به گزاش قدس آنلاین، بهروز شعیبی، کارگردان فیلم «بدون قرار قبلی» برنده جایزه بزرگ بهترین فیلم(سنت جورج طلایی) از چهل و چهارمین دوره جشنواره فیلم مسکو شد و جایزه بهترین بازیگر زن این جشنواره به پگاه آهنگرانی، بازیگر نقش اول این فیلم رسید.
شعیبی پس از دریافت جایزه این جشنواره در بخشی از صحبت‌هایش گفت:«می‌خواستیم فیلمی بسازیم که به هم یادآوری کنیم دوست داشتن تنها راه نجات ماست و این می‌تواند مهم‌ترین کار همه ما در سینما باشد». این فیلم که پنجمین داستانی بلند بهروز شعیبی به تهیه‌کنندگی محمود بابایی است، سال گذشته برنده سیمرغ بهترین فیلم از نگاه ملی جشنواره فجر شد و در نخستین حضور بین‌المللی‌اش توانست این جایزه را بدست بیاورد.
این فیلم اکران نسبتاً موفقی را در تابستان امسال پشت سر گذاشت و پیش‌بینی می‌شود جایزه جشنواره فیلم مسکو در اکران‌های بین‌المللی آن به ویژه در کشور روسیه، چندان بی‌تأثیر نباشد.
بازگشت به ریشه‌ها
«بدون قرار قبلی» قصه سفر زنی جوان به سرزمین مادری‌اش ایران است که برای عمل به وصیت پدرش، پا به جایی می‌گذارد که در آنجا به دنیا آمده و بزرگ شده است. یاسمن در سفرش به مشهد، وصل به گذشته و ریشه‌ای می‌شود که او را به هویت و داشته‌هایش متصل می‌کند. فیلم جدید بهروز شعیبی برخلاف فیلم قبلی او «روز بلوا» فیلمی آرام و تفکربرانگیز است.
وی به خبرنگار ما می‌گوید: موضوع اصلی فیلم درباره هر آن چیزی است که در شرایط فعلی می‌تواند ما ایرانیان را به هم وصل کند. اگر کمی با خودمان خلوت کنیم متوجه می‌شویم داشته‌های مهمی داریم که مربوط به یک مقطع خاص تاریخی نیست.
به باور او، بازگشت به ریشه‌ها و هویتی که زیر غبار ایام مغفول مانده، زیربنای این اثر است. او ادامه می‌دهد: سعی کردم عناصری که بیانگر این داشته‌های هویتی هستند و اغلب مردم به آن‌ها دلبستگی دارند را در فیلم نشان دهم حتی اگر این حضور در حد یک نشانه باشد. این عناصر هویتی، بین ما و گذشتگان این سرزمین مشترک است و ما را با تاریخ پیوند می‌دهد.
شکستن پیش‌فرض‌های غلط
یکی از نکات قابل توجه در فیلم، اتصال فیلم به منبع نورانی سرزمین ایران یعنی حرم مطهر امام رضا(ع) است. اگرچه شعیبی که خود مشهدی است این فیلم را ادای دین کوچکی به ساحت امام هشتم(ع) می‌داند؛ اما از این واقعیت نباید عبور کرد که تعداد انگشت‌شماری فیلم خوب رضوی و دینی در سال‌های اخیر ساخته شده است و ضعف تولید اثر در این عرصه موجب شده بسیاری از فیلمسازان از ورود به این حیطه پرهیز کنند. شعیبی در پاسخ به اینکه اصلاح پیش‌فرض غلطی که درباره ضعف کیفیت فیلم‌هایی با مضامین دینی و رضوی وجود دارد چطور اتفاق می‌افتد، می‌گوید: اگر در چرخه فیلمسازی، ارتباط فیلمساز با مخاطب وجود داشته باشد بسیاری از مسائل سینما حل می‌شود و پیش‌فرض‌های غلط از بین می‌رود.
وی با بیان اینکه موضوعاتی همچون کیفیت، لحن، گویش، ریتم و ژانر در سینما دارای اهمیت است و فیلمساز باید در اثرش به این نکات توجه کند، می‌افزاید: اگر امید فیلمسازان به اکران و ارتباط با مخاطب باشد بسیاری از این حاشیه‌ها و پیش‌فرض‌های اشتباه حذف می‌شود نه اینکه فیلمساز فکر کند اگر فیلمی با این موضوع بسازم پس چه اتفاقی می‌افتد! به نظرم فقط پیش‌فرض‌های اشتباه است که دست و پای فیلمساز را می‌بندد در حالی که وقتی معیار درستی برای سنجش رضایت مخاطب از فیلم وجود دارد که روی پرده نمایش برود و شاهد واکنش تماشاگر پس از دیدن فیلم باشیم.
کارگردان «دارکوب» درباره اینکه آیا ممیزی‌ها در این حوزه محتوایی هم مانعی بر سر راه فیلمسازان است، خاطرنشان می‌کند: به هر حال ممیزی درباره موضوعات خاص و حساس وجود دارد ولی هیچ کدام این‌ها نباید موجب شود که فیلمساز، فیلمش را نسازد. فیلمسازی اگر به موضوعی علاقه‌مند است باید وارد این حیطه شود چه بسا که در مسیر موانعی هم باشد، قاعدتاً درباره هر موضوعی موانعی وجود دارد.
وی درباره صحبت‌هایی که فرهاد توحیدی، فیلم‌نامه‌نویس اثر مبنی بر ۱۴بار بازنویسی فیلم‌نامه «بدون قرار قبلی» داشت توضیح می‌دهد: ممیزی خاصی روی فیلم‌نامه وجود نداشت بلکه ۱۴ بار بازنویسی قصه بنا به اقتضائات و ضرورت ماجرا بود و نه ممیزی یا دخالتی. البته من جزو کسانی هستم که سعی می‌کنم فیلم‌هایم را طوری بسازم که دچار مشکل ممیزی نشوم اما نمی‌توان مشکلاتی که ممیزی برای فیلمسازان به وجود آورده و می‌آورد را منکر شد.
ذات سینما یعنی تغییر
فیلم «بدون قرار قبلی» ریتم آرام و لحن منحصر به فرد خودش را دارد و مخاطب برای تماشای آن باید حوصله به خرج دهد و تک‌تک نماها را با دقت ببیند و به ارتباط میان آن‌ها پی ببرد. فیلم غافل‌گیری زیاد و ریتم تندی ندارد و عده‌ای این فیلم را متهم به کُند بودن در ریتم و ضرباهنگ می‌کنند که البته شعیبی چنین اتهامی را قبول ندارد. او درباره اینکه چرا فیلم‌های سال‌های اخیر به سمت قصه‌های پرهیجان و بازی‌های گل‌درشت رفته‌اند، توضیح می‌دهد: سینما حرکت پویا و رو به جلویی دارد بنابراین در هر دوره‌ای، تغییر ذائقه در شکل فیلمسازی اتفاق می‌افتد یا برگشت‌هایی به گذشته دارد مثلاً در دهه‌های پیش فیلم‌های پرالتهاب و پرکشمکش باب بود ولی پس از آن ذائقه مخاطب و روش فیلمسازی کارگردانان عوض شد و تغییراتی در ضرباهنگ، ساختار، نوع کشمکش و ماجراها در فیلم‌های سینمایی رخ داد که سبب شد شکل دیگری از فیلمسازی را تجربه کنیم. در این تغییرات، گاهی برگشت‌هایی هم داریم که اتفاقی ناگزیر است چون ماهیت سینما همین است.
وی اضافه می‌کند: در همه کشورهای دنیا این مقطع تجربه شده که در دوره‌ای بیشتر فیلم‌هایی با موضوعات خاص و مشابه هم ساخته می‌شوند سپس شکلشان را عوض می‌کنند. وقتی درباره یک فیلم خوب یا بازی خوب در آثار دهه‌های پیش حرف می‌زنیم برای ذائقه مخاطبان امروز، کهنه است. این به معنای ضعیف بودن آن فیلم یا بازی نیست بلکه در آن دوره بنا به اقتضای زمانه، مورد اقبال مخاطب قرار گرفته چون ذات سینما یعنی همین تغییر شکل.
اهمیت تنوع در ژانر و مضمون
به گفته شعیبی، فیلم «بدون قرار قبلی» با توجه به موضوع، ساختار و ضرباهنگی که دارد پیشنهادی برای توجه به شکلی از سینماست که در دهه‌های گذشته وجود داشته و آثار قابل توجهی هم با همین ریتم ساخته و ماندگار شده است.
وی در پاسخ به اینکه آیا مخاطب امروز که ذائقه خوراک فکری و فرهنگی‌اش به سمت محتوایی سریع و سطحی است، از تماشای فیلمی همچون «بدون قرار قبلی» که نیاز به تأمل و تفکر دارد لذت می‌برد، می‌گوید: حرکت‌های موجی در سینمای ایران و جهان همیشه وجود داشته است اینکه گاهی یک موضوع یا یک فیلم که مورد توجه قرار گرفته سبب جلب توجه یا الگوپذیری دیگر فیلمسازان از آن می‌شود یا موج‌های ژانری که اتفاق می‌افتد و در دوره‌ای فیلم‌های کمدی مورد استقبال قرار می‌گیرند؛ اما آن قدر فیلم کمدی ساخته می‌شود که مخاطب پس می‌زند یا اینکه برخی از فیلم‌ها که در جشنواره‌های جهانی می‌درخشند، معیار قرار می‌گیرند و فیلمسازان دیگر هم شبیه همان الگو را در آثارشان پیاده می‌کنند، به هر حال این اتفاق ناگزیر است و با وجود اینکه تنوع در ژانر، ساختار و موضوعات در سینما مهم است ولی نوع ساختار، ضرباهنگ فیلم‌ها و رفتارمان با قصه‌گویی در دوره‌های مختلف، شبیه هم شده است.
به گفته شعیبی، فرقی نمی‌کند که این گویش یا دستخط مشابه را در یک فیلم جنگی بیاورم یا یک فیلم کمدی و حتی فیلمی اجتماعی. در واقع قالب از یک جا اقتباس می‌شود در حالی که اگر این اتفاق به درستی مهندسی شود و توجه فیلمسازان در هر ژانری به مخاطب باشد، تماشاگران و علاقه‌مندان به سینما با سبد متنوعی از مضمون و قالب روبه‌رو می‌شوند و ذائقه‌شان هم به درستی شکل می‌گیرد.
خبرنگار: زهره کهندل
انتهای پیام/
نظر شما