به گزارش قدس آنلاین، چند روزی است خبر به فروش نرفتن محصولات کشاورزی گوجه و پیاز هرمزگان و لیموترش رودان در کشور خبرساز شده البته این مسئله صرفاً مربوط به امسال نیست بلکه از دهه‌های گذشته یک سال محصول کشاورز آنقدر گران می‌شود که مصرف کننده ضرر می‌کند و سال دیگر تولید آنقدر زیاد می‌شود که خریداری برایش پیدا نمی‌شود.امروز ضرر و زیان تولید کنندگان، لیمو ترش، گوجه فرنگی و پیاز نمونه واضحی از عدم وجود برنامه‌ریزی در کشاورزی است که سال‌ها گریبان این بخش را فرا گرفته است. در این زمینه کارشناسان معتقدند مهم‌ترین عامل عدم اجرای الگوی کشت است، که سال‌ها روی میز دولتی‌ها جا خوش کرده است، علاوه بر آن عدم وجود صنایع تبدیلی و تکمیلی کافی و نیز نبودن برنامه صادراتی همه باعث شده امروز محصولات کشاورزان که منابع زیادی برای آن هزینه شده در دست کشاورز بماند و آنها متضرر شوند.

امین محمودی، کارشناس مسائل کشاورزی در گفت‌وگویی با قدس درباره مشکلات به وجود آمده در محصولات کشاورزی در برخی از شهرهای جنوبی کشور  می‌گوید:  رهبرمعظم انقلاب بارها در دیدار با مسئولان وزارت جهاد کشاورزی به موضوع  ضعف در آمار و اطلاعات درباره محصولات کشاورزی اشاره داشته اند و خواستار حل این مسئله در کشور شدند.

وی تصریح می کند: تنها نهاد متولی در این حوزه  وزارت جهاد کشاورزی است، اما متاسفانه این نهاد اطلاع دقیقی از سطح کشت و برداشت محصولات کشاورزی نظیر گندم،لیمو، پیاز و حتی گوجه فرنگی ندارد بطوری­که در برخی فصول یک محصول دربازار زیاد و در برخی موارد کم است همین امر منجر به مشکلاتی برای هم کشاورزان و هم مصرف کنندکان شده است.

او با اشاره به پیشنهاد راه اندازی سامانه آماری در وزارت جهاد کشاورزی می افزاید: در دوره تصدی سید جواد ساداتی‌نژاد ( وزیر سابق جهاد کشاورزی) پیشنهاداتی برای تشکیل  و راه اندازی درگاه آماری طراحی و قرار شد  در اواخر سال گذشته به  بهره برداری برسد، اما تا امروز خبری از راه اندازی این پروژه در کشور نشده است.

این کارشناس مسائل کشاورزی به مهمترین عامل در تنظیم بازار در ایران پرداخت و گفت: مهمترین عاملی که امروز در مسئله تنظیم بازار وجود دارد ضعف اطلاعات آماری است که ازآن بعنوان عامل اصلی در مشکلات کشاورزی می توان نام برد. اکنون گزارش هایی که از منطقه جنوب وجود دارد که لیموترش را کیلویی 4 هزار تومان و گوجه فرنگی را کیلویی 2 هزار تومان از کشاورز می‌خرند که هزینه هایشان را هم در نمی‌آورد.

عدم توازن عرضه و تقاضا در بازار محصولات کشاورزی

محمودی در ادامه تصریح کرد: عامل بعدی در عدم توازن عرضه و تقاضا و افت شدید قیمت و متضرر شدن تولید کنندگان نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی کافی برای محصولات کشاورزی است.  برخی مواقع تعداد صنایع تبدیلی و تکمیلی کافی است اما (پراکنش) آن در استان‌ها متوازن نیست و همین عاملی شده تا تولید به سمت کارخانه‌ها هدایت نشود و تجمع انباشته تولید در بازار شکل بگیرد

وی به موضوع صادرات کشاورزی در کشور نیز اشاره کرد و گفت: کشورهای مختلف برای واردات محصولات کشاورزی از کشور مبدا درخواست اقلامی را می کنند اما در ایران وزارت جهاد کشاورزی در فصول مختلف سال ممنوعیت های صادراتی را اعلام می کندکه به عنوان نمونه کشور عراق امروز برای تهیه محصول گوجه فرنگی خود با کشورهای ترکیه و آذربایجان قرارداد منعقد کرده وعلت این امر به خاطر تغییر تعرفه های کشاورزی در ایران و ممنوعیت صادرات برخی اقلام کشاورزی است.

او تصریح می کند: آمارهای صادراتی کشور در 2 سال اخیر کاهش محصولات صادراتی در حوزه کشاورزی رانشان می دهد وعلت این امر قوانینی است که در این بخش وجود دارد.

کارشناس مسائل کشاورزی به اجرای طرح الگوی کشت در ایران اشاره ومی گوید: سال گذشته وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرد الگوی کشت محصولات کشاورزی پس از 50 سال در کشور انجام خواهد شد، اما آمارها و سخنان مسئولان جهاد نشان ازاین دارد که تا امروز هیچ کامی برای الگوی کشت محصولات برداشته نشده چراکه این پروژه ملی است و باید وزارتخانه های نیرو، اقتصاد و سازمان برنامه و بودجه در آن مشارکت داشته باشند.

محمودی  اظهار می کند: شرکت تعاونی روستایی روز گذشته اعلام کرد تمامی محصولات لیموترش را از کشاورزان هرمزگانی و رودانی خریداری کرده است در حالیکه این شرکت تعاونی بایستی این محصول را درموقع برداشت از کشاورز خریداری می کرد و همین امر منجر شد کشاورز برای پرداخت بدهی های خود محصول خود را به زیر قیمت به دلالان بفروشد،امروز در نظام توزیع محصولات کشاورزی ما دلالان نفوذ دارندو همین مسئله  مشکلاتی را هم برای تولید کننده و هم مصرف کننده ایجاد کرده است.

نقشه جامع تولید محصولات بجای الگوی گشت

مهندس داود صادقی ، کارشناس کشاورزی در گفت‌وگو با قدس درباره کمک دولت و شرکت های تعاونی به کشاورزان، می‌گوید:  دولت ها معمولا از بخش کشاورزی و محصولات باغی حمایت هایی  انجام می دهند اما براساس یک برنامه و الگوی  جامع ای و یکدست نمی باشد، البته در کشور از دهه 50 طرحی بنام الگوی کشت محصولات کشاورزی مطرح شد اما تا امروز دست آوردی در این زمینه نداشتیم.

وی تصریح می کند: در سالیان متمادی میزان اجرایی شدن الگوی کشت بصورت طبیعی در استان ها انجام شده اما باید بررسی شود این الگو مبتنی برنیاز ظرفیت ها و نهادینه های تولید در کشور چگونه خواهد بود.

او در ادامه می گوید: تجربه ای که در طول 60سال گذشته در کشت محصولات کشاورزی در کشور وجود دارد نشان دهنده مشکلاتی در این نوع از الگوی کشت در ایران است بطوریکه در برخی از فصول با مازاد ویا کمبود محصولات مواجه هستیم وازطرف دیگر تاثیر به سزایی در قیمت محصولات کشاورزی به همراه خواهد داشت.

این کارشناس کشاورزی با اشاره به  ابلاغ الگوی کشت در بودجه سال گذشته در کشور گفت: در قانون بودجه سال 1401 به وزارت جهاد کشاورزی ابلاغ شد، برنامه الگوی گشت محصولات کشاورزی را تا پایان شهریورماه در کشور عملیاتی کنداما با تاخیر 18 روزه این ابلاغ در 18مهرماه انجام گرفت.

مدیریت تولید وبازار در کشور وجود ندارد

صادقی تصریح کرد: ما تا امروز در اجرای الگوی کشت در کشور توفیق چندانی نداشته ایم وتنها 25درصد از این الگو اجرایی شده است مدیریت تولید در بازار کشور وجود ندارد.

وی به مسئله تعیین به موقع و مناسب خرید محصولات اساسی از کشاورزان پرداخت و گفت: زمانیکه خرید محصول کشاورز همراه با تضمین باشد مدیریت تولید دربازار شکل می گیرد، اما در مقابل این برنامه در کشور وجود ندارد بطوریکه سال گذشته قیمت دانه روغنی گکزا از 22هزارتومان به 30هزارتومان افزایش یافت وقرار بود مابه تفاوت آن به کشاورزان پرداخت شود اماتا امروز این مبلغ پرداخت نشده وهمین امر منجر شده سطح زیر کشت کلزا در کشور کاهش یابد.

او در ادامه می­گوید: متاسفانه در کشور از محصولات مهم واستراتژیک حمایت های خوبی صورت نمی گیرد وهمین امر باعث کمبود برخی از محصولات کشاورزی در کشور شده که دولت با واردات آن را جبران می کند. 

این کارشناس کشاورزی به جایگزینی نقشه تولید به جای الگوی کشت در کشور پرداخت وگفت: اگر بحث ارائه نقشه جامع تولید در کشور عملیاتی شود بسیاری از مشکلات در این حوزه حل خواهد شد بطوریکه دولت از وضعیت کشت، تولید و برداشت محصولات کشاورزی مطلع خواهد بود.