روند صعودی قیمت‌ها در بازار چهارچرخه وطنی که از نیمه‌های دوم سال گذشته شروع شد با سیر نگران‌کننده‌ای ادامه پیدا کرده است. با در نظر گرفتن مجوز بررسی قیمت‌ها هر سه یک بار و افزایش ۱۰ تا ۲۵میلیون تومانی قیمت‌ها طی دو روز اخیر، بیشتر به داستان هزار و یک شبی شبیه شده که قرار نیست خاتمه یابد.

در ابتدای سال جاری و پس از تعطیلات کرونایی که بی‌نظمی در بازار خودرو موج می‌زند، افزایش نرخ ارز به مثابه سکوی پرتاب قیمت‌ها عمل کرد تا گرانی در بازار خودرو با سرعت بیشتری ادامه پیدا کند. آن زمان کمیته‌ای برای ساماندهی بازار خودرو متشکل از نهادها و سازمان‌های مختلف تشکیل شد و نتیجه این نشست، ارائه طرحی برای فروش خودرو به صورت قرعه‌کشی بود. خودروسازان با شعار تدارک یک شانس یکسان برای تمامی افراد، این روش را نیز آزمودند تا اسب سرکش قیمت‌ها مهار شود، اما آنچه مردم می‌بینند چیزی جز افسارگسیختگی در بازار نیست.

از دیگر اقدام‌ها برای کنترل قیمت‌ها، می‌توان به حذف قیمت خودرو در سایت‌های خرید و فروش آنلاین نظیر دیوار، باما یا شیپور اشاره کرد. استدلال سیاست‌گذاران تنظیم بازار خودرو این بود که درج قیمت در وب‌سایت‌ها زمینه سفته‌بازی و دلالی با قیمت‌های نجومی را افزایش می‌دهد و بازار خودرو را به هم ریخته است. اما نگاهی به بازار خودرو نشان می‌دهد قیمت انواع خودرو نه‌تنها در این مورد کاهش پیدا نکرده بلکه ۲۰ تا ۴۰درصد به قیمت‌ها افزوده شده است.

در این میان خودروسازان نیز که به دلیل مشکلات مختلف از جمله کمبود مواد اولیه با حداقل ظرفیت تولید مشغول به کار هستند و همواره از افزایش هزینه‌های تولید می‌نالند، از لابی‌های قدرتمند خود برای دریافت مجوز گرانی بهره می‌برند و در نهایت مصرف‌کنندگان واقعی تاوان آن را می‌دهند و این چرخه باطل سال‌هاست مردم را تبدیل به بازنده اصلی این میدان کرده است.

افزایش چندپله‌ای انواع خودرو

برندگان این بازار از دلالان و واسطه‌ها گرفته تا شرکت‌های خودروساز که چوب بی‌کفایتی‌شان را مردم می‌خورند، این روزها جشن ۱۰۰میلیون تومانی شدن پراید را هم گرفتند. خودروهای دیگر نیز هر کدام بسته به امکانات خودشان چند پله از نردبان گرانی بالاتر رفتند.

در دو روز اخیر سمند ال‌ایکس با افزایش ۱۳ میلیون تومانی با قیمت ۱۷۰ میلیون تومان، سمند سورن با افزایش ۱۱میلیون تومانی با قیمت ۲۱۲ میلیون تومان، پژو ۴۰۵ با افزایش ۹ میلیون تومانی با قیمت ۱۶۶ میلیون تومان، پژو پارس تویو۵ با افزایش ۱۰میلیون تومانی با قیمت ۲۳۰ میلیون تومان، پژو ۲۰۶ تیپ ۲ با افزایش ۸ میلیون تومانی با قیمت ۱۸۲ میلیون تومان، پژو ۲۰۵ تیپ۵ با افزایش ۱۳میلیون تومانی با قیمت ۲۲۰ میلیون تومان و پژو ۲۰۶ v۸ با افزایش ۱۵ میلیون تومانی با قیمت ۲۱۵ میلیون تومان، در بازار معامله شدند.

همچنین پژو ۲۰۷‌ دستی با افزایش ۱۶میلیون تومانی با قیمت ۲۵۶ میلیون تومان، پژو ۲۰۷ اتوماتیک با افزایش ۳۸ میلیون تومانی با قیمت ۳۷۵ میلیون تومان، دناپلاس با افزایش ۱۳میلیون تومانی با قیمت ۲۸۴ میلیون تومان، پراید ۱۱۱ با افزایش ۴ میلیون تومانی با قیمت ۱۰۴ میلیون تومان، پراید ۱۳۱ با افزایش ۹ میلیون تومانی با قیمت ۹۵ میلیون تومان، پراید ۱۳۲ با افزایش ۸ میلیون تومانی با قیمت ۹۶ میلیون تومان، تیبا۲ با افزایش ۱۱میلیون تومانی با قیمت ۱۲۴ میلیون تومان، تیبا صندوقدار با افزایش ۱۲میلیون تومانی با قیمت ۱۱۳ میلیون تومان و ساینا با افزایش ۱۱میلیون تومانی با قیمت ۱۲۵ میلیون تومان به فروش می‌رسد.

همان‌طور که می‌بینید قیمت‌ها به حد سرسام‌آوری افزایش پیدا کرده است، در چنین شرایطی فروشندگان خودرو می‌گویند دست از معاملات کشیده و هیچ خرید و فروشی انجام نمی‌شود، اما آگهی‌های فروش خودرو به سرعت براساس قیمت‌های جدید به‌روزرسانی شده‌اند.

افزایش ۸۰درصدی قیمت انواع خودرو داخلی طی هفت ماه

رئیس نمایشگاه‌داران خودرو با تأکید بر اینکه سال جاری بازار خودرو نه‌تنها ساماندهی پیدا نکرده بلکه بلاتکلیف‌تر از ماه‌های گذشته است، می‌گوید: نوسان‌های قیمت دلار نیز بر بلاتکلیفی خودرو اضافه کرده، اما طی دو روز اخیر نمی‌دانیم چه اتفاقی در بازار به وجود آمده که شاهد رشد قیمت قابل‌توجه در انواع خودروهای داخلی هستیم.

سعید مؤتمنی با اشاره به اینکه در حال حاضر هیچ سقف قیمتی در معاملات بازار وجود نداشته و فروشندگان به صورت سلیقه‌ای قیمت‌ها را تعیین می‌کنند، معتقد است: افرادی که خودرو در اختیار دارند نسبت به شرایط بازار قیمت‌گذاری‌های خود را انجام می‌دهند و هیچ نظارتی نیز بر عملکرد آن‌ها صورت نمی‌گیرد.

به گفته وی، طی یک هفته اخیر پراید ۱۱۱ حدود۹ میلیون تومان و پراید ۱۳۱ حدود ۱۱میلیون تومان گران شده است. علاوه بر این در روزهای اخیر ساینا رشد ۱۲ میلیون تومانی، پژو ۴۰۵ رشد ۱۶ میلیون تومانی و پژو پارس حدود ۱۵ میلیون تومان گران شده است.

وی با اشاره به اینکه طی هفت ماه اخیر قیمت انواع خودروهای داخلی تا ۸۰ درصد افزایش پیدا کرده است، می‌گوید: معاملات خودرو در بازار به صفر رسیده است، اما بازار داغی در فضای‌مجازی دارد. به نحوی که هر کس با انتشار آگهی‌های مختلف سعی در افزایش بیشتر قیمت‌ها در بازار دارد.

قیمت نامتعارف خودرو از دید خودروسازان

روح‌الله ایزدخواه، نماینده مجلس نیز در این باره می‌گوید: اعتقاد دارم مشکل خودرو در سیستم فروش یا توزیع است و اگر بتوان این مورد را اصلاح کرد، قیمت خودرو هم تعدیل می‌شود. جالب است خودروسازان هم معتقدند قیمت خودرو در بازار به صورتی غیرمتعارف است و نباید تا این حد بالا باشد. مشکل این است که قیمت‌های فعلی به دلیل وجود واسطه‌ها و دلال‌هاست و بخش قابل‌توجهی از سود فروش خودرو به جیب این افراد ریخته می‌شود. اگر بتوانیم روش توزیع خودرو را اصلاح کنیم، خودروساز هم به قیمت تمام شده تن می‌دهد و راضی است و با برآورد ما قیمت‌ها می‌تواند کاهش ۳۰ تا ۴۰درصدی داشته باشد.

نماینده مردم تهران می‌گوید: خودروسازها معتقدند قیمتی که شورای‌رقابت تعیین می‌کند، بدون در نظر گرفتن تورم و گرانی قطعات خودرو است و این موارد در قیمت‌های مصوب تمام شده لحاظ نشده ‌است. نکته اینجاست که گرانی خودرو به دلیل قیمت کاذب بازار آزاد بوده و اگر روش توزیع اصلاح شود تا حد خوبی قیمت‌ها تعدیل می‌شود.

مشکل بازار خودرو، سرمایه‌ای‌ شدن این کالا

ایزدخواه، مشکل بازار خودرو را تبدیل شدن این وسیله‌نقلیه به کالای سرمایه‌ای می‌داند و می‌افزاید: تنها راه موجود بازنگری در روش توزیع است، به این صورت که خریدار و مصرف‌کننده واقعی صاحب خودرو شوند و شخصی صرفاً برای سود و ثروت، اقدام به خرید خودرو نکند. خودرو راه افزایش سرمایه نیست، مسئولان اجرایی کشور نیز نباید اجازه دهند نقدینگی تبدیل به سوداگری شود و این امر ابتدا به ساکن متوجه دولت است. باید روش‌هایی اعمال شود تا سرمایه سرگردان به بازار کالای ضروری هجوم نیاورد.

وی گفت: اولین مسئله‌ای که کمیسیون صنایع مجلس روی آن دست گذاشته و حتی پیش از شروع به کار مجلس، جلساتی درباره آن برگزار شد، بحث خودرو است. در مجلس سابق طرحی مطرح شد، اما به دلیل ضعف به مرحله اجرا نرسید، به همین دلیل طرحی را مجدد تهیه کرده‌ایم که نزدیک به ۲۰ماده دارد و سعی ما بر این است که هم بحث توزیع و هم قیمت‌گذاری و کیفیت خودرو را با هم سنجیده و مشکلات را تا حد زیادی مرتفع کنیم.

طرح مجلس درباره توزیع و فروش خودرو

ایزدخواه گفت: ان‌شاءالله طرح موردنظر همین هفته در مجلس اعلام وصول می‌شود و نکته مثبت این است که برای نگارش این طرح نظرات خودروسازان، منتقدان و نخبگان را به صورت کارشناسی دریافت کرده‌ایم و امیدواریم قیمت خودرو را تا حد خوبی اصلاح کنیم. به هر حال ظرفیت تولید خودرو در ایران پایین نیست، به ‌طور مثال ایران‌خودرو در سال بیش از یک‌میلیون خودرو تولید می‌کند. اگر بتوان محرکی برای عرضه بیشتر ایجاد کرد، در زمانی مشخص می‌توان نیاز داخل را تأمین نمود.

وی می‌افزاید: وضعیت فعلی طبیعی نیست، ناشی از کمبود هم نیست و مشکل در روش عرضه است. این روش قرعه‌کشی و ثبت‌نام اصلاً جوابگو نخواهد بود، باید سازوکاری باشد که خودرو به دست مصرف‌کننده واقعی برسد. ما در کمیسیون صنایع این مورد را در نظر گرفته‌ایم و طرح پیش‌رو ان شاءالله دست واسطه را قطع خواهد کرد و قیمت را تعدیل می‌کند.