شنیدن اخبار هولناک و خبرهایی که ماهیتاً استرس‌زا هستند حتی اگر در حوزه جغرافیایی دوری اتفاق افتاده باشند هم قابلیت تأثیرگذاری منفی بر قشر وسیعی از افراد را دارند؛ دریافت فزاینده اعلان‌های خبری روی گوشی‌های هوشمند که گاه بارها در ساعت روی صفحه تلفن ما نمایان می‌شود، می‌تواند در بعضی افراد اثرات ثانویه منفی به‌ دنبال داشته باشد.اما برای مدیریت اضطراب و استرس خبری که این‌ روزها به بخشی از زندگی ما تبدیل شده چه باید کرد؟

برای سلامت روان هزینه نمی‌شود!
علی اصغر محکی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران در گفت‌وگو با قدس می‌گوید: آن مقدار که جامعه به سلامت جسمانی اهمیت می‌دهد و هزینه می‌کند، کمتر به سلامت و بهداشت روان بها می‌دهد، درحالی که اگر سلامت روح و روان دچار مشکل شود عوارض جسمانی فراوانی هم به دنبال خواهد داشت.
این کارشناس ارتباطات یکی از مهم‌ترین اختلالات روانی در جامعه را پرخاشگری می‌داند و می‌گوید: این اختلالات که بیش از همه در نتیجه رصد اخبار و اطلاعات منفی و ناامیدکننده نمایان می‌شود خود را در پرخاشگری نشان می‌دهد که در خشونت زبانی و یا فیزیکی و درگیری‌های روزمره و اختلالات روزمره دیده می‌شود.محکی ادامه می‌دهد: البته نمی‌توان گفت اختلالات سلامت روان تنها مربوط به استفاده از اخبار منفی است؛ بلکه برخی عوامل زمینه‌ای هم موجبات آن را فراهم می‌کند. مطالعات نشان می‌دهد با تغییر نرخ شهرنشینی، شهرنشینان به نسبت روستانشینان از اختلالات روانی بیشتر رنج می‌برند و وقتی نرخ رشد شهرنشینی را در ۵۰سال اخیر مرور می‌کنیم، افزایش حاشیه‌نشینی، شکاف طبقاتی و تفاوت‌های جدی در سطح درآمدها و... موجب شده عوارض اختلالات روانی در جامعه بیشتر شود.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران می‌افزاید: بیکاران، جوانان و دانش‌آموختگان جویای کار که به آینده خود امید دارند، پس از شنیدن اخبار منفی بیش از دیگران حس سرخوردگی، ناامیدی، اضطراب و تنش را تجربه می‌کنند.

ضرورت توانمندسازی در تفاوت بین اخبار مثبت و منفی
وی در خصوص اقدامات پیشگیرانه در این خصوص می‌گوید: جامعه باید بداند در قبال سلامت جسمانی و سلامت روحی و روانی مسئولیت دارد. خود افراد جامعه نیز باید به این موضوع حساس باشند و وقتی این حساسیت ایجاد شد مرحله بعدی توانمندسازی است، یعنی مردم تفاوت اخبار مثبت و منفی را بدانند، اینکه توازن بین دریافت اخبار منفی و مثبت از چه جنس است و پشت پرده تولید و انتشار اخبار در رسانه‌ها چیست.
محکی می‌گوید: اختلالات سلامت روان دربیش از ۲۳درصد بزرگسالان مجرد ما به‌ویژه در جامعه شهرنشین بیشتر است؛ به‌خصوص بین کسانی که به‌طور افراطی مصرف‌کننده اخبار منفی رسانه‌ها هستند. یکی از اقدامات پیشگیرانه این است مراقب باشیم به اخبار اعتیاد پیدا نکنیم؛ به‌ویژه اخباری که همراه با جهت‌گیری هستند و موجب قطبی شدن افکار و ساده‌سازی افکاری که پیچیدگی دارند و تحریک عواطف غیرضروری می‌شوند و اختلال تمرکز ایجاد می‌کنند.
وی با تأکید بر اینکه حتماً باید قدرت تشخیص اخبار بد و مضر را از اخبار سودمند داشته باشیم و عادت مصرف و پیگیری اخبار را اصلاح کنیم به‌ویژه اخباری که از فضای مجازی منتشر می‌شود، عنوان می‌کند: اگر اعتیاد به اخبار به‌خصوص فضای مجازی را کاهش دهیم پس از مدتی آثار آن را در زندگی خود خواهیم دید و دید تازه‌ای  به واقعیت‌های جهان پیدا خواهیم کرد و کیفیت زندگی ما بهبود پیدا خواهد کرد.

رسانه‌ها اخبار منفی را تحریف می‌کنند
اما تقی ابوطالبی احمدی، دکترای تخصصی روان‌شناسی تربیتی هم ضمن بیان اینکه بیشتر رسانه‌ها اخبار مثبت و منفی را عادلانه بین مخاطبان منتشر نمی‌کنند، می‌گوید: رسانه‌ها اخبار را تحریف می‌کنند و این تحریف عواقبی دارد؛ احساس ناامیدی، یکی از پیامدهای انتشار اخبار منفی در فضای مجازی است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان در گفت‌وگو با قدس به کاهش اعتماد عمومی به عنوان موضوع دیگری که در سال‌های اخیر شاهد آن هستیم، اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: انتشار اخبار منفی موجب می‌شود اعتماد مردم به دولت و نهادهای عمومی کمتر شود و بحران اعتماد در کشور و بین شهروندان به وجود آید که در پی آن شاهد افول بحث سرمایه اجتماعی خواهیم بود.
وی عنوان می‌کند: بسیاری از اخباری که افراد دریافت می‌کنند الزاماً صحیح نیستند؛ بسیاری از آن‌ها شایعه یا در راستای جهت دادن و کنترل افکار عمومی و مسائل دیگر هستند.
ابوطالبی یکی از راه‌های کنار آمدن با حجم زیاد اخبار منفی و پرتعداد را کنترل مقدار زمان خواندن این اخبار می‌داند و می‌گوید: بسیار مهم است شما حد خود را شناسایی کنید؛ سیستم عصبی شما هنگام مواجهه با وقایع منفی، تمامی قسمت منطقی ذهن شما را تحت کنترل می‌گیرد؛ در نتیجه، تنها با مدت کوتاهی استراحت یا صرفاً تصمیم ‌گرفتن برای کاهش نگرانی، موفق به بهبود شرایط نخواهید شد؛ تنها کاری که از دست شما برمی‌آید، آرام‌ کردن سیستم عصبی به وسیله کنترل احساسات است.
این دکترای روان‌شناسی، مدیریت ذهن را موضوع مهمی می‌داند که باید مورد توجه قرار گیرد و تأکید می‌کند: افراد می‌توانند از روش‌های آرام‌سازی ذهن استفاده کنند تا میزان تحمل خود را برای درگیر شدن با یک خبر تلخ بسنجند، زمانی که با خبر بدی مواجه می‌شویم در مورد زوایای مختلف حادثه سؤال و جواب نکنیم و به‌طور صحیح و مؤثر از رسانه‌ها استفاده کنیم.وی ادامه می‌دهد: زمانی ‌که فشارهای ذهنی، روانی و فرسودگی جسمی حاصل از اخبار ناگوار به بالاترین میزان خود در جامعه برسد، انسان توان مقاومت در برابر این تنش‌ها را نخواهد داشت و افسردگی به‌ صورت یک همه‌گیری در جامعه شیوع پیدا می‌کند.

خبرنگار: مهدی توحیدی