بدین ترتیب تلاش‌های آمریکا برای حفظ نفوذ و اقتدار خود در حاکمیت نظم بین‌المللی یکی از موانع اساسی بر سر راه بریکس است و امنیت جهانی را با چالش مواجه می‌کند. برخی کارشناسان همچون شیانگ، مدیر مرکز مطالعات سیاسی و امنیتی بریکس، در مؤسسه مطالعات بریکس دانشگاه مطالعات بین‌المللی سیچوان معتقدند: «حفظ چندجانبه‌گرایی و جهان چندقطبی تنها از طریق همکاری اقتصادی دشوار است. در حوزه امنیت سنتی، برخی از کشورهای غربی به طرق مختلف کشورهای نوظهور و در حال توسعه را سرکوب کرده اند. در عین حال، در روند همکاری‌های اقتصادی، کشورهای در حال توسعه نیز با محدودیت‌هایی در امنیت غیرسنتی مانند تروریسم، ملی‌گرایی افراطی و نیروهای جدایی طلب مواجه هستند. همه این‌ها مانع توسعه اقتصادی می شود».
در همین زمینه سید جلال ساداتیان کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت وگو با قدس درباره میزان امکان همکاری‌های امنیتی و سیاسی ایران با پیمان بریکس اظهار کرد: توافقات منطقه‌ای در دنیای امروز به دلیل شرایط و تحولات بین‌المللی گوناگونی رخ می‌دهد که برهمین اساس عمده تلاش‌ها با محوریت اهداف و اقدامات اقتصادی صورت می‌گیرد. برخی اقتصادها و دولت‌های در حال توسعه سعی میکنند به یک پیمان منطقه‌ای و یا موقتی محلق شوند که بریکس هم نمونه‌ای از همین توافقات است. اقتصادهای کوچک و تازه رشد یافته به دلیل پیدا کردن بازار و نیز تمرکز سرمایه‌هایی که بتواند اقتصاد بزرگ‌تری را رقم بزند، نیازمند این‌گونه پیمان‌ها و توافقات هستند.
نمی‌توان از بریکس انتظار سیستم‌های امنیتی و سیاسی داشت
ساداتیان افزود: در واقع این‌گونه اتحادیه‌ها عمدتاً با هدف همکاری‌های فنی، تجاری و اقتصادی شکل گرفته و فعالیت میکنند. بدین ترتیب وقتی اهداف دیگری در عرصه سیاسی و امنیتی به اهداف اولیه اضافه میشود که با رویکردها و فلسفه تأسیس دولت‌ها تفاوت دارد، شاهدیم دولت‌ها از یکدیگر فاصله می‌گیرند و مطالباتشان براساس انتظارات ایدئولوژیک مدنظر برآورده نمی‌شود. در چنین شرایطی، اعضا صرفاً موضوعات اقتصادی و بازار را درنظر می‌گیرند و همین موجب میشود همکاری‌های میان آن‌ها دوام بیشتری داشته باشد. بریکس هم از این قاعده مستثنا نیست و نمی‌توان از آن انتظار سیستم‌های امنیتی و سیاسی داشت.
این کارشناس مسائل سیاسی گفت: عمده همکاری‌ها در بریکس براساس موضوعات اقتصادی است و تلاش میشود نیازها و مطالبات اعضا در این عرصه پوشش داده شود و تولیدات برای مراودات مقرون به صرفه باشد. باید مدتی از فعالیتهای بریکس سپری شود، اما به هر حال ابتدای کار تلاش‌های خوبی را شروع کرده و قرار است اجلاس سران نیز در آفریقای جنوبی برگزار شود. اگر هر یک از کشورها صرفاً برآورده شدن مطالبات خود را از بریکس متوقع باشند، بدیهی است در چنین شرایطی سطح همکاری‌ها کمتر شود.
وی تصریح کرد: اجماع ایجاد شده در بریکس عمدتاً جنبه اقتصادی، فنی و تجاری دارد و اگر اعضا درصدد باشند به سوی اهداف بالاتر و موضوعات و مسائل سیاسی و امنیتی بروند، در آن صورت به نظر می‌رسد بسیاری از کشورها همکاری نخواهند کرد. نمونه بارز آن‌هم این است که مقامات چینی به عربستان یا مسئولان اماراتی به روسیه سفر و مسئله جزایر ایرانی را مطرح میکنند. این در حالی است که کشورمان در قالب پیمان شانگهای یا بریکس با این کشورها همکاری می‌کند و انتظار دارد این‌ها مالکیت ایران بر جزایر را مورد تأکید قرار دهند. بنابراین در چنین شرایطی اختلاف‌نظر و مناقشه پدید می‌آید، در واقع کشورمان براساس زمینه‌ها و پیش‌فرض‌های روابط اقتصادی و تجاری با اعضا انتظارات سیاسی دارد و همین موجب تیرگی روابط میشود. باتوجه به شرایط فعلی و همچنین پیگیری و اجرای قالب و راهبردهای مشخص، متأسفانه نمی‌توان برخی از موضوعات و انتظارات را مطرح کرد. درنتیجه باید گفت نباید از بریکس توقع سیاسی – امنیتی داشت. البته اعضای شاخص بریکس به دنبال این موضوع نیستند و اهداف اولیه آن هم بر این مبنا شکل نگرفته است.
انتهای پیام/
نظر شما