زهرا طوسی/
سال‌هاست دولت‌ها راهکارهای توزیع یارانه‌های انرژی را با آزمون و خطا در کشور اجرا می‌کنند؛ از قیمت‌گذاری کمتر حامل‌های انرژی گرفته تا تخصیص بر اساس سهمیه خودروها یا تخصیص مستقیم یارانه به افراد و پس از مدتی که ترکش آن بخشی از اقتصاد را هدف گرفت، آن را رها می‌کنند تا طرحی نو دراندازند، حالا مجلس یازدهم مدعی است که با طرح جامعی در توزیع عادلانه یارانه‌ها به میدان آمده است، طرحی که فلسفه پرداخت یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی جنجال‌برانگیز را نیز تغییر می‌دهد.
پس از طرح‌هایی مانند طرح هدفمندی یارانه‌ها، طرح هر نفر روزانه یک لیتر بنزین که در مجلس مطرح شد و طرح تخصیص سهمیه بنزین به هر کد ملی که توسط دانشگاه صنعتی شریف پیگیری شد، حالا نمایندگان مجلس از طرح جدیدی به نام «وان» یا توزیع عادلانه واحدهای انرژی برای ساماندهی یارانه‌های این بخش رونمایی کرده‌اند.
نمایندگان مردم در بهارستان می‌گویند در طرح وان، قیمت ریالی هیچ یک از حامل‌های انرژی افزایش نخواهد داشت و میزان یارانه توزیعی بین بخش‌ها نیز کاهش نمی‌یابد. همچنین در این طرح نیازی به شناسایی و اولویت‌بندی دهک‌های درآمدی نیست چون همه اقشار از این یارانه برخوردار خواهند بود. مجلسی‌ها مزیت این طرح را نسبت به بقیه راهکارهای ساماندهی انرژی در کشور در این می‌دانند که بین افراد ریال توزیع نمی‌کنند پس افزایش نقدینگی نیز به همراه نخواهد داشت. برای دانستن جزئیات بیشتر توزیع عادلانه واحدهای انرژی با یکی از امضاکنندگان طرح وان در مجلس گفت‌وگو کردیم.
پرداخت یارانه به چهار حامل انرژی
محسن ایزدخواه، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس و یکی از امضاکنندگان طرح وان در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: پیشنهاد ارائه‌کنندگان طرح وان این است که یارانه چهار حامل انرژی یعنی بنزین، گازوئیل، گاز و برق به صورت قابل تبدیل به خانوار تعلق بگیرد؛ نه به خانه یا خودرو.
ایزدخواه با اشاره به اینکه دخالت دولت در این فرایند در این حد است که نرخ تبدیل واحد انرژی را تعیین می‌کند، می‌افزاید: مدیریت سهم انرژی مردم در این طرح توسط خودشان انجام می‌شود و دولت به جز تعیین نرخ تبدیل، هیچ دخالتی در این فرایند ندارد.
این عضو کمیسیون صنایع و معادن با بیان اینکه خرید و فروش این وان‌ها فقط برای تبدیل واحدهای انرژی به یکدیگر قابل استفاده است، می‌افزاید: اگر خانوار در پایان ماه مازاد مصرف وان داشته باشد می‌تواند وان مازاد خود را در بازار انرژی از یک حامل (مثل بنزین) به سایر حامل‌ها تبدیل کند. بدون شک اگر سرپرست خانواری خودرو نداشته باشد، می‌تواند وانی که بابت سهمیه بنزین به حساب وی واریز می‌شود را به فردی که نیاز بیشتری به بنزین دارد واگذار کند، سپس با وانی که در ازای فروش بنزین از این فرد دریافت کرده می‌تواند وان برق یا گاز خریداری کند.
وی با یادآوری اینکه با اجرای این طرح هیچ هزینه جدیدی برای دولت تراشیده نمی‌شود تصریح می‌کند: در این طرح دولت همان یارانه انرژی را که پیش از این به مردم می‌داد به شکل عادلانه‌تری در جامعه توزیع می‌کند؛ چرا که این طرح اشکالات نظام یارانه‌ای که سبب می‌شد افراد برخوردار چندین برابر اقشار ضعیف از یارانه دولتی بهره‌مند شوند را اصلاح کرده است، در این طرح همه خانوارها سهمیه بنزین دارند، هر کسی که خودرو ندارد سهم بنزین خود را که در قالب وان شمارش می‌شود به فرد دیگری می‌فروشد و با اعتبار حاصل از فروش این وان هزینه انرژی‌های دیگر خود را پرداخت می‌کند.
افزایش درآمد قشر کم‌درآمد ماهیانه ۲میلیون تومان
ایزدخواه تأکید می‌کند: آن طور که در این طرح پیش‌بینی شده هزینه‌های دهک بالای جامعه یعنی پردرآمدترین قشر ممکن است ماهیانه ۲میلیون تومان افزوده شود و در عوض از محل فروش وان‌ها به همین میزان یعنی ۲میلیون تومان به درآمدهای پایین‌ترین دهک‌های جامعه که قشر ضعیف و کم‌درآمد هستند افزوده می‌شود.
وی یادآوری می‌کند که در صورت اجرای طرح وان قیمت بنزین و سه حامل انرژی برق، گاز و گازوئیل هیچ تغییری نمی‌کند و اعمال ضرایب مصرف فعلی سهمیه برق یا گاز مانند پلکانی، سردسیر- گرمسیر، انواع کاربری و غیره در محاسبه وان قبوض تداوم خواهد داشت.
وی درباره مزیت این طرح نسبت به طرح‌های مشابه قبلی می‌گوید: طرح مشابهی در مجلس دنبال می‌شود که طبق آن به هر خانوار ۳۰ لیتر بنزین اختصاص می‌یابد، ما معتقدیم طرح وان جامع‌تر است و این طرح نیز در آن دیده شده است، کما اینکه این طرح نسبت به سایر طرح‌های پیشین نیز در توزیع یارانه‌ها عادلانه‌تر رفتار می‌کند.
تبدیل یارانه نقدی ۴۵ هزار تومانی به وان بنزین
وی می‌گوید: با توجه به اینکه در اواخر دولت فعلی قرار داریم، گفته می‌شود این طرح در روزهای باقیمانده این کابینه قابلیت اجرا نخواهد داشت، با این حال ما این طرح را در مجلس پیش برده و مراحل قانونی آن را به طور کامل طی می‌کنیم تا دولت بعدی اقدام‌های لازم برای اجرا شدن آن را انجام بدهد.
وی تأکید می‌کند: این طرح با توجه به اینکه هیچ هزینه‌ای را به دولت تحمیل نمی‌کند و با همان زیرساخت حساب یارانه قابلیت اجرا دارد، می‌توان به سادگی آن را عملیاتی کرد.
وی با بیان اینکه یارانه ۴۵ هزار تومانی حذف ولی اعتبار آن به حساب خانوار واریز می‌شود، تأکید می‌کند: با اجرای طرح وان، یارانه ۴۵ هزار تومانی به جای وجه نقد به شکل وان به حساب سرپرست خانوار ریخته می‌شود، که این امر نیاز ریالی دولت برای تهیه مبالغ یارانه نقدی را نیز حل می‌کند.
به گفته وی، این طرح همچنان در کمیسیون انرژی در حال کارشناسی شدن است و هنوز از طرف هیئت رئیسه اعلام وصول نشده است.
بهینه‌سازی مصرف با سهمیه‌بندی همه حامل‌ها
آن طور که فریدون عباسی، رئیس کمیسیون انرژی نیز در این باره می‌گوید، برای رسیدن به مصرف بهینه به جای آنکه صرفاً بنزین سهمیه‌بندی شود باید اقدام به سهمیه‌بندی همه حامل‌های انرژی مانند برق، آب، گاز، بنزین، گازوئیل و نفت سفید کرد؛ بنابراین برای تحقق این ایده، طرحی جامع با عنوان طرح وان آماده شده اما هنوز به مرحله اعلام وصول نرسیده است.
عباسی با بیان اینکه براساس این طرح به هر فرد، مقداری وان داده می‌شود، توضیح می‌دهد: در واقع یارانه‌ای که دولت می‌خواهد به هر فرد دهد به شکل وان خواهد بود.
به گفته وی، اشکالات طرح اولیه مشخص شده و پس از بررسی در کمیسیون به شکل لایحه یا مستقیم اعلام وصول می‌شود و یا مجلس به دولت آن را ارائه می‌کند تا از دولت به مجلس ارسال و در دستور کار قرار بگیرد.
رئیس کمیسیون انرژی در پاسخ به این پرسش که اختصاص ماهانه ۵۰ وان به هر فرد صحت دارد، نیز تأکید می‌کند: اینکه چه میزان به هر فرد تعلق می‌گیرد باید بررسی شود؛ چرا که به طور نمونه میزان سوخت یک خودرو شخصی و جمعی متفاوت است و باید تعریف درستی مطرح شود.
نظر شما