به گزارش قدس خراسان، نشست خبری پیرامون چالش‌های زبان فارسی در افغانستان و اولین مسابقات بین‌المللی ادبی فرهنگی فارسی وطن است، صبح روز سه‌شنبه، ۲۸ آذرماه در مشهد برگزار شد.

رئیس بنیاد شهید مسعود در این نشست اظهار کرد: زبان فارسی یکی از زبان‌های مطرح جهان بوده و شخصیت‌های بزرگی در عرصه علم و فرهنگ به جهان ارائه کرده است. شاهکارهای جهانی بزرگی نیز چون شاهنامه و مثنوی معنوی مربوط به زبان فارسی است. در منطقه نیز این زبان حوزه تمدنی را به خود اختصاص داده و  زبان و ادبیات و تاریخ حداقل ۱۲ کشور با فارسی خوانده می‌شود.

شمس‌الحق آریانفر بیان کرد: در جهان امروز ۷۰درصد نفوس افغانستان فارسی زبان هستند و ۱۰۰درصد زبان ارتباط اقوام، فارسی است. گذشته از این، زبان فارسی، زبان دانشگاه و زبان تدریس و همچنین زبان اداری در افغانستان است. زبان دانش و انتقال علوم در افغانستان فارسی است اما امروز همین زبان که از ویژگی‌های کشور افغانستان و زبان دوم جهان اسلام است، به وسیله گروهی که در افغانستان مسلط شدند چنان در مضیقه قرار گرفته که آن را به رسمیت نمی‌شناسند و این گروه بدوی می‌خواهند زبانی را جانشین فارسی کنند که پاسخگوی نیاز جامعه نیست. امروز اکثر اساتید زبان فارسی متواری و از دانشگاه‌ها رانده شدند. تا حدی که توانستند لوایح و نوشته‌های فارسی را از شهر پاک می‌کنند و به پشتو می‌نویسند. زبان اداری را می‌خواهند پشتو بسازند و اگر در سخنرانی‌ها و گفت‌وگوها پشتو صحبت نکنید با شما مکالمه نمی‌کنند. در همه زمینه‌ها خشونت جدی با زبان فارسی دارند و حتی زبان و کتاب فارسی اجازه چاپ ندارد.

وی با اشاره به این که اگر این وضعیت ادامه یابد افغانستان به یک جامعه بدوی تبدیل می‌شود و از علم و فرهنگ دور می‌ماند گفت: آن‌ها می‌خواهند زبانی را جایگزین زبان فارسی کنند که نمی‌توان علم و دانش را با آن منتقل کرد. این یک فاجعه‌ است که در افغانستان جاری است و زیان آن در تمام قلمرو فارسی جاری خواهد بود. از این رو مسابقه بین‌المللی فارسی وطن است را راه انداختیم. این مسابقه ماهیتی ادبی دارد و همچنین تحقیقات و پژوهش‌هایی درمورد ماهیت و اهمیت زبان پارسی و مصیبت‌های که بر زبان فارسی روا داشته می‌شود و بن‌بست‌های آن از دیگر محورهای مسابقه خواهد بود. 

آریانفر گفت: ما نیازمند و علاقه مندیم رسانه‌ها تا حد توان در این زمینه توجه کنند و این مسابقه هرچه بیشتر همگانی شود و دوستان بیشتری در آن سهم داشته باشند تا از این طریق راه‌های توسعه زبان فارسی را بیشتر جستجو و مشکلات آن را بیان کنیم. 

آریانفر به اقدامات موثری که جمهوری اسلامی ایران می‌تواند در راستای حفظ زبان فارسی انجام دهد گفت: اگر در افغانستان دانشگاه‌ها بسته می‌شود، مثل 100 دانشگاهی که تعطیل شد و دانشجویان و اساتیدی که زمینه فعالیت ندارند، اگر در افغانستان 6 تا 7 میلیون زن و دختر از تحصیل محروم شدند، ایران می‌تواند دانشگاهی مجازی ایجاد کند تا نه تنها از افغانستان، بلکه از آسیای میانه و هند و پاکستان نیز در آن شرکت کنند و به این وسیله زبان فارسی به اوج برسد. به نظر من هیچ برنامه‌ای بالاتر از این برنامه نمی‌تواند به اعتلای زبان فارسی کمک کند.

وی تاکید کرد: رسانه‌های ایران کمتر به این مسائل می‌پردازد. اگر به این مسائل و مسائل فرهنگی در افغانستانی بپردازیم و بیان کنیم در آنجا چه می‌گذرد، اهمیت آن مشخص می‌شود. وضعیت فعلی افغانستان در هیچ کجای تاریخ بدل ندارد. همچنین پذیرش برخی اساتید و ایجاد فرصت برای کار و تحقیق و پژوهش و کارهای مشترک می‌تواند برای اعتلای زبان فارسی موثر باشد.

رئیس موسسه در دری نیز در ادامه این نشست مطرح کرد: ما در روزگاری به سر می‌بریم که آفت‌هایی را متوجه تمام ثروت‌های ملی جامعه کرده است. امری مانند زبان یک ثروت ملی در افغانستان است و مربوط به یک قوم نیست. یکی از آفت‌ها این است که برخی مردم و سیاست‌مداران که در افغانستان صاحب قدرت هستند زبان فارسی را به مثابه یک امر قومی تنزل دادند. زبان فارسی قومی نیست و چندین ارزش دارد. 

سید ابوطالب مظفری گفت: زبان فارسی نخست یک زبانی دینی است و زبان دوم جهان اسلام است. وقتی روی این زبان مقاومت می‌کنند، در واقع با اسلام مقابله می‌کنند. 

وی با اشاره به اینکه فارسی زبان ارتباطی بین اقوام است گفت: همه اقوام افغانستان برای گفت‌وگو با یک‌دیگر فارسی حرف می‌زنند. زبان فارسی یک ارزش و ثروت ملی است و نباید به بهانه‌های واهی آن را از دست بدهیم. از دست رفتن زبان فارسی به معنای این است که به اخلاق بشری آسیب می‌زنیم و از بین بردن زبان فارسی یعنی اینکه مثنوی و شاهنامه را از بین بردیم. در زمانه‎‌ای قرار داریم که چنین سوء برداشتی نسبت به زبان فارسی حاکم است و دارد این زبان را با دلایل غیرواقع‌بینانه تخریب می‌کند.

مظفری افزود: نهادهای فرهنگی چون با هجوم به یک ارزش عمومی طرفیم وظیفه دارند همه جانبه به دفاع برخیزند. هم نهادهای افغانستان و هم ایران و تاجیکستان و دیگر کشورهای دغدغه مند باید از این میراث مشترک دفاع کنند. زمانی در تاریخ با اهمال کاری سردمداران برخی حکومت‌ها زبان فارسی از هندوستان و ترکیه تضعیف شد و روز به روز از دامنه آن کاسته شد. امروز هم اگر اهمال کنیم  این دایره روز به روز کمتر و جزایر فرهنگی ما خشک می‌شوند.

وی با اشاره به اینکه ایران تاکنون اقدام موثری درقبال زبان فارسی انجام نداده گفت: زبان را نباید به مثابه یک امر سیاسی فروکاست. وقتی مساله‌ای را خیلی خاص سیاسی می‌کنیم تابع امر سیاست شده و فراموش می‌شود. جمهوری اسلامی ایران باید به عنوان یک ثروت ملی درخصوص زبان فارسی با کشورهای همسایه گفت‌وگو کند و آن را یک امر داخلی در افغانستان نداند. وظیفه رسانه این است که گاه‌ و بی‌گاه این خطر را گوشزد کند. اهمال کاری در این موارد جفا به یک میراث مشترک جهانی است.

مظفری در خصوص مسابقه فارسی وطن است نیز بیان کرد: این مسابقه در سه بخش شعر، داستان و مقاله برگزار می‌شود که برای هرکدام موضوعاتی تعریف شده است. در بخش مقالات بیش از 20 موضوع تعریف کردیم که تنش افرین نبوده و پیرامون ارزش‌های زبان فارسی و موضوعاتی عام است.

وی ادامه داد: در هیچ یک از بخش‌ها و قالب‌ها نیز محدویت سنی نداریم و در بخش داستانی نیز تنها پذیرنده داستان کوتاه خواهیم بود.  ضمن اینکه از تعدادی از پیشکوستان و اساتید فرهنگی دعوت کردیم تا فارغ از فضای مصاحبه و به صورت جداگانه با آن‌ها ارتباط بگیریم تا آن‌ها نیز تجربیات خود را منتقل کند. بنا به درخواست‌ها، تا 20 دی مهلت ارسال آثار را تمدید کردیم. در هر بخشی نیز داوران مخصوص به هر بخش از ایران و افغانستان اثار را داوری خواهند کرد. در هر بخش ینز تلاش کردیم از کمک داوران تاجیکستان نیز کمک بگیریم.

مظفری افزود: همه فارسی زبانان و تمام کسانی که دغدغه زبان فارسی را دارند می‌توانند در این مسابقه شرکت کنند. اختتامیه این مسابقه نیز به احتمال زیاد در اسفندماه یا فروردین سال آینده برگزار خواهد شد.