به گزارش قدس خراسان، وقوع چند زلزله پیاپی در هرات افغانستان که به واسطه هم‌مرز بودن با خراسان رضوی در برخی شهرهای استان از جمله مشهد هم احساس شد، موجی از اضطراب و ترس را در میان مردم ایجاد کرد.
اخبار ضد و نقیضی هم که از گوشه و کنار پخش می‌شود، به این اضطراب دامن می‌زند و هراس در دل مردم می‌اندازد. وقوع سه زلزله در نیشابور در ساعت‌های ۱۲ و حوالی ۱۶ و زلزله‌ای در شاندیز در ساعت ۱۶:۲۴ روز دوشنبه موجب شد با دوباره داغ شدن بحث زلزله، درباره این موضوع‌ها با عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات زمین‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد گفت‌وگو کنیم.
کیوان حسینی در خصوص تعدد زلزله‌ها در چند وقت اخیر گفت: فشردگی صفحات تکتونیکی و انباشت انرژی که در اثر حرکت صفحات آزاد می‌شود، موجب رخ دادن زلزله‌های متعدد و احساس آن است. البته این اتفاقی است که همواره پیش می‌آید و ما تنها برخی از این حرکات را حس می‌کنیم.
احتمال حرکت گسل نیشابور همچنان وجود دارد
وی ادامه داد: این زلزله‌ها و آزادسازی انرژی‌های انباشته شده از یک نظر اتفاق مثبتی است. به طور قطع سنگ‌های پوسته زمین پس از مدتی مقاومتشان را از دست می‌دهند و به خاطر فشار وارده می‌شکنند و این انرژی آزاد می‌شود؛ اما اگر این اتفاق نیفتد، در طولانی‌مدت انرژی بیشتری انباشته و ذخیره می‌شود که در نهایت منجر به یک شکست بزرگ و زلزله‌ای شدیدتر خواهد شد. بنابراین وقوع این زمین‌لرزه‌ها به آزادسازی انرژی کمک بزرگی می‌کند.
حرف دیگری که این روزها در فضای مجازی دست به دست شده و موجب نگرانی مردم می‌شود این است که این زلزله‌های متعدد می‌توانند گسل‌های نیشابور و مشهد را فعال کنند و در نهایت زلزله‌ای عظیم رخ می‌دهد.
حسینی در مورد این موضوع بیان کرد: این گسل‌ها درحال حاضر هم فعال و در حال تجمع تنش هستند و دوره بازگشت وقوع زلزله در این گسل‌ها تقریباً گذشته است. در مورد گسل کشف‌رود می‌توانم بگویم زلزله سال ۹۶ موجب آزادسازی انرژی آن شده بود؛ اما در مورد گسل نیشابور همچنان احتمال این ماجرا وجود دارد. این گسل‌ها می‌توانند شاخه‌هایی از گسل هرات باشند و با توجه به مطالعاتی که داشتیم، به نظر می‌رسد انتقال حرکت و انرژی به سمت غرب؛ یعنی به سمت ایران است.
وقوع زلزله‌های بیشتر در خراسان رضوی؛ احتمالی که باید برای آن آماده باشیم
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات زمین‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد در مورد پیش‌بینی وقوع زلزله‌ای بزرگ گفت: نمی‌توان پیش‌بینی خاصی در این زمینه داشت؛ چون در حال حاضر دستگاه‌های مخصوص این کار را نداریم. با وجود این دستگاه‌ها می‌توان احتمال وقوع را قوی‌تر پیش‌بینی کرد؛ اما به صورت کلی و با توجه به مطالعات زمین‌شناسی این احتمال وجود دارد که گسل نیشابور هم دچار زلزله شود.
وی در پایان تأکید کرد: نباید فراموش کنیم ما هر روز با زلزله زندگی می‌کنیم. زلزله بی‌شک پس از این هم رخ می‌دهد؛ اما من به واسطه وقوع زمین‌لرزه در هرات انتظار دارم زلزله‌ای هم در ایران رخ بدهد. تأکید می‌کنم این مسئله یک احتمال است و نباید موجب نگرانی شود. در هر صورت ما باید همیشه آمادگی وقوع زلزله را داشته باشیم تا از خسارت‌های وارده تا حد زیادی جلوگیری کنیم.
زلزله هیچ‌گاه برای مردم، عادی نمی‌شود
اما اخبار مربوط به زلزله و لرزش‌های چند وقت اخیر موجب شد اضطراب و نگرانی در میان مردم بیشتر شود و افزایش این اضطراب‌ها می‌تواند آسیب‌زا باشد. در این راستا با یک روانشناس بالینی گفت‌وگو کردیم و راهکار را جویا شدیم.
مینا دادگسترمقدم درباره اینکه این تعدد زلزله‌ها می‌تواند موجب عادی‌سازی میان مردم شود یا خیر، گفت: این مسئله هیچ‌وقت عادی نمی‌شود به این دلیل که اصلی‌ترین نیاز انسان همواره از ابتدای خلقت تاکنون، نیاز به بقا بوده و اگر فعالیتی در زندگی انجام می‌دهیم، در وهله نخست برای حفظ بقاست. بنابراین اگر قرار باشد اتفاقی بقای ما را تهدید کند، ذهن ما ناخودگاه درباره آن هوشیار می‌شود. زلزله به این خاطر که زندگی ما را به خطر می‌اندازد و خطر مرگ دارد، هیچ‌وقت عادی نخواهد شد.
وی افزود: از طرفی، وظیفه رسانه در این زمینه آگاهی‌سازی و کمک به افزایش خودمراقبتی میان مردم است. انکار در این‌گونه موضوعات و پدیده‌های طبیعی که مردم آن را به وضوح لمس می‌کنند و در صورت وقوع تبعات و خسارت‌های سنگینی برای مردم و کشور به دنبال دارد، واکنش مناسبی نیست.
مردم باید از لحاظ ذهنی آماده باشند
این روانشناس بالینی با تأکید بر اینکه آگاه‌سازی در مورد چگونگی مراقبت از خود و خانواده مهم است، اظهار کرد: تیترهای نگران‌کننده و اغراق در این مسئله چیزی را درست نمی‌کند و فقط سطح اضطراب مردم را بالا می‌برد. وقتی سطح اضطراب و استرس بالا برود، سیستمی که در مغز مسئول کنترل هیجان‌هاست، ناخودآگاه فعالیت سیستمی را که مسئول تفکرات منطقی است، کم می‌کند و اجازه تفکر منطقی را می‌گیرد. ما نباید سطح هیجان جامعه را بالا ببریم تا سیستم منطقی کارکرد خود را از دست بدهد.
وی ادامه داد: در برخی کشورها که زلزله‌خیز هستند؛ اما وقوع زلزله خسارت جانی چندانی به دنبال ندارد، افراد همواره آماده هستند. چه از لحاظ ذهنی و چه از لحاظ تجهیزات و آمادگی جسمانی تا در صورت وقوع زلزله بتوانند خود را نجات بدهند. همین آگاه‌سازی‌ها و خودمراقبتی‌ها می‌تواند خیلی از نگرانی‌ها را کاهش بدهد.
توجه به توصیه‌ها و نکاتی که هنگام وقوع زلزله می‌تواند مفید باشد، بدون توجه به شایعات و اخبار بدون سند و مدرک و غیرعلمی، بهترین راه برخورد با پدیده طبیعی زلزله است.
خبرنگار: محدثه مودی
نظر شما