به گزارش قدس خراسان، کیارنگ علایی شامگاه سه شنبه در ششمین سلسله کارگاه انتقال تجربه با موضوع پاریس-مشهد تاملی بر سنت مکان نگاری شهری که با حضور عکاسان در رشته‌های مختلف در سینما اطلس برگزار شد، اظهار کرد: مکان‌نگاری به معنای نقشه‌برداری از زمین در جغرافیا است و حوزه وسیعی را شامل می‌شود و ما با اغماض از سایر رشته‌ها فقط به مدیای عکاسی می‌پردازیم.

وی حسن توکلی را یکی از عکاسان موفق در عرصه عکاسی اماکن در مشهد معرفی کرد و افزود: وی از کسانی بود که بدون اطلاعات علمی و بر اساس آزمون و خطا عکاسی را انجام می‌داد و نکات ارزشمند بسیاری در عکس‌های وی از جمله اندازه مناسب، استفاده از انسان‌ها برای نشان دادن مقیاس، زوایای مناسب، بکر بودن لحظه، زمان و نور مناسب برای عکاسی در عکس‌های توکلی مشهود است.

این استاد دانشگاه گفت: ناصری مهر نیز از عکاسان برتر ایران در مکان‌نگاری بود که یکی از اولین اصول وی عکس از سطوح منعکس در آب بود.

وی اوایل قرن گذشته میلادی را آغاز رونق گرفتن عکس‌های مکان‌نگاری عنوان کرد و افزود: تاجران اروپایی که به ایران می‌آمدند و گاها تا ۶ ماه و یا بیشتر با خانواده در ایران می‌ماندند بیشترین عکس‌های مکان‌نگاری و آرشیو غنی از احوالات ایران را ثبت کرده‌اند.

علایی اظهار کرد: اینگه مورات عکاس زن اتریشی بود که در دهه ۱۳۳۰ به ایران سفر کرد و تصاویر جالبی را از مناطق مختلف ایران ثبت کرد.

وی سپس از روند رشد دوربین‌های عکاسی و ابداع روش‌های جدید عکاسی در جهان گفت و اضافه کرد: دستگاه منظره یاب ابداعی، عکاسی کارت ویزیت و عکاسی پرتره در این ایام ابداع شد و روز به روز پیشرفت کرد.

مکان عکاسی جایی است که در آن احساس، تاریخ، رابطه و طبیعت باشد

استاد دانشگاه اقبال لاهوری در تعریف مکان و مکان‌نگاری گفت: مکان جایی است که انسان، احساس بودن داشته و الهام گرفته شده از آئین و تجربه افراد باشد و حتما بین اجزا رابطه وجود داشته و دارای تاریخ باشند و انسان در تعامل با طبیعت باشد.

وی اظهار کرد: مکان دارای ساختار، حس، کاراکتر و روح است و مکان‌هایی یافت می شود که دارای متمایز است. در کاراکتر مکان اگر یک واحد مسکونی است باید حفاظت کننده باشد، یک اداره باید کاری در آن انجام شود، یک مسجد یا کلیسا باید مقدس بودن در آن باشد و در کاراکتر فرم و محتوا با هم هم‌خوانی داشته باشد؛ ترکیبی از توانایی معمار در معنا بخشیدن به مکان و درک آن توسط مخاطب می‌شود.

علایی در خصوص روح مکان گفت: معمار موظف است مکانی با روح برای انسان ایجاد کند تا مسئول زندگی او باشد روح مکان باعث می‌شود که انسان‌ها و مکان با هم آمیخته شوند و عدم داشتن روح در مکان باعث می‌شود انسان‌ها از یکدیگر دور شوند و احساس تعلق ندارند.

علایی ادامه داد: عکس‌های اولیه که گرفته شدند برای تمایل صریح به توصیف شرایط انسان در موقعیتی خاص از طریق سفر به دوردست‌ها برای خبر آوردن از احوالات دیگر اقوام بود و نسبت به بشریت این شیفتگی وجود داشت.

وی گفت: اولین عکس‌ها روح کنجکاوی و جستجوگری داشت و طبقه فرودست جامعه در آن اهمیت داشت و از قرن ۲۰ به بعد این عکس‌ها بیشتر و بیشتر می‌شد و این عکس‌ها تریبونی برای حکومت داران و خیرین بود که به آن‌ها توجه کنند، وجه اصلاح خواه و آرمانخواهی داشتند و کارکرد بایگانی داشت.

عکاسی شهری و عکاسی خیابانی در ایران نزدیک بهم هستند

این روایتگر عرصه عکاسی بیان کرد: عکاسی شهری پرسناژ مشخصی ندارد و دربرگیرنده محیط و فضا است و اگر انسانی وجود داشته باشد مورد تاکید عکاس نیست.

وی ادامه داد: فرم و هندسه و خطوط و فضا مورد تاکید و قابل توجه است و فضای شهری بیشتر جلوه‌گری می‌کند و طبیعت محصور شده و خطوط تیز و سایه‌های دیوار مورد تاکید است.

علایی در خصوص عکس‌های خیابانی گفت: در عکس‌های خیابانی هدف مردم هست و تعاملات، فیگورهای افراد، آمد و شدها و پوشش و حالات و لحظه‌ها خیلی مهم هستند و فوری و آنی ثبت می‌شوند، عکس خیابانی عکس در شهر است و اما از المانی از شهر در آن نیست.

اولین عکاسی جنگ با اسپانسری ملکه انگلیس گرفته شد

علایی بیان کرد: اولین عکاسی از جنگ به دستور ملکه انگلیس از جنگ‌های کریمه بود که عکاس به آنجا اعزام شد و در زمان قدیم دوربین امکان جابجایی نداشت و بلافاصله نگاتیوها فاسد می‌شد، به همین دلیل عکس‌های قبل و بعد جنگ را ثبت می‌کردند و عکس‌هایی که از آنجا گرفته شد آمادگی سربازان قبل از جنگ بود و همچنین عکس‌های زخمی‌ها پس از جنگ ثبت شد.

سوپر مدرنیته مکان‌ها را به نامکان تبدیل کرده‌اند

علایی تاکید کرد: عکس‌ها در زمان حال در نامکان است و گذشته و هویت ندارد و تعامل در آن نیست و در نامکان ها همه چیز شبیه به هم هستند و بدون پلان‌های قبلی است و حضور بی دلیل آدم‌ها، معماری‌ها و مکان‌ها با هم ارتباطی ندارد.

وی در پایان گفت: در مکان‌نگاری زمان حال همه آپارتمان‌ها شبیه هم هستند و تشخص ندارند و بیشترین عارضه‌اش فروشگاه‌ها، رستوران‌های بین‌راهی تقریبا همه به نامکان تبدیل شده‌اند.

خبرنگار: طیبه بازپور