مسئولان آموزش و پرورش معتقدند باید مدیران و مشاوران مدارس شرایط مطلوب را برای انتخاب رشته آگاهانه و بر اساس علایق، استعداد و توانمندی های دانش آموزان فراهم کنند تا آن ها به هنرستان های فنی-حرفه ای و کار- دانش هدایت شوند.

اما نکته اساسی این است که آیا زیرساخت های لازم برای همه دانش آموزان کشور در نقاط مختلف فراهم است؟

زیر ساخت های قدیمی و مستهلک دلیل بی انگیزه شدن

اسماعیل جعفری، هنرآموز(دبیر) رشته مکانیک یکی از مناطق محروم استان قزوین در پاسخ به این پرسش  به ما می گوید: تا پایان برنامه ششم توسعه آموزش و پرورش قرار بود ۵۰ درصد دانش آموزان را به رشته های مهارتی هدایت کند که تصمیم بسیار درستی بود اما با وجود آنکه سال  ۱۴۰۰سال پایان برنامه ششم توسعه بود و سال ۱۴۰۱ نیز آن را تمدید کردند، حداکثر۴۰ درصد دانش آموزان به این رشته ها هدایت شده اند و بیش از ۵۹ درصد دانش آموزان در رشته های علوم تجربی، انسانی و ریاضی مشغول به تحصیل هستند. نکته ای که وجود دارد این است که آیا آموزش های مهارتی برای همان ۴۰ درصد با کیفیت ارائه می شود  می شود یا خیر، که متاسفانه با قاطعیت می توان پاسخ داد خیر.

وی می افزاید: بسیاری از مناطق صرفاً اتاق بزرگی را به عنوان کارگاه، آزمایشگاه یا سایت با زیرساخت های آموزشی بسیار محدود تعریف کرده اند. درحالی که بسیاری از هنرجویان مناطق روستایی یا کم برخوردار کشور با انگیزه وارد هنرستان می شوند و از خانه تا هنرستان مسیرهایی طولانی را  گاهی تا یک ساعت و نیم، پیاده روی می کنند تا در رشته مکانیک، برق صنعتی و یا دیگر رشته های مهارتی آموزش ببینند و پس از دیپلم شروع به کار کنند. اما زیر ساخت های ضعیف، قدیمی یا مستهلک اغلب هنرستان ها بویژه هنرستان های مناطق محروم و کم برخوردار موجب بی انگیزه شدن هنرجوها و حتی هنر آموزان (دبیران) آن ها شده است.

این دانش آموخته دکترای مکانیک ادامه می دهد: وقتی هنرستان ها با کمبود تجهیزات مواجه اند، نمی توان به دانش آموزان مهارت های لازم را آموزش داد زیرا آموزش در هنرستان ها به صورت عملی است و هنرجو باید به صورت عملی تحت نظر هنرآموز تمرین کند تا بتواند تجربه لازم را برای انجام آن کار کسب کند و پس از دیپلم با راه اندازی کسب و کاری برای خود کسب درآمد کند. اما متاسفانه بودجه ای که به آموزش و پرورش تخصیص داده می شود آنقدر کم است که این وزارتخانه نمی تواند حداقل امکانات را برای کارگاه ها تامین کند و هنرستان ها صورت خود را با سیلی سرخ نگه داشته اند و این چالش بسیار بزرگی در نظام آموزشی کشور است که بخش قابل توجهی از مهارت ها در هنرستان ها به صورت تئوری به هنرجوها آموزش داده می شود.

ضرورت تجدید نظر در سیاست های آموزش و پرورش

به گفته وی سیاست های آموزش پرورش برای کاهش نیروهای هنرستان ها ضربه بزرگی به تجهیزات و آموزش وارد کرده است. بنابراین  با توجه به ماهیت دروس مهارتی که در کارگاه ها آموزش داده می شود، برای ارتقای کیفیت آموزش و نگهداری تجهیزات کارگاهی طبق چارت سازمانی هر کارگاه به نیروهایی همچون انباردار، سرپرست بخش، استادکار و هنرآموز و حتی هنرآموز دوم احتیاج دارد ولی در سال های اخیر در بسیاری از هنرستان ها  برخی از این نیروها و پست ها حذف شده و یک همکار به عنوان هنرآموز مسئولیت و انجام وظایف نیروهایی که به کارگاهش تخصیص نیافته را برعهده می گیرد که مشخص است از نظر کیفی در دو موضوع آموزش و نگهداری تجهیزات کارگاهی با ایده ال فاصله بسیاری وجود داشته باشد. از این رو ضروری است که وزارت آموزش و پرورش در این تصمیم و سیاست خود تجدید نظر کرده و نیروهای لازم را برای هنرستان ها تامین کند.

جعفری با تاکید بر اینکه تجهیزات، زیرساخت ها وهنرآموزان سه اصل اساسی درهنرستان هستند که از اهمیت ویژه ای برخوردارند، اضافه می کند: اغلب دانش آموزانی که در مناطق کم برخوردار زندگی می کنند و یا دانش آموزانی که خانواده آن ها به لحاظ اقتصادی ضعیف تر است ترجیح می دهند در رشته های مهارتی ادامه تحصیل دهند تا پس از دیپلم بتوانند با ایجاد شغل برای خود درآمد داشته باشند. بنابراین ضرورت دارد آموزش و پرورش زیرساخت های لازم را برای توسعه هنرستان ها فراهم کند تا با ایجاد ظرفیت در رشته های مهارتی بتوانیم به چشم انداز پیش بینی شده در برنامه ششم توسعه دست پیدا کنیم.