در سال آبی گذشته، میزان بارندگی در شهر مشهد با افت قابل توجهی روبرو شد و حدود ۶۷ درصد نسبت به سال قبل و ۶۲ درصد نسبت به دوره آماری بلند مدت کاهش یافت. ۹۹ درصد وسعت حوزه شهرستان مشهد در وضعیت خشکسالی قرار گرفت که نسبت به میانگین کشور و حتی استان از وضعیت وخیم تری در این خصوص برخوردار است و شرایط بی سابقه ای را در ۵۰ سال گذشته بوجود آورده است. کاهش بارندگی به شدت منابع تامین آب را متاثر کرد. زنگ خطر بی آبی بیش از گذشته به گوش می رسد، ذخیره آب سدها به شدت کاهش پیدا کرده، بسیاری از چشمه ها و قنات ها خشکیده و چاه های بسیاری نیز دچار افت میزان آبدهی شده اند و در صورت تداوم خشکسالی در سال آبی پیش رو با شرایط بسیار سخت تری مواجه خواهیم بود.
از ابتدای سال جاری میزان مصرف آب در کلانشهر مشهد حدود ۱۱ درصد افزایش یافته است که عدد قابل توجهی است. این میزان، متوسط افزایش مصرف از ابتدای امسال تا پایان تیرماه نسبت به مدت مشابه سال گذشته است که البته در برخی روزهای گرم؛ میزان مصرف آب نسبت به روزهای عادی افزایش چشم گیری داشته است.
افزایش دمای هوا، ادامه شیوع بیماری کرونا، تعطیلی کمتر مشاغل نسبت به سال ۹۹ و افزایش تعداد مشترکین از دلایل اصلی افزایش مصرف آب در کلانشهر مشهد است. سرانه مصرف آب خانگی در مشهد کمتر از میانگین کلان شهرهای کشور و حدود ۱۲۰ لیتر آب شرب به ازای هر نفر در شبانه روز است که البته این میزان بر اساس استاندارد ها با رعایت سطح بهداشت و سلامت مردم تا ۷۰ لیتر نیز قابل کاهش است. کشورهای مختلفی هستند که میزان متوسط بارندگی در آنها بسیار بالاتر از کشور ما می باشد ولی سرانه مصرف آنها بسیار پایین تر است. این موضوع بدین معنا است که ما باید هر بیشتر در موضوع اصلاح الگوی مصرف کوشا بوده و با تدبیر، منابع آبی در دسترس را مورد استفاده قرار دهیم. نرخ رشد جمعیت مشهد که بیشتر متاثر از مهاجر پذیری و حاشیه نشینی می باشد نسبت به میانگین کشوری بالاتر است و به تبع آن نیاز آبی بیشتری را در هر سال طلب می کند و این در صورتی است که تقریبا از همه ظرفیت های توسعه منابع آب داخل حوضه در طی سال های گذشته استفاده شده و پروژه های جدید حتی در صورت امکان تامین منابع مالی، آورد قابل توجهی در مقابل افزایش روز افزون نیاز آبی نخواهند داشت.
پیش بینی گردیده است تا سال ۱۴۲۰ جمعیت مشهد به حدود ۵ میلیون نفر و نیاز آبی به ۳۹۶ میلیون متر مکعب در سال برسد. استفاده صحیح از آب و به عبارتی صرفه جویی در مصرف آب؛ اصلی ترین گزینه ی پیش رو برای گذر از بحران کم آبی است. منابع آبی در دسترس ما بسیار محدود است. باید بپذیریم در منطقه ای با اقلیم گرم و خشک زندگی می کنیم و سازگاری با این اقلیم، تنها راه برون رفت از شرایط کم آبی است.
باید توجه داشت تمرکز حدود ۶۰ درصد صنعت و بخش قابل توجهی از کشاورزی استان در حوضه مشهد بار سنگینی را بر منابع آب بویژه سفره زیر زمینی وارد می کند لذا با توجه به این شرایط باید با اتخاذ تصمیمات عاجل، منطقی و جامع، وضعیت پایداری در زمینه تولید و مصرف آب فراهم گردد. ادامه روند کنونی شرایطی بسیار سخت را برای آینده ترسیم می کند.
هرچند سهم برداشت آب شرب به نسبت مجموع سایر مصارف بخش های دیگر بسیار کمتر است ولی بایستی توجه داشت برای شرب از هر منبع آبی نمی توان استفاده کرد و کیفی ترین منابع آب با صرف هزینه های سنگین استحصال، تصفیه، انتقال و توزیع در اختیار ما قرار می گیرد و روا نیست با سهل انگاری در مصارفی مانند، شستشوی خیابان، کوچه، پیاده رو، خودرو و یا مصارفی مانند استخرهای شخصی هدر رفته و به فاضلاب تبدیل شود. در مصارف داخل منزل نیز اگر توجه و دقت لازم اعمال نشود، مواردی مانند استحمام، شستشوی ظروف و لباس ها، وضو و مسواک زدن می تواند باعث اسراف آب گردد. هر یک دقیقه باز ماندن بیهوده ی شیر آب ۱۲ لیتر آب را به فاضلاب تبدیل می کند. این میزان هدر رفت آب در مقیاس وسیع و در یک کلان شهر مانند مشهد حجم وسیعی از آب را شامل می شود. نصب تجهیزات کاهنده مصرف در تاسیسات داخلی و استفاده مجدد از آب خاکستری مکملی لازم برای دستیابی به کف سرانه مصرف آب شرب و بهداشتی است.
بخش دیگری از حوزه مدیریت مصرف، کاهش هدر رفت آب در شبکه های توزیع و انتقال آب شرب و در نقطه مقابل آن جمع آوری فاضلاب، تصفیه و فراهم آوردن زمینه استفاده مجدد از این آب برای جایگزینی با سایر مصارف است که در این شرایط بیش از گذشته توسط دستگاه های متولی بایستی بدان توجه گردد.
نظر شما