به خصوص آنکه روزهای متعددی کار‌شناسان خبر از «ناسالم بودن هوا» و «وارونگی» بدهند. چنانکه کمیته هشدار آلودگی هوای تهران، از تعطیلی مهدهای کودک، پیش‌دبستانی و دبستانهای مناطق 22 گانه شهر تهران، شهرری و شمیرانات در روزهای 12 و 13 دی ماه جاری به همین دلیل، خبرداد و گفت که مسؤولان و مدیران ادارات و نهادهای دولتی با توجه به تعطیلی مراکز یادشده، با مرخصی کارمندان و کار در منزل آن‌ها موافقت کنند.
بزرگترین شهرهای آلوده ایران
این روز‌ها، حال و وضع دیگر کلانشهر‌ها نیز به جهت افزایش آلودگی‌ها چندان تعریفی ندارد. چنانکه شهروندان مشهدی از مشکلات تنفسی و سوزش چشم گلایه‌مند هستند. معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست خراسان رضوی با اشاره به بررسی وضعیت آلودگی کلانشهر‌ها در مهرماه سال جاری در مقایسه با سال گذشته می‌گوید: براین اساس، اهواز بیشترین میزان آلایندگی و ریزگرد‌ها را داشته و تهران بعد از آن قرار گرفته است. مشهد در این بررسی‌ها رتبه ششم را داشته است. همچنین تا آذرماه سال جاری هوای مشهد 85 درصد سالم بوده و15 درصد در شرایط ناسالم قرار گرفته است.
محمدحسین قادری، می‌افزاید: از آنجا که این شهر را ارتفاعات دربرگرفته‌اند، 250 تا 300 روز شرایط وارونگی را دارا می‌باشد. همچنین هر قدر به فصول سرد نزدیک می‌شویم آلودگی هوا نیز به دلیل سرما و مصرف بیشتر سوخت افزایش می‌یابد. زیرا پایداری هوا و سردی سطح زمین اجازه جابجایی آلاینده‌ها را نمی‌دهد. البته به دلیل گرما در روزهای اخیر، میزان آلودگی کاهش داشته است. ناگفته نماند، هر ساله حدود 491هزار و 350تن مواد آلاینده در هوای شهر مشهد پخش می‌شود که تاثیر چشمگیری بر آلودگی هوا دارند. شهر اراک نیز این روز‌ها سخت نفس می‌کشد، چنانکه از ابتدای سال جاری تا پایان آبانماه 53 روز آلودگی هوا در این شهر به ثبت رسیده است. همچنین در اواسط آذر ماه سال جاری به دلیل آلودگی هوا مدارس و دانشگاه‌های این شهر به تعطیلی کشیده شد. حال آنکه، بیش از 5 سال است که برنامه‌های مختلفی برای مقابله با آلودگی هوا در این شهر مورد بحث وبررسی قرار می‌گیرد.
زندگی غیر‌استاندارد ما
با افزایش آلودگی هوا در تهران و دیگر کلانشهر‌ها در روزهای اخیر، مجلس شورای اسلامی نیز وارد میدان شده‌است. چنانکه شنیده می‌شود، به‌زودی طرح مسکوت مانده کاهش آلودگی هوا در صحن علنی مورد بررسی قرار می‌گیرد. به خصوص آنکه، با گذشت 9ماه از سال جاری تنها 40درصد از بودجه چهار هزار میلیارد تومانی‌ای که باید به بخش حمل‌ونقل عمومی اختصاص می‌یافت، واگذار شده و دولت سهم 2/4هزار میلیارد تومانی مردم را مسدود کرده است. همچنین شنیده می‌شود، مجلس قراراست، طرح جامع کاهش آلودگی هشت کلانشهر کشور را مورد بررسی قرار دهد.
حسینعلی شهریاری عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با تاکید بر آلودگی هوا به عنوان مشکل جدی کلانشهر‌ها به خبرنگار ما می‌گوید: آلودگی هوا دلایل مختلفی دارد که شاید از علل عمده آن، اتومبیل‌ها باشند که حدود 70 درصد آلودگی‌ها را در پی دارند. زیرا بیشتر اتومبیل‌ها به خصوص تولیدات داخل، استاندارد لازم را ندارد. همچنین سوخت مصرفی خودروهای ما دارای استانداردهای مناسب نیست و از آلایندگی بالایی برخوردار است. سوختهای خانگی ما که در فصول سرد بیشتر می‌شود نیز از استاندارد برخوردار نیست.
وی با اشاره به اجرا نشدن بهینه برنامه‌های کاهش آلودگی هوا می‌افزاید: طرح تعویض خودروهای فرسوده که آثار بسیاری در کاهش آلودگی هوا داشته به دلیل نبود منابع مالی کافی به طور کامل به اجرا در نیامده است. شهر تهران به دلیل شرایط جغرافیایی و احاطه شدن توسط کوه‌ها، شرایط وارونگی را دارد. چنانکه حتی گفته می‌شود این شهر 250 روز وارونگی هوا را در سال تجربه می‌کند.
شهریاری با بیان اینکه، هرساله بیش از 4هزار نفر به طور غیرمستقیم به علت آلودگی هوا فوت می‌کنند، ادامه می‌دهد: افزایش سرطان تنها ناشی از آلودگی هوا نیست بلکه دلایل دیگر مانند تغییر سبک زندگی، مصرف فست فود‌ها و وجود استرس‌ها نیز در این مقوله موثرند. سموم و کودهای شیمیایی نیز مؤثر است. اگر به دنبال راهکار مناسب و موثر رفع این معضل باشیم باید بگوییم که این مشکل نیازمند هماهنگی و همکاریهای بین بخشی است و نمی‌توان یک وزارتخانه را مقصر دانست بلکه یک اراده جمعی و جدی، منابع کافی و مدیریت علمی لازم است.
ارتش درخت‌ها در برابر ارتش دود
پروفسور اسماعیل کهرم نیز با تاکید بر اینکه آلودگی هوا تنها یک عامل دارد و آن هم «عامل انسانی» است که در بخشی از فصول آسیبهای آن جدی‌تر نمود پیدا می‌کند به خبرنگار ما می‌گوید: برای نمونه در فصول سرد که شرایط سکون هوا پیش می‌آید آلاینده‌های مختلف که از منابع متعدد حاصل شده‌اند به دلیل هوای سرد اجازه جابجایی پیدا نمی‌کنند و معلق می‌مانند که افزیش آلودگی را در پی خواهد داشت.
این فعال محیط زیست با طرح این پرسش که چرا هر ساله ما شاهد این شرایط هستیم، می‌افزاید: هر ساله با افزایش آلودگی و وارونگی هوا، کمیسیون آلودگی هوا تشکیل می‌شود و در قالب چند برنامه همانند، تردد زوج و فرد اتومبیل‌ها یا گسترش محدوده ترافیک سعی در کاهش این معضل دارند. گاه نیز با تعطیل کردن شهر‌ها و تحمیل میلیون‌ها تومان خسارت به دنبال کاهش مشکلات هستند اما وقتی شرایط بهبود می‌یابد، مساله فراموش می‌شود وآش همان آش می‌شود و کاسه همان کاسه. در حالیکه باید فکر اصلی و اساسی داشت.
تقویت ناوگان حمل و نقل عمومی
پروفسور کهرم می‌گوید: برای رفع این مساله نخست باید وسایط نقلیه عمومی را تقویت کرده و گسترش داد تا استفاده از وسایل شخصی مقرون به صرفه نباشد. جلوی تردد خودروهای تک‌سرنشین نیز گرفته شود. خودروهایی که در شهر‌ها تردد می‌کنند، استاندارد باشند و هرساله معاینه فنی صورت گیرد. بنزین مصرفی ما نیز استاندارد نیست و از آلایندگی بسیاری برخورداراست. تردد موتور سیکلت‌ها نیز بر افزایش آلودگی مؤثراست زیرا آلایندگی آن‌ها 8 برابر خودروهاست چون بنزین را با روغن می‌سوزانند. آلودگی کارخانه‌ها را هم به این عوامل بیفزایید.
برای همه این آلودگی‌ها تنها یک راهکار وجود دارد که آن هم افزایش فضای سبز است. گرچه در تهران سرانه فضای سبز به 18 متر برای هر نفر رسیده و افزایش یافته، اما نسبت به استاندارد جهانی که 60 متر برای هر نفر برآورد می‌شود، همچنان فاصله دارد. این در حالی است که به طور کلی ما سالهاست باغ‌ها را تخریب کرده و به جای آن در سراسر کشور برج و ساختمان می‌سازیم. درختان کاخ موزه سعدآباد قطع می‌شود و در شمال تهران توتستان‌ها از بین می‌رود و به ساختمان تبدیل می‌شود. در مناطق 1 و 5 شهرداری تهران باغهای باستانی وجود داشت که بار‌ها به شهرداری تاکید شد برای حفظ، آن‌ها خریداری شود، اما چنین نشد. حال که قیمت برخی از آن‌ها به متری 10 میلیون رسیده نمی‌توان انتظار داشت شهرداری از آن‌ها پارکی 40 هکتاری بسازد. فضای سبز تنها به محدوده اتوبان‌ها محدود شده و این برای شهر 800 کیلومتر مربعی تهران کافی نیست.
نظر شما