ائمه اطهار (ع) و علمای دین به طور معمول در این مواقع که انسان به نوعی سردرگم در انجام امور دچار می شود، انجام مشورت را در اولویت قرار می دهند و استخاره که طلب مشورت با خداست را تنها در مواقعی که واقعاً ذهن فرد و اطرافیان وی در باب آن امر وامانده است روا می دارند.

رحمتی شهررضا و احمدی قمی می نویسد: استخاره، در لغت به معنای خواستار گزینش بهترین از دو امر یا امور، شدن است. یعنی از کسی خواستن که بهترین را برای خواستار، انتخاب کند. استخاره که در کتب حدیث شیعه و سنی به حد تواتر از معصومین رسیده، نوعی دها و درخواست است از بنده به درگاه خداوند در مورد تردد در امری که دارای وجوه متعدد باشد و یا تردد در انجام دادن و انجان ندادن امری و از خداوند می خواهد که آنچه به خیر و صلاح اوست در دل او اندازد و تصمیمش را بدان استوار دارد و آن را برایش میسر و ممکن سازد. در بحارالانوار نقل است که امام صادق (ع) فرموده: هیچ بنده ی مومنی از خداوند خود، گزینش بهترین را درخواست نکرد، جز این که خداوند آن چه بهتر بود برایش انتخاب نمود، هر چند آن مورد پسند بنده نباشد. و همچنین در منابع شیعه از امام صادق (ع) و آن حضرت از پدرشان روایت نموده اند که می فرمودند: ما استخاره را آنچنان می آموختیم که سوره های قرآن را می آموختیم.

استخاره با تسبیح
علامه حلی در منهاج الصلاح نوعی از استخاره را که امام زمان (عج) شرح و توضیح داده است، این گونه بیان می کند و در کتاب نجم الثاقب و مستدرک الوسائل و وسائل الشیعه این گونه آمده است که: از امام زمان(عج) در مورد چگونگی استخاره و آداب آن سؤال شد و آن حضرت در مورد استخاره با تسبیح نوشتند:

شخصی که قصد استخاره دارد، سوره ی حمد را ده مرتبه بخواند و اگر بخواهد کمتر کند سه دفعه بخواند و اگر باز هم خواست کمت کند حداقل یک مرتبه بخواند، سپس سوره قدر را ده مرتبه بخواند و سپس این دعا را که در ذیل می آید، سه مرتبه بخواند:

«اللهم انی استخیرک لعلمک بعواقب الامور و استشیرک لحسن ظنی بک فی المامول و المحذور، اللهم ان کن الامر الفلانی قد نیطت بالبرکة اعجازه و بوادیه و حفت بالکرامة ایامه و لیالیه فخرلی فیه خیرة ترد شموسه ذلولا تقعض ایامه سروراً، اللهم إما أمر فأء تمر و إما نهی فانتهی، اللهم انی استخیرک برحمتک خیرة فی عافیة.»

«پروردگارا! اگر این کار که من می خواهم انجام دهم، از کارهایی است که جوانب گوناگون آن به برکت اتصال دارد و روز و شبش پر از کرامت و خوش بختی است، پس طوری برای من تکلیف معین کن که آفتاب سعادت، فرمان بر و نرم خو سوی من آید.
پروردگارا! در تکلیفی که برایم با استخاره مشخص می کنی، اگر امر باشد، اطاعت خواهم نمود و اگر نهی باشد از آن کار دوری خواهم جست. پروردگارا! من در این استخاره با امید به رحمت تو، از تو خیر و برکت گوار می خواهم.»

پس از خواندن این دعا قطعه ای از دانه های تسبیح را در مشت خود قرار می دهد و نیت می کند و آن مقدار که در مشت قرار گرفت را می شمارد، اگر زوج بود اشاره به امر کردن به انجام کار است و اگر فرد بود، اشاره بر ترک آن کار و عدم انجام آن است.

و البته این کار به عکس نیز می شود به این معنا که اگر زوج را نیت بر نهی بگیرد و فرد را نیت به امر در انجام کار، نیز اشکالی ندارد.

منابع:
1- طبرسی، میرزاحسن نوری. مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم: موسسه آل البیت (ع).
2- حرعاملی، محمدبن حسن. وسائل الشیعه، قم: موسسه آل البیت (ع).
3- رحمتی شهرضا، محمد. احمدی قمی، حسین. گوهرهای ناب در کلام امام زمان (عج)، قم: انتشارات مسجد جمکران.