علی اصغر شالبافیان، معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی در برنامه صف شبکه یک سیما گفت: بعد از شیوع بیماری کرونا در شهریور سال ۱۴۰۱ روند صعودی ورود گردشگران خارجی به کشور را داشتیم به نحوی که تا آن زمان‌حدود ۴۱۷ هزار گردشگر ورودی داشتیم به خصوص که بحث لغو روادید با عراق را نیز انجام شده بود. اما با وقایعی که افتاد این روند کاهش محسوسی پیدا کرد.

وی افزود: تعداد زیادی گردشگر ورودی از آذربایجان داشتیم که به دلیل مسائل مختلفی که وجود دارد این آمار به یک دهم کاهش پیدا کرد. ملاحظات برای صدور روادید گردشگران کشور همسایه دیگر عملاً تعداد گردشگران ورودی از آن هم ۵۰۰ هزار نفر کاهش پیدا کرد. اما این روند در اواخر سال با اقدامات انجام گرفته بهتر شد. الان در ۷ ماه سال ۱۴۰۲ حدود سه میلیون و ۹۰۰ هزار گردشگر ورودی داریم که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴۴ درصد رشد داشته است.

همکاری با کشور چین و لغو روادید با این کشور از طریق قرار گرفتن این در فهرست ۲۰ مقصد گردشگری این کشور بی تأثیر نبود. لغو روادید گروهی با روسیه نیز که دو ماه از اجرایی شدن آن می‌گذرد نیز انجام شده است.

وی ادامه داد: ما طرح تردد گردشگران کشورهای همسایه را نیز با خودروی شخصی اجرا کردیم البته لغو روادید با ۶۰ کشور نیز در دستور کار است. پیش بینی می‌شود با روند رو به رشدی که در جذب گردشگران خارجی داریم به استثنای بازارهایی که در حال حاضر مبادلات گردشگر با آن ها کاهش محسوس داشته میزبان حدود ۶ میلیون گردشگر خارجی باشیم.

شالبافیان گفت: بازار گردشگری دنیا مبتنی بر بازار کشورهای همسایه است. ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. گردشگری درون منطقه‌ای است از این رو بسیاری از گردشگران سلامت از کشورهای همسایه به ایران سفر می‌کنند. بنابر اعلام وزارت بهداشت از بین بیش از چهار میلیون گردشگری که در تمام سال وارد ایران شدند یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر با هدف گردشگری سلامت به ایران آمدند. بنابراین غیر از هدف تفریح و زیارت گردشگران با هدف سلامت هم سفر کرده‌اند.

این مقام مسئول گفت: برای تشویق جذب گردشگران ورودی، جوایز صادراتی پس از ۱۴ سال احیا شد و به فعالان این حوزه جوایزی داده شد و صادرکنندگان نمونه گردشگری مورد تقدیر قرار گرفتند. همچنین برای بهسازی تصویر درست از ایران، در نظر گرفته شده تا هزینه تولید محتوای گردشگری به زبان‌های خارجی از هزینه مالیات کسر شود. این تسهیلات نه فقط برای فعالان گردشگری بلکه برای همه فعالان اقتصادی است.

وی افزود: موضوع فصلی بودن در آمار گردشگران ورودی بی تأثیر نیست. اگر روند رو به رشد ادامه پیدا کند به بازیابی قبل از کرونا می‌رسیم و آمار گردشگران ورودی به قبل از این بیماری برمی گردد. با بهبود روابط سیاسی با برخی از کشورهای منطقه آمار گردشگران این کشورها جایگزین کشورهایی می‌شود که از آن ها ورودی کمتری داریم.

وی گفت: لغو روادید یک‌طرفه سیاست کشورها برای جذب گردشگران است. یکی از برنامه‌هایی که دستگاه دیپلماسی کشور می‌تواند دنبال کند بحث اجرایی کردن لغو روادید دوطرفه است. طرحی که وزارت میراث فرهنگی داده بیش از ۶۰ کشور است اما دستگاه‌های مسئول باید آن را بررسی کنند و فهرست نهایی پس از تصویب در دولت مشخص می‌شود.

شالبافیان در پاسخ به این که تا پایان سال برنامه هفتم باید سالانه ۱۵ میلیون مسافر داشته باشیم ولی الان تا پایان سال باید میزبان ۶ میلیون گردشگر باشیم آیا زیرساخت‌های کشورمان اجازه میزبانی از این تعداد را می‌دهد؟ توضیح داد: یکی از دغدغه‌های اصلی که وجود داشته و دارد درباره همین زیرساخت‌ها است یکی از مصوبات خوب، اختصاص بخشی از اعتبارات تملک دارایی برخی از استان‌ها در حوزه زیرساخت‌های گردشگری است که جهش قابل توجهی را در تخصیص اعتبارات استانی به گردشگری داشت.

در دو سال اخیر یک هزار و ۲۶۵ پروژه با حجم سرمایه گذاری بیش از ۳۱ هزار میلیارد تومان افتتاح شد. یکی از دلایل افتتاح آن ها تکمیل زیرساخت‌های گردشگری با پیشرفت فیزیکی بالا از طریق همین مصوبات بود. به همین دلیل دولت در قانون بودجه ۱۴۰۲ هم تکرار کرد و موجب شد حجم مشارکت خوبی توسط استانداران شکل بگیرد. حجم پروژه‌های گردشگری در دست اقدام دو هزار و ۵۸۰ پروژه است. بخشی از نقص‌های زیرساخت‌ها از طریق همین پروژه‌ها تکمیل می‌شود.

وی گفت: یکی از برنامه‌هایی که دنبال شد؛ تخصیص اعتبار به نوسازی و بازسازی پروژه‌های موجود است. در برخی از استان‌ها به خصوص استان‌های بزرگ که با چالش تخصیص زمین مواجه هستیم یکی از راه‌های جبران به خصوص در شهری مثل اصفهان و یزد و تهران بازسازی تجهیزات موجود است. تا هم از فعالان حوزه حمایت کند و هم جبران کننده عدم وجود زمین مناسب در برخی از نقاط شهری باشد.

مصوبات برنامه هفتم در حوزه گردشگری

وی در ادامه بیان کرد: برای تکمیل زیرساخت‌های گردشگری در حوزه تفریحی با پیشنهاد دولت و تصویب مجلس، همه هزینه‌های واردات تفریحی، خودروهای ویژه گردشگری و قایق‌های گردشگری از پرداخت گمرک ورودی معاف است. این مشوق جدی دولت بود و در بقیه احکام نیز همین طور است. مصوبه خوب مجلس با همکاری سازمان برنامه و بودجه بحث مشوق‌ها بود. توجه به ابلاغیه رهبر انقلاب در سیاست‌های کلی برنامه هفتم؛ بند مستقلی برای اقتصاد دریا محور و گردشگری ایجاد شد که فعال کردن گردشگری ساحلی و دریایی را در پی دارد. دو حکم در برنامه هفتم آمده که یکی از آنها فرایند صدور تصمیم را برای پروژه‌های دریایی و ساحلی با تفویض اختیار به استانداران تسهیل می‌کند.

معاون گردشگری کشور گفت: یکی دیگر از مشوق‌هایی که در نظر گرفته شده بحث تأسیسات ترکیبی است. برخی از تسهیلات مالی که اختصاص داده می‌شود از نظر فرایند تخصیص اعتبارات زمان بر است. در تأسیسات ترکیبی امکان ایجاد تأسیسات گردشگری در کنار کاربری‌های اداری و تجاری تصویب شد. این روش تأمین مالی جدید است که در گردشگری به وجود آمد.

شالبافیان تصریح کرد: پلیس راهور دغدغه‌های ایمنی خود را دارد کارگروهی شکل گرفت و در طول ۵ ماه گذشته در حال ساماندهی کمپرها و کاروان هاست. چون باید خرید و فروش آن ها نظام مند شود.

وی درباره ثبت جهانی روستای کندوان در اجلاس سازمان جهانی گردشگری با بیان اینکه یکی از ارزش های جهانی شدن، باقی ماندن تعاملات و ارزش‌های روستاهاست گفت: یکی از سیاست‌های محوری ما در حوزه گردشگری داخلی و خارجی توزیع سفر به مقاصد مختلف است به همین دلیل در ۲۰۲۲ مازندران میزبان کشورهای عضو اکو بود و اردبیل در سال ۲۰۲۳ این میزبانی را به عهده داشت. در اجلاس اخیر نیز سمنان به عنوان عضو ائتلاف شهرهای جاده ابریشم پذیرفته شد. سیاست توزیع گردشگری داخلی و ورودی بین شهرهای مختلف یکی از سیاست‌های محوری است که دنبال می‌کنیم.

این مقام مسئول بیان کرد: انتخاب روستاها از سوی ایران آگاهانه بود. هشت روستا با همین محوریت بود که سیاست توزیع سفر را اجرا کنند. این فرایند ادامه دارد. از نظر پتانسیل‌های ذاتی کندوان ظرفیت جهانی شدن را داشت. یکی از شروط ما برای معرفی روستاهای آتی توجه به زیرساخت‌های گردشگری است. استان‌های ایلام، اردبیل آذربایجان شرقی در فهرست بهترین استان‌هایی بودند که اعتبارات زیرساختی به گردشگری اختصاص داده بودند.

اولویت ما در ابتدا حمایت و برطرف کردن مشکلات سرمایه گذاران فعلی است. در حوزه پروژه‌های گردشگری در حال ساخت، کارگروهی برای پروژه‌های بزرگ مقیاس شکل گرفته است به خصوص آنهایی که در دست دستگاه‌های دیگر است. حدود ۳۰ پروژه هست که بزرگ مقیاس هستند و مشکلات آنها رفع شده است. برخی از سرمایه گذارانی که پروژه‌هایی را در دست دارند کسانی هستند که پیشرفت فیزیکی ۷۰ درصد دارند. برخی از سرمایه گذاران ابراز رضایتی دارند. نگاه وزارتخانه اضافه کردن مشوق‌های گردشگری در این حوزه است ولی برخی از مواقع سفته بازی پرسودتر بوده است. یا برخی دیگر از جاها مشوق‌های کمتری داده شده است که باید بهتر شود.

در سفر به ازبکستان و چین و روسیه انجام گرفت؛ تعاملات دو جانبه به دنبال معرفی ظرفیت‌های گردشگری به بخش خصوصی بوده است. در سفر چین، بخش خصوصی ایرانی امکان تعامل رو در رو را با ۲۰۰ دختر خدمات مسافرتی بزرگ چینی و هشت آژانس برخط چینی پیدا کرد. اینها ظرفیت‌هایی است که به کمک بخش خصوصی می‌آید. اگر بخواهیم بازارها را رونق دهیم به تنوع در بازارها نیاز داریم.