هادی قبادی، کارشناس مذهبی: فریضه عظیم حج در بین فرایض الهی، از اهمیت و جامعیت خاصی برخوردار است و به همین سبب تعبیراتی که درباره حج آمده، در مورد کمتر عملی آمده است. توصیف حج به عنوان یکی از ارکان اسلام، عَلَم اسلام، وسیله آزمایش مردم، عامل توجه به خدا و تقویت و اصلاح ایمان، عامل قدرت و تقویت دین ، وسیله فرار از گناه و قبولی توبه، طهارت و پاک شدن از گناه، بهترین وسیله برای رسیدن به خدا، خروج تکبر از قلب‌ها و استقرار خضوع و آرامش در دل‌ها، ایجاد اجتماع مردم از شرق و غرب عالم و شناختن همدیگر، نجات از فقر و توسعه رزق و... از جمله آن تعابیر است.
در اندیشه امام خمینی(ره) حج کانون معارف الهی، پیام‌آور طرح و تأسیس جامعه‌ای به دور از رذائل مادی و معنوی، تجلی و تکرار همه صحنه‌های عشق آفرین زندگی یک انسان و یک جامعه متکامل در دنیاست؛ و مناسک حج، مناسک زندگی است. ایشان سفر حج را سفر به سوی خدای تبارک و تعالی دانسته که برای نزدیک شدن و اتصال انسان به صاحب خانه است و حج تنها حرکات و اعمال و لفظ ها نیست و با کلام و لفظ و حرکت خشک، انسان به خدا نمی‌رسد. حج کانون معارف الهی است که از آن محتوای سیاست اسلام را در تمامی زوایای زندگی باید جستجو نمود، حج پیام‌آور و ایجاد و بنای جامعه‌ای به دور از رذائل مادی و معنوی است، حج تجلی و تکرار همه صحنه‌های عشق آفرین زندگی یک انسان و یک جامعه متکامل در دنیاست و مناسک حج مناسک زندگی است و از آن جا که جامعه امت اسلامی از هر نژاد و ملیتی باید ابراهیمی شود تا به خیل امت محمد(ص) پیوند خورد و یکی گردد و ید واحده شود، حج تنظیم و تمرین و تشکل این زندگی توحیدی است.
حضرت امام خمینی (ره) را می توان احیاءگر اسلام ناب محمدی(ص) لقب داد چرا که با بنیان نهادن انقلابی شکوهمند مبتنی بر آموزه‌های اصیل دین اسلام، چهره واقعی این دین مبین را به جهان و جهانیان شناساند و نگرشی نو و صحیح را در عالم به‌ویژه مسلمانان نسبت به احکام و موازین این آیین نجات بخش ایجاد کرد.
از جمله این مسائل، نگاه خاص امام به عبادات بود که در فرصت‌های مختلف، به بیان جامعی از احکام عملی دین جامع اسلام پرداختند و ابعاد بسیاری از وجوه فراموش شده اعمال عبادی را آشکار ساختند. در این میان دیدگاه‌های ایشان پیرامون مناسک حج از برجستگی خاصی برخوردار است و جالب آنکه بخشی از فرمایشات ایشان در خصوص حج مربوط به قبل از پیروزی انقلاب اسلامی است و این نشان دهنده حساسیت و احساس تکلیف آن عبد صالح خدا نسبت به دین و احکام دینی است.
در تبیین فریضه مهم حج، بخشی از بیانات امام خمینی(ره) به تشریح فلسفه مناسک مربوط است و آنگاه که می‌خواهند در مورد طواف خانه خدا و رجم عقبات سخن بگویند، تفسیری را از این اعمال ارائه می‌نمایند که تا این زمان، بسیاری از حجاج از حقیقت آن غافل بوده‌اند، آنجا که می‌فرمایند: «گردش به دور خانه خدا نشان دهنده این است که به غیر از خدا گِرد دیگری نگردید. و رَجْم عَقَبات، رجم شیاطین انس و جن است. شما با رجم با خدای خود عهد کنید تا شیاطین انس و ابر قدرت‌ها را از کشورهای اسلامی عزیز برانید. امروزجهان اسلام به دست امریکا گرفتار است. شما برای مسلمانان قارههای مختلف جهان پیامی از خداوند ببرید؛ پیامی که به غیر از خدا، بردگی و بندگی هیچ‌کس را نداشته باشید.»
و در فرازی دیگر در توجه دادن حاجیان به ابعاد معنوی و فلسفه وجوب برخی دیگر از مناسک از جمله تلبیه ، سعی صفا و مروه، وقوف در عرفات و مشعر و منی و... می‌فرمایند: «در لبیک لبیک، «نه» بر همه بت‌ها گویید و فریاد «لا» بر همه طاغوت‌ها و طاغوتچهها کشید و در طواف حرم خدا که نشانه عشق به حق است، دل را از دیگران تهی کنید و جان را از خوف غیر حق پاک سازید و به موازات عشق به حق از بت‌های بزرگ و کوچک و طاغوت‌ها و وابستگانشان برائت جویید که خدای تعالی و دوستان او از آنان برائت جستند و همه آزادگان جهان از آنان بری هستند.»
جالب این است که امام در همان حالی که در صدد بیان ابعاد معنوی حج است، از در هم آمیختگی آن با ابعاد سیاسی حج نیز غافل نبوده و با تقدیر از مقام حاجیان ایرانی، به تشریح تحولات به وجود آمده در نوع نگاه آنان به فریضه حجّ و اعمال مختلف آن می‌پردازند: «باید بدانید که چاره اساسی در سایه وحدت همه مسلمین و اجتماع همگانی در قطع ید ابرقدرت‌ها از کشورهای اسلامی است، و عملی کردن شعائر مواقف کریمه و مشاهد مشرفه درکشورهای خویش است.»
نظر شما