به گزارش قدس خراسان، کشاورزان گوجه‌کار خراسان رضوی در حالی به آخرین روزهای برداشت محصول خود نزدیک می‌شوند که باز هم با کشت این محصول پرآب‌بر و فروش ارزان‌تر آن نسبت به سال گذشته در کنار افزایش هزینه‌های تولید، نقره‌داغ شدند.
رئیس کمیسیون کشاورزی، امور دام و طیور و صنایع وابسته اتاق بازرگانی خراسان رضوی گفت: در سال‌های اخیر ماجرای نوسان قیمت گوجه‌فرنگی، سریال پایان نیافتنی است که هر سال تکرار می‌شود. این بار در حالی شاهد کاهش شدید قیمت آن هستیم که کشاورزان رغبتی به برداشت محصول ندارند.
احمد سلحشور ادامه داد: اکنون قیمت گوجه در بازار خرده‌فروشی به ۵ هزار تومان رسیده که هزینه‌های سنگین کشاورزان را پوشش نمی‌دهد و تکرار این نابسامانی و بی‌نظمی در بازار گوجه‌فرنگی به قدری اتفاق افتاده که امسال کشاورزان دچار زیان سنگین شده‌اند.
وی افزود: این در حالی است که به دلیل همین نابسامانی‌ها چند سال پیش سطح زیرکشت محصول در تمامی استان‌ها به ویژه خراسان رضوی به عنوان قطب اصلی تولید کاهش محسوسی داشت که این موضوع در کنار بسیاری از عوامل دیگر زمینه را برای کمبود عرضه و افزایش قیمت در بازار فراهم کرد. امسال گوجه فراوان شده؛ اما با کاهش قیمت این محصول مواجه هستیم.
بی‌تدبیری؛ داستان تکراری کشت گوجه‌فرنگی
سلحشور به تکرار این اتفاق در سال‌های مختلف اشاره کرد و گفت: در این میان تکرار گرانی یا ارزانی محصولات کشاورزی، گریبان گوجه‌فرنگی را رها نمی‌کند تا یک بار تولیدکننده از مازاد روی دست مانده و بار دیگر مصرف‌کننده از کمبود محصول در بازار متضرر نشود.
وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر تولید انبوه، نبود بازار و تقاضای متناسب با تولید و بالا بودن تعرفه صادرات، موجب کاهش قیمت گوجه‌فرنگی و تشدید مشکلات گوجه‌کاران در شهرهای مشهد، فریمان، چناران و سایر شهرهای استان شده است. در حال حاضر در بعضی از شهرها مثل فریمان گوجه‌فرنگی روی دست کشاورزان مانده است. آن‌ها معتقدند برای جلوگیری از زیان گوجه‌کاران باید خرید حمایتی از آن‌ها محقق شده و یا محصولات به سردخانه‌ها و کارخانه‌های تولید رب گوجه‌فرنگی انتقال داده شود.
سلحشور به قیمت خرید کارخانه‌ها اشاره و اظهار کرد: متأسفانه کارخانه‌های تولید رب گوجه‌فرنگی با قیمت پایین ۲هزار و ۵۰۰ تا ۳ هزار تومان گوجه را خریداری می‌کنند که این رقم حتی هزینه گوجه‌کاران را تأمین نمی‌کند چه برسد به اینکه آن‌ها سود داشته باشند. کشاورزان در سال‌های توأم با خشکسالی، مجبور به انجام هزینه بیشتری برای مبارزه با آفات نسبت به سال‌های دیگر هستند و افزون بر هزینه‌های اضافی و جاری، بزرگ‌ترین معضل برای آن‌ها نخریدن محصولات است.
وی تأکید کرد: به نظر می‌رسد دلیل اصلی این مشکل، نداشتن الگوی کشت در کشور است. از این رو اگر این موضوع محقق شود، کشاورز با اطمینان و تلاش مضاعف برای تولید محصول سالم می‌کوشد. کشت قراردادی راهی برای تعادل قیمت گوجه‌فرنگی در بازار است و با اجرای آن شرایط به گونه‌ای است که تولیدکننده با آسودگی خاطر به تولید ادامه می‌دهد.
خراسان رضوی قطب تولید رب
رئیس کمیسیون کشاورزی، امور دام و طیور و صنایع وابسته اتاق بازرگانی خراسان رضوی سهم استان از تولید رب گوجه‌فرنگی در کشور را حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد دانست و گفت: خراسان رضوی ظرفیت سیاست‌گذاری و قیمت‌گذاری برای این کالا را دارد. هم‌اکنون اعلام نظر بخش خصوصی درباره قیمت‌گذاری رب گوجه‌فرنگی از مرکز و از طریق انجمن صنایع تبدیلی کشور انجام می‌شود، این در حالی است که اگر بیش از ۵۰ درصد از حجم تولید یک کالا در یک استان مشخص باشد، سیاست‌گذاری درباره آن کالا باید در همان استان متمرکز شود.
وی ادامه داد: باید در خصوص نحوه تعیین قیمت محصول رب گوجه‌فرنگی به گونه‌ای تصمیم گرفته شود تا هم شاهد رشد تولید باشیم، هم بهای آن برای مصرف‌کننده قابل قبول باشد و هم منافع کشاورز حفظ شود. در واقع باید با جهش تولید، نقطه تعادل بازار را حفظ کنیم.
سلحشور به اظهارنظر مدیر نظارت و بازرسی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی اشاره کرد و توضیح داد: برای تولید رب در خراسان رضوی حداکثر یک‌سوم گوجه‌فرنگی مورد نیاز از داخل استان تأمین می‌شود که حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزارتن است و بقیه محصول مورد نیاز یعنی حدود یک میلیون تن گوجه‌فرنگی از خارج استان فراهم می‌شود.
وی عنوان کرد: گاهی با گوجه‌ای که قیمت پایین‌تری دارد، رب تولید می‌شود و قیمت تمام‌شده محصول هم ارزان‌تر است؛ اما در حال حاضر قیمت قوطی، مواد اولیه و دستمزد کارگر افزایش یافته و نمی‌توانیم تغییری در قیمت محصول نهایی داشته باشیم. تنها می‌توانیم محصول کشاورز را به قیمت سال گذشته خریداری کنیم که این موضوع سبب می‌شود کشاورز سال آینده نتواند گوجه‌فرنگی کشت کند.
آمادگی برای شفاف‌سازی مناسب بودن قیمت
در کنار این اظهار نظر، مدیر کل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی درباره تعیین قیمت رب گفت: سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان به عنوان یک مرجع قانونی درباره قیمت رب تصمیم می‌گیرد و کارخانه‌ها با بارگذاری آنالیز محصول خود در سامانه ۱۲۴، محصولشان تعیین قیمت می‌شود و برای تمام کشور قیمتی است که سازمان حمایت تعیین می‌کند.
امین سلیمان‌پور ادامه داد: هر ۵/۴ کیلو گوجه‌فرنگی ۸۰۰ گرم رب خالص می‌دهد و بر اساس تحلیل قیمت ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان ۱۰۰درصد برای تولیدکننده توجیه دارد و حاضریم در یک جلسه تخصصی به صورت شفاف با حضور رسانه‌ها و تولیدکنندگان تحلیل کنیم تا مشخص شود این قیمت مقرون به صرفه است.
وی افزود: به خاطر حمایت از گوجه‌کاران در تنظیم بازار مصوب کردیم گوجه‌فرنگی بین ۳ هزار و ۵۰۰ تا ۴ هزار تومان از گوجه‌کار خریداری شود.
سلیمان‌پور به درخواست تولیدکنندگان رب در بحث قیمت‌گذاری اشاره کرد و گفت: تولیدکنندگان از ما خواستند رب تولیدی بسته‌بندی شود؛ اما قیمت‌گذاری انجام ندهند تا دستشان برای عرضه محصول باز باشد و این اجازه به آن‌ها داده شد.
مدیر کل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی به مباحث جلسات تنظیم بازار اشاره و تأکید کرد: قرار بود گوجه‌فرنگی با قیمت ۴هزار تا ۴هزار و ۵۰۰ تومان از کشاورز خریداری شود که متأسفانه قیمتش ۲هزار و ۷۰۰ تومان شده است. مساعدت ما با واحدهای تولیدی استان به این دلیل بود که به کشاورز کمک کنیم؛ اما کارخانه‌ها عملاً گوجه‌فرنگی را به قیمت ۳هزار و ۳۰۰ تومان می‌خرند؛ اما با کم کردن مبلغ کرایه ۲هزار و ۷۰۰ تومان می‌شود.
وی با یادآوری قیمت‌های پایین رب عرضه شده در نمایشگاه پاییزه خاطرنشان کرد: اگر قیمت ۴۵ هزار و ۵۰۰تومان برای رب کم است، این پرسش مطرح می‌شود که چرا در نمایشگاه بین‌المللی پاییزه عرضه مستقیم رب‌های ۸۰۰ گرمی با قیمت دست‌کم ۲۹ هزار و حداکثر ۳۱ هزار تومان در برندهای مختلف انجام شد و آیا توجیه‌پذیر است؟
مدیر کل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی ادامه داد: بسیاری از محصولاتی را که در بازار می‌بینیم، بدون درج قیمت به بازار آمده و حتی یک سری هم با قیمت ۵۴ هزار تومان فاکتور شده است. در جلسه تنظیم بازار بحث شد که رب بدون قیمت، مغایر با ضوابط قیمت‌گذاری است و حتماً باید درج قیمت داشته باشیم؛ اما همچنان با این موضوع مواجه هستیم. اصل کار ما حمایت از تولید و گوجه‌کار در یک فضای عادلانه و تعادلی است؛ ولی در این زمینه از واحدهای تولیدی گلایه داریم که باید به کشاورز کمک می‌کردند.
خبری از قیمت‌گذاری از طریق سامانه نیست
رئیس هیئت مدیره انجمن صنایع تبدیلی خراسان رضوی درباره استعلام قیمت رب از سامانه ۱۲۴ گفت: روی سامانه ۱۲۴ آنالیز محصول را بارگذاری می‌کنیم؛ اما جوابی نگرفتیم. در حال حاضر قیمت تمام شده ۳۵هزار و ۲۷۰ تومان است و اجازه افزایش قیمت داده نشده و ما تولیدکنندگان بلاتکلیف هستیم.
حسین اسدی ادامه داد: قیمت ۳۵هزار و ۲۷۰ تومان برای تولیدکننده و قیمت ۴۵هزار و ۵۰۰تومان برای مصرف‌کننده است. این قیمت برای تولیدکننده با خرید گوجه به نرخ ۳ هزار تومان توجیه دارد. شاید در حال حاضر این قیمت مناسب باشد؛ اما اگر یک ماه دیگر بخواهیم رب فله بخریم، این قیمت توجیه ندارد. در حال حاضر افزون بر ۱۵ ماه است تغییر قیمت نداشته‌ایم در صورتی که با افزایش قیمت مواد اولیه روبه‌رو بوده‌ایم.
وی ادامه داد: ما راضی به ضرر کشاورز نیستیم؛ چون ما لازم و ملزوم هم هستیم، سال دیگر هم به محصول کشاورزان نیاز داریم. به ما اجازه داده‌اند محصولات را بدون درج قیمت تولید کنیم؛ اما هنگام خروج محصول از کارخانه ملزم به درج قیمت هستیم و این مصوبه را گرفته‌ایم. امسال با ارزان شدن گوجه کارخانه‌دار ضرر نکرد؛ اما سال آینده کشاورزان تولید نخواهند داشت. باید قیمت متعادل باشد که نه کشاورز ضرر کند و نه کارخانه‌دار.
اسدی به مانع رفع تعهد ارزی برای صادرات رب اشاره کرد و گفت: هیچ حمایتی از تولیدکننده برای صادرات انجام نمی‌شود و حتی تعهد ارزی مانع بزرگی در این زمینه است. همه مواد اولیه برای تولید را با ارز آزاد می‌خریم؛ اما برای رفع تعهد ارزی باید مبلغی هم متقبل شویم که به زیان تولیدکننده است.
کوتاهی دولتی‌ها در تعیین قیمت مصوب
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی ضمن گلایه از شرایط موجود اظهار کرد: پیش از برداشت گوجه‌فرنگی جلساتی با کارخانه‌داران برگزار کردیم و آن‌ها ابراز می‌کردند نگران فروش محصول رب هستند. بخشی از نگرانی تولیدکنندگان به خاطر نبود قیمت جدید رب بود و اعلام می‌کردند اگر قرار باشد رب تولید کنیم و به قیمت سال گذشته بفروشیم، ما متضرر می‌شویم و برای همین انگیزه قوی نداشتند.
غلامحسین ساربان تصریح کرد: از وزارت کشاورزی پیگیر قیمت جدید رب شدیم؛ اما به تأیید دولت نرسید و تولیدکنندگان معطل ماندند.
وی ادامه داد: حدود ۵۰۰ هزار تن گوجه‌فرنگی در استان کشت شده که ۱۰۰هزار تن به مصرف تازه‌خوری می‌رسد و ۴۰۰ هزار تن برای تولید رب در اختیار کارخانه‌ها قرار می‌گیرد. ظرفیت رب کارخانه‌های استان بیش از ۵/۱ میلیون تن است؛ اما برای فروش ۴۰۰ هزار تن مشکل را داریم و این پرسش مطرح می‌شود چرا برای ۴۰۰هزار تن گوجه‌فرنگی تولید شده، ظرفیت تولید سه برابری رب در استان تعریف شده و ما هر سال در بحث تولید رب همین مشکلات را داریم.
ساربان عمده برداشت گوجه‌فرنگی را در شهریور اعلام کرد و گفت: در شهریور ماه برداشت گوجه‌فرنگی نزدیک به ۷۵ درصد است و در مهر ماه و پیش از سرما ۱۵درصد باقیمانده برداشت می‌شود. پیش‌بینی می‌کنیم با مسائل سال جاری کشت گوجه‌فرنگی برای سال آینده کاهش پیدا خواهد کرد چون این محصول زحمت بیشتر، مراقبت بیشتر و آب بیشتر نیاز دارد و کشاورز به سمت کشتی می‌رود که برای او صرفه اقتصادی داشته باشد و کارخانه‌ها هم می‌توانند رب را در ماه‌های آینده با قیمت مناسب‌تر بفروشند یا صادر کنند.
رب تولیدی استان جایگاه صادراتی دارد
وی ادامه داد: از تنظیم بازار استان این مصوبه دریافت شد که تولیدکننده گوجه‌فرنگی را به قیمت خوب از کشاورز بخرد؛ اما قیمت را درج نکند و ما پس از آن می‌توانیم بگوییم قیمت رب چند است. باید گفت رب خراسان ربی معروف است و برندهای معروفی در استان داریم که جایگاه صادراتی خوبی دارند. راهکار حل این مشکل این است که کارخانه‌ها پیش از آغاز کشت وارد قرارداد با کشاورز شوند و براساس کیفیت محصولی که نیاز دارند، از کشاورز گوجه‌فرنگی با قیمت مناسب را خریداری کنند.
ساربان در پاسخ به این پرسش که آیا کشت گوجه‌فرنگی براساس الگوی کشت بوده یا خیر، عنوان کرد: امسال به ۵۰هزار کشاورز گوجه‌کار در شهرستان‌های استان کشت ۱۰ هزار و ۵۰۰ هکتار گوجه فرنگی اعلام شد؛ اما حدود هزار هکتار بیشتر از الگو، گوجه‌فرنگی کشت شده و به دلیل قطعی برق در طول هفته، گرمای سخت و آفات، عملکرد مزارع گوجه مناسب نبوده و ما کشت مازاد زیادی نداشته‌ایم و به نوعی میزان تولید خارج از الگوی کشت چشمگیر نیست؛ اما در همین شرایط باز هم کشاورز زیان دیده است.
با توجه به شرایط پیش آمده ضرر اول و آخر متوجه کشاورزان گوجه‌کار استان است که مجبورند هزینه سم و کارگر و حمل و نقل را نقدی پرداخت کنند؛ اما منتظر تسویه حساب خود در مدت زمان یک تا ۶ ماه در شرایطی باشند که نه تنها از کشت محصول خود سودی نکرده‌اند بلکه زیان هم دیده‌اند.
گفتن این پرسش خالی از لطف نیست که چرا مسئولان به جای چاره‌جویی در یافتن قیمت گوجه و رب به فکر چاره برای حل معضل تعهد ارزی نیستند تا با صادرات رب‌های دپو شده از سال پیش و تولید شده امسال، هم کشاورز سود کند و هم چرخ ۵۲کارخانه تولید رب بچرخد که فقط می‌توانند این محصول را تولید کنند.
این پاییز بی‌رونق گوجه‌کاران که با چهره‌های سوخته در آفتاب التماس دعا برای تعیین قیمت داشتند، هم می‌گذرد؛ اما سال آینده به دلیل زیان و انصراف گوجه‌کاران و احتمالاً خشکسالی ادامه‌دار، چرخ روزگار چگونه می‌چرخد؟
خبرنگار: طاهره فجرداودلی
نظر شما