بر همین اساس است که امسال گروهی از هنرمندان حوزه هنری کشور پویشی با عنوان «مسیر رؤیایی» را طراحی کرده‌اند که در آن، مادران نقل‌کننده و راوی حماسه کربلا برای کودکان در مسیر پیاده‌روی اربعین می‌شوند. این پویش بهانه‌ای شد تا سراغ تیم طراحی و ایده ‌پردازی آن برویم.

فریم‌های پویانمایی روی پرده نقالی
هادی محمدیان یکی از طراحان این پویش است، کسی که همه، پویانمایی سینمایی «شاهزاده روم» به کارگردانی او را به یاد دارند. او که در مقام طراح، کار طراحی چند پرده از این پویش را به عهده داشته به خبرنگار ما می‌گوید: در فضای انیمیشن وقتی به ایده‌ای می‌رسید، در ابتدا طراحی به صورت کلی انجام می‌شود، اما طراحی برای پرده‌های پرده‌خوانی نسبت به طراحی در پویانمایی بسیار متفاوت است.
او ویژگی مهم طراحی برای کودکان در این پرده‌ها را استفاده از رنگ، لعاب و ترکیب‌بندی با فضای روشن معرفی می‌کند و ادامه می‌دهد: تاکنون انیمیشنی با موضوع واقعه کربلا و اربعین ساخته نشده، اما ما طوری این پرده‌ها را طراحی کردیم که وقتی بچه‌ها ببینند، فکر می‌کنند فریم‌هایی از پویانمایی جدا شده و در این پرده‌ها قرار گرفته است.
کارگردان سینمایی «شاهزاده روم» در پاسخ به این پرسش که چقدر طراحی این پرده‌ها بر اساس سناریو و چقدر مبتنی بر فکر خود هنرمند بوده، می‌گوید: داستان اولیه برای طراحی این پرده‌ها نوشته شده بود و درباره فضای کلی با عوامل این پویش صحبت کرده بودیم اما قرار شد هر هنرمند با توجه به داستان نوشته شده با زاویه نگاه خودش طراحی‌ها را انجام دهد.

تعاملی بودن پرده‌خوانی
دلیل انتخاب مادران به عنوان پرده‌خوان
مرتضی اعلایی، ایده‌پرداز این پویش نیز با اشاره به تاریخچه نقالی و پرده‌خوانی در سنت ایرانی می‌گوید: هنر پرده‌خوانی سابقه دیرینه در کشور ما دارد. در گذشته هم نقالی و هم پرده‌خوانی قهوه‌خانه‌ای را داشتیم که برخی از نقالان در این هنر، شاهنامه‌خوانی را اجرا می‌کردند و در مناسبت‌هایی مانند محرم و صفر نیز نقالان حول محور سیدالشهدا(ع) نقالی و پرده‌خوانی می‌کردند.
او معتقد است هنر پرده‌خوانی به دلیل اینکه ترکیبی از صدا، تصویر، قصه و نمایش است می‌تواند ابزار خوبی برای انتقال مفاهیم معارفی و دینی به کودکان باشد و ارتباط بهتری با کودکان برقرار کند.
از اعلایی درباره جزئیات این پویش می‌پرسیم و او بیان می‌گوید: هنر پرده‌خوانی هنری تعاملی میان راوی و مخاطب است به همین دلیل با توجه به اینکه مادران با کودکان خود ارتباط عمیقی دارند تصمیم گرفتیم پرده‌خوانی را به مادران بسپاریم تا در مسیر پیاده‌روی اربعین و در فواصلی که خانواده‌ها در موکب‌ها در حال استراحت هستند بتوانند برای کودکان خود داستان‌های واقعه عاشورا و مفاهیم اخلاقی و دینی ائمه اطهار(ع) را تعریف کنند، کودکان نیز وقتی با داستان‌های این پرده‌خوانی ارتباط بگیرند بتوانند در این پرده‌خوانی سهیم شوند و هر کدام از آن‌ها راوی داستان‌های ۶ پرده طراحی شده در این پویش باشند.
ایده‌پرداز این پویش و مدیر خانه ماهد از زمان زیادی که تحقیق و پژوهش برای این پویش انجام شد می‌گوید و می‌افزاید: پرده‌های طراحی شده در این پویش به طور غیرمستقیم به مباحث اخلاقی و معرفتی ائمه اطهار(ع) می‌پردازد، زیرا این هنر پرده‌خوانی است و فضای روضه نیست تا برای کودکان هضم این مفاهیم سخت باشد.
اعلایی علت دیگر انتخاب مادران به عنوان راوی در این پویش را این‌گونه توضیح می‌دهد: در مسئله روایتگری واقعه کربلا، نقش حضرت زینب(س) بسیار مهم بوده و از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، در این راستا از مادران خواسته‌ایم راوی داستان‌های ۶ پرده این پویش باشند.
وی در مورد طراح محتوای این پویش نیز عنوان می‌کند: حجت‌الاسلام احمدرضا اعلایی، دانش‌آموخته کارشناسی نمایش عروسکی و بنیان‌گذار مجتمع آموزشی شهید چمران که تجربه روایتگری و اجرای پرده‌خوانی برای کودکان را دارد نویسنده محتوای این پویش است.
اعلایی به این نکته اشاره دارد که پیش از اعلام فراخوان این پویش در قالب برگزاری همایشی آموزشی، ۲۰۰نفر از مادرانی که در تهران بودند در این همایش شرکت کرده و نحوه روایتگری در پرده‌خوانی را آموزش دیدند و جزوه‌های آموزشی در اختیارشان قرار گرفت. علاوه بر این، برای سایر علاقه‌مندان به صورت مجازی آموزش‌ها انجام شد.
به گفته او، این پویش نخستین پویش نقالی و پرده‌خوانی است که با کلیپ آموزشی همراه با متن و کتاب صوتـی به زبـان‌های عربی، انگلیـسی و فارسـی در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.
وی اضافه کرد: همچنین در محرم سال گذشته در میدان امام حسین(ع) تهران برای ۵هزار کودک یک هفته پرده‌خوانی با هدف انتقال مفاهیم معارفی، اخلاقی و دینی امام حسین(ع) انجام شد که بازتاب خوب بود. این موضوع در هیئت‌های مذهبی که در استرالیا، لبنان و بحرین توسط ایرانیان برگزار شده بود نیز اجرا شد و کودک ارتباط خوبی با این فضا گرفته بودند.
ایده‌پرداز این پویش و مدیر خانه ماهد مزیت هنر پرده‌خوانی را ویژگی تعاملی آن می‌داند و معتقد است روایت در پرده‌خوانی یک طرفه نیست.

به دنبال طراحی قابل فهم برای کودکان
هادی دوست محمدی، گرافیست و کارتونیست از دیگر طراحان پرده‌ها در این پویش است.
او درباره طراحی‌هایش برای این پویش می‌گوید: داستان‌ها براساس تاریخ است، اما سعی کردیم آن بخش از تاریخ را که برای کودکان قابل فهم است در طراحی پرده‌ها در نظر بگیریم.
او ادامه می‌دهد: از دوستان نویسنده در حوزه کودک هم کمک گرفتیم، همچنین از
حجت الاسلام اعلایی که معلم گروه سنی کودکان است و تجربه زیادی در این عرصه دارد بسیار بهره بردیم.
دوست‌محمدی بیان می‌کند: تلاش کردیم صحنه‌های خشن تاریخ را نشان ندهیم و چون این پرده‌ها قرار است برای کودکان به نمایش درآیند تلاش ما این بود طراحی‌ها شلوغ نباشند.
این هنرمند به تجربه‌ای که چند سال پیش درباره پرده‌خوانی برای نوجوانان داشته اشاره می‌کند و می‌گوید: با کمک دوستان نویسنده‌ام برای نوجوانان در دانشگاه شریف پرده‌خوانی طراحی کردیم و فایل‌های این طراحی‌ها را در فضای مجازی به اشتراک گذاشتیم، این موضوع سبب شد در کشورهایی مانند استرالیا و کانادا نیز شاهد اجرای پرده‌خوانی با همان طراحی‌ها در هیئت‌های عزاداری باشیم که احساس بسیار خوبی داشت و به ما خیلی انرژی داد.
دوست محمدی به محدودیت‌های موجود در هزینه‌ها اشاره می‌کند و می‌افزاید: پرده‌های پویش مسیر رؤیایی در اندازه‌های ۵۰ در ۷۰ است و شاید اگر تیراژ بالا بود یا محدودیت در هزینه وجود نداشت می‌توانستیم این پرده‌ها را در اندازه‌های بزرگ‌تر طراحی کنیم.

خبرنگار: قمری-فاطمی‌نژاد