ایام شهادت حضرت فاطمه(س) را پشت سر گذاشتیم و ایام ولادت آن بانوی بزرگوار در پیش است. بی‌گمان پرداختن به این شخصیت اثرگذار در تاریخ اسلام به یک روز و دو روز خلاصه نمی‌شود و باید هر روز از فاطمه(س) گفت و هر لحظه از فاطمه(س) نوشت.

به همین مناسبت برای آشنایی بیشتر با ابعاد شخصیتی و فضایل آن بانو با حجت‌الاسلام و المسلمین کاظم صدیقی؛ امام جمعه موقت تهران گفت‌وگو کردیم که حاصل آن را در ادامه می‌خوانید.

حضرت زهرا(س) انسان کامل و کمال انسانیت بود؛ لذا ایشان حجتی از حجج بالغه خدا بر همه بندگان است و از این جهت برای مردم الگو است، برای زنان الگو است، برای مادران الگو است، برای کسانی که در جبهه علم تلاش می‌کنند الگو است، در مبارزات سیاسی اجتماعی و فرهنگی الگو است و علاوه بر الگو بودن، فرمانده جبهه جهاد نرم در برابر جوّ مسموم و عناصر انحرافی است.

فاطمه زهرا(س) در عرصه عشق به خدا، اطاعت حق تعالی، تعبد و خستگی‌ناپذیری در عبادت و قیام شبانه بی‌نظیر است. آنقدر نماز حضرت زهرا(س) از کیفیت بالا برخوردار بود و در میان همه نمازهای مقربین پروردگار، ممتاز بود که پیامبر(ص) می‌فرمایند: «مَتی حدیث قامَت فی مِحرابِها بَینَ یَدَی رَبِّها جَلَّ جَلالُهُ ... ویَقولُ اللّه ُ عَزَّوجَلَّ لِمَلائِکَتِهِ: یا مَلائِکَتِی ، اُنظُروا إلی أمَتی فاطِمَةَ سَیِّدَةِ إمائی قائِمَةً بَینَ یَدَیَّ تَرتَعِدُ فَرائِصُها مِن خیفَتی، وقَد أقبَلَت بِقَلبِها عَلی عِبادَتی» یعنی خدا همه ملائکه را فراخوان می‌کرد تا نماز فاطمه(س) را به نظاره بنشینند که نمازی تماشایی بود، نمازی عاشقانه در حضور معشوق و در هنگام نماز تمام وجود آن حضرت مرتعش و هیجان‌زده بود.

ایثار، اصلی مهم در فرهنگ زندگی حضرت زهرا(س)

ایشان در مقام خدمت به خلق، دستگیری از افتادگان و تعلیم افراد نادان بی‌مثال بود؛ هم عملا و هم قولا. آیه کریمه «و یطعمون الطعام علی حبه مسکینا و یتیما وأسیرا» حکایت گذشته را نمی‌کند بلکه می‌فرماید «یطعمون» یعنی فرهنگ زندگی حضرت زهرا(س) و نظام خانواده تراز اسلامی این است که اهل ایثار هستند. خودشان از امکانات دنیا بهره‌ای نداشتند ولی دیگران را بر خودشان مقدم می‌داشتند و در این مسیر خستگی‌ناپذیر بودند. حتی وقتی دشمنانشان که اسیر بودند به خانه ایشان می‌آمدند نه تنها دست خالی برنمی‌گشتند بلکه حضرت قوت خود و خانواده را ایثار می‌کرد و از این استمرار در خدمت و گره‌گشایی و حمایت که کار شبانه‌روزی‌شان بود بر احدی منتی نداشتند.

آیه تطهیر نشان می‌دهد حضرت زهرا(س) هیچ نقضی از نواقص بشری نداشتند و از غیر خدا منزه و پاک بودند یعنی تمام وجودش جلوه خدا بود. از این جهت حضرت زهرا(س) نمی‌دانم نداشت، نمی‌توانم نداشت، نمی‌کنم نداشت، بلکه جلوه کامل خدا بود، آیینه تمام‌نمای قدرت خدا، علم خدا، کرامت خدا، جمال خدا، جلال خدا، دادرسی خدا و همه زیبایی‌هایی که خداوند داشت بود و همه این زیبایی‌ها در وجود ایشان موج می‌زند.

خصیصه خاص حضرت زهرا(س) چه بود؟

خصیصه خاصی که حضرت زهرا(س) را از همه انبیا حتی از پدرش ممتاز می‌کند و در میان امامان غیر از امام زمان(عج) هیچ کس این فرصت برایش پیش نیامده، مبارزه با نفاق بود. همه انبیا منافق را سرزنش کردند، صفات منافق را به مردم گفتند ولی هیچ کدام موفق نشدند با منافقین درگیر شوند، تنها کسی که در عالم توحید مقابل جبهه نفاق و نفوذ ایستاده و تا مرز جان، افشاگری کرده و در اوج اقتدار تا دامنه قیامت خط افشای نفاق را برای پیروان خودش ترسیم کرده و آدرس آن را با خون خودش کشیده است حضرت زهرا(س) است.

پیامبر(ص) مامور بود در دو جبهه بجنگد؛ «جاهد الکفار و المنافقین» در جبهه جنگ با کفار حدود هشتاد جنگ در این ده سال حکومت بر ایشان تحمیل شد و وجود پیامبر خدا همه‌جا به مقابله با کفار پرداخت. از این هشتاد جنگ، سی مورد غزوه بود و بقیه سریه است. سرایا جنگ‌هایی است که خود پیامبر(ص) در آنها حضور نداشتند و فرمانده نصب می‌کردند ولی در غزوات خود پیامبر(ص) حضور داشتند. با وجود این هشتاد جنگ ولی هیچگاه فرصت جنگ با منافقین برای پیامبر(ص) پیش نیامد. و حضرت بارها از منافقین ضربه خوردند. در جنگ احد وقتی قشون را بسیج کردند، تعداد زیادی از منافقین در مسیر جا زدند و همراهی نکردند که این امر هم شکست سیاسی بود و هم شکست نظامی بود. در فرصت‌های مختلف منافقین ضربه خودشان را زدند ولی برای پیامبر(ص) این زمینه پیش نیامد با منافقین درگیر شود. این فرصت فقط برای حضرت زهرا(س) پیش آمد.

در جنگ با نفاق با سلاح گرم نمی‌شود جنگید چون حرکت مرموز تبلیغاتی و جوسازی و جنگ شناختی است لذا ظهور و بروز خارجی ندارد که جنگ فیزیکی اتفاق بیفتد. وقتی حکومت امیرالمومنین(ع) غصب شد و فدک به غارت رفت اوضاع حاکم بر مدینه و شرایط جهان اسلام به گونه‌ای نبود که امیرالمومنین(ع) اقدام به یک جنگ تمام‌عیار نظامی کند. اگر هم حرف می‌زد متهم می‌شد که هوای ریاست و جنگ قدرت است. به همین جهت این بانوی بزرگوار جلو افتاد. آن هم بانویی که مثل آفتاب همه عظمتش را برملا کرده بود.

فاطمه(س) نزد پیامبر(ص) از عظمتی فوق عظمت‌های آحاد بشر برخوردار بود. پیامبر(ص) همیشه از ایشان استقبال می‌کرد، جلوی پایش می‌ایستاد و مقابلش زانو می‌زد و دستانش را می‌بوسید و فاطمه(س) را با عبارات مختلفی والاتر از شان همه معرفی می‌کرد که یکی از آنها «ام ابیها» بود. قرآن همسران پیامبر را امهات المومنین معرفی کرده است ولی پیامبر(ص) خواست بگوید اگر آنها مادران مومنین هستند فاطمه(س) بالاتر از آنها است و ام ابیها است.

برخورد فاطمه(س) با پیامبر(ص)

از نظر عاطفی برخورد حضرت فاطمه(س) با پیامبر(ص) برخورد دختر با پدر نبود بلکه برخورد مادر با بچه‌اش بود. همانطور که مادر برای حفاظت بچه شب و روز ندارد و همه چیزش را برای فرزند خودش ایثار می‌کند حضرت زهرا(س) نیز در دیدبانی، نگهبانی، مراقبت و پر کردن خلأ نبود حضرت خدیجه(س) و پر کردن جای خالی مادر پیامبر تلاش کرد و جای همه را پر کرد؛ لذا جایگاهش در ساختن شخصیت پیامبر(ص) و حمایت معنوی از پیامبر(ص) واقعا جایگاه مادر بود و احترام حضرت رسول(ص) به ایشان این مسئله را کاملا روشن می‌کرد.

پیامبر(ص) فرمود اگر تمام خوبی‌ها قرار بود کانونی پیدا کند که جامعه جهانی عینیت خوبی را در خارج ببیند، آن کانون شخصیت حضرت فاطمه(س) بود یعنی فاطمه(س) یک خوبی ندارد بلکه هر خوبی از این چشمه نشات گرفته است و فاطمه(س) کانون جوشان و مولد همه فضائل بشری است و همه انسان‌های نیک از نظر ارزش‌های انسانی وامدار او هستند.

پیامبر(ص) حضرت زهرا(س) را به عنوان تابلویی از ارزش‌های اخلاقی معرفی کرد و این تابلو را در یک بلندایی که همه بشریت بتوانند تماشا کنند نصب کرد. لذا همواره اول با فاطمه(س) شروع می‌کرد و آخر از فاطمه(س) خداحافظی می‌کرد و تعریف‌ها و توصیف‌های برجسته‌ای از ایشان داشت از جمله در ارتباط با نحوه حضورش در قیامت که اولین کسی است که در بهشت حاضر می‌شود.

حضرت زهرا(س) عطیه الهی بود

خداوند متعال در قرآن در سوره هل اتی، آیه تطهیر، آیه مودت؛ فضائل ایشان را بیان کرده و یک سوره را در خصوص ایشان نازل کرده است؛ در سوره کوثر حضرت حق شخصیت حضرت زهرا(س) را بی‌کران معرفی کرده است چون عطیه خودش است. عطیه هر کسی به میزان دارایی خود او است. با این ویژگی‌ها حضرت زهرا(س) همه آنچه خدا و رسول برایش مطرح کردند را فدای ولایت کرد تا بتواند نفاق را رسوا کند و نفوذی‌ها را برای جامعه معرفی کند و خط مبارزه با نفاق باقی بماند.

فاطمه طاهره(س) در عشق به ولی خودش از روز اول که متولد شد مثل حضرت عیسی لب به سخن گشود و گفت «اشهد ان لااله الا الله و اشهد ان ابی محمد رسول الله و ان بعلی علیا ولی الله». از اینجا معلوم می‌شود که حضرت فاطمه(س) این علم را از آن عالم آورده و علومش اکتسابی این عالم نبود بلکه علم الهی بود و با علم به این عالم قدم گذاشت و از روز اول این سه مرحله توحید و نبوت و امامت را به عنوان شاخص زندگی بشری بیان کرد و در دفاع از این سه ملتزم بود و تا مرز جان پیش رفت.

مبارزات آن حضرت با جبهه نفاق محدود به حیات ظاهری‌اش بود بلکه وصیت ایشان که مرا شب غسل بده، شب کفن کن و شب به خاک بسپار اعلام جهانی بود که نشان می‌داد من از این مردم ناراحت هستم و این مردم مرا اذیت کردند لذا عدم صلاحیت اینها را برای جهان اسلام مشخص کرد. این خط امروز جبهه مقاومت را به وجود آورده و شما می‌بینید این دولت‌هایی که پیرو حضرت زهرا(س) نیستند نسبت به اینکه این همه کودک کشته می‌شوند واکنشی ندارند و آنکه از مردم غزه حمایت می‌کند پیروان حضرت زهرا(س) هستند.