان کنید. این درحالی است که با این تغییر فضای شغلی ازیک سو همکارانم نمی‌توانند به این مناطق بیایند و از طرف دیگر نوع زنجیره تولید محصولاتم به گونه‌ای است که باید به واحدهای صنعتی غرب مشهد نزدیک باشم. به هرروی در ادامه تلاش‌ها و مراجعه‌های مکرر؛ شورای رفع موانع تولید در قالب صورتجلسه‌ای مقرر کرد شرکت شهرک‌های صنعتی همکاری کرده و زمینی در اختیار ما قرار دهد و بانک‌ها تسهیلاتی بدهند. همچنین قرار شد شرکت‌های معین اقتصادی مساعدتی داشته باشند که با گذشت چندین ماه به نتیجه چندانی نرسیدیم، چراکه اغلب تلاش نهادها و دستگاه‌های متولی همانند فرمانداری و استانداری و دیگران؛ نامه‌نگاری به یکدیگر بوده است.

عابدینی همچنین خاطرنشان می‌کند: برای دریافت تسهیلات به بانک مراجعه کردم که گفتند بنابر قانون باید پایان کار، سند ملکی، فلان میلیون سپرده‌گذاری و... داشته باشید، در پاسخ گفتم: اگر من سرمایه‌ای چند میلیاردی داشتم که وام نمی‌گرفتم و یا به بانک شما مراجعه نمی‌کردم. به هر بانک و مؤسسه مالی که مراجعه می‌کردم نه می‌شنیدم. به این ترتیب هیچ توجهی به نامه استانداری، توصیه‌نامه شورای موانع تولید و حتی فعالیت به عنوان شرکت دانش‌بنیان نکردند.

این کارآفرین جوان ادامه می‌دهد: پس از سال‌ها تلاش به دلیل بی‌نتیجه بودن وعده‌های متعدد، شرکت ما در حال انحلال و نابودی بود، به طوری که باید تمام سرمایه‌ام را می‌فروختم و با همان اندوخته مختصرم وارد مشاغل دیگری می‌شدم. مهندس قنبری، رئیس پارک علم وفناوری خراسان رضوی تنها مسئولی بود که در این شرایط یاری کرد و فرصتی برای دریافت تسهیلات و زمین مورد نیاز فراهم ساخت. به اعتقاد من مسئولان این مجموعه، گروه‌های فعال در پارک علم و فناوری را همانند فرزندانشان می‌بینند که از روند موفقیت فرزندشان شاد می‌شوند، بدون آنکه نصیبی از این موفقیت‌ها ببرند. به هرحال اگر حمایت‌های پارک علم وفناوری نبود ما به دلیل مانع‌تراشی‌ها و بی‌توجهی نهادها، باید قید فعالیت در این عرصه را می‌زدیم، چراکه برای تهیه مکانی نه چندان مناسب می‌گفتند باید ۵۰۰ میلیون تومان رهن و ماهی ۱۰۰ میلیون تومان اجاره بدهیم.

مهندس عابدینی ناخشنود از برخوردهای کارکنان برخی بانک‌ها می‌گوید: آن‌قدر برای این افراد ارزش نداریم که موقع پاسخ گفتن، نگاهی به ما بیندازند. می‌گویم نامه‌ای از طرف شورای رفع موانع تولید دارم، جواب می‌دهند: داشته باش، این‌ها دکوری‌اند!

* وضعیت حمایت‌ها

همین کارآفرین نمونه درباره وضعیت حمایت‌ها در ایام شیوع کرونا خاطرنشان می کند: محصولاتی را برای چندین شرکت دولتی در اسفند سال گذشته تولید کرده بودیم و قرار بود برای بازرسی و تحویل بیایند که با شیوع کرونا به تعویق افتاد. پس از چند ماه خودمان این سفارش‌ها را بردیم، این درحالی است که محصولات یادشده سال گذشته به قیمت هر دلار ۱۲ هزار تومان تولید شده بود، اما درحال حاضر که چندین ماه از این قضیه گذشته و دلار به حدود۲۴ هزار تومان رسیده؛ هنوز پول این سفارش‌ها را نداده‌اند. همچنین در شرایط شیوع کرونا و بروز محدودیت‌هایی، سرمایه در گردش ما از یک میلیارد تومان به ۳۰۰ میلیون تومان رسیده و ارزش سرمایه ما یک سوم شده است.

عابدینی تأکید می‌کند: من دلال نیستم که دریک معامله و در یک لحظه میلیاردها تومان نصیبم شود. اینجا ۲۵ نفر خون دل خوردند و قطعه ساختند و ریال به ریال جمع کردیم تا شرکت را توسعه دهیم. درحالی که پولمان را وقتی می‌دهند که دیگر ارزشی ندارد.