دانش‌آموخته مهندسی طراحی صنعتی است و 11سال پیش، پس از دانشگاه، وارد حوزه علمیه خراسان شده؛ در مدرسه علمیه عباسقلی‌خان شاملو که طلبه‌هایش، دانش‌آموختگان دانشگاهی هستند.

دغدغه‌های فرهنگی و تربیتی شیخ محسن سروی که خودش را شیخ جهادی معرفی می‌کند، از همان ابتدای طلبگی، او را در کنار دوستانش به تشکیل یک دورهمی طلبگی و دانشجویی با رویکرد اخلاقی و تربیتی می‌کشاند، دوستان دانشگاهی‌اش که بعضی از آن‌ها پس از دانشگاه طلبه شده بودند و بقیه هم دغدغه و روحیه طلبگی داشتند.

قدم در راه سعادت

از سال 92 کنشگری آن‌ها جدی‌تر می‌شود و به تشکیل یک گروه فرهنگی، پژوهشی و تبلیغی می‌انجامد: «راه سعادت».

کلید فعالیت تبلیغی از همان سال‌های اول زده شد، آن هم در مناطق محروم. محرم و صفر و فاطمیه و... را در شهرها و روستاهای محروم خراسان بودند و نخستین جایی که رفتند، اعتکاف رجبیه بود در شهرستان خواف.

فعالیت‌های گروه جهادی چند سال در سطح محدودی ادامه داشت و با ریزش‌هایی هم همراه بود. برخی افراد گروه به شهرهای دیگری می‌روند یا به کسوت استادی درمی‌آیند یا جذب سازمانی می‌شوند و امکان همکاری مستمر ندارند.

اما رویش‌هایی هم وجود داشت که این رویش‌ها دایره خدمت‌رسانی «راه سعادت» را از سال 96 به بعد توسعه داد و به سراسر کشور و خارج از مرزها کشاند.

سقف بلند آرزوهای جهادی

شیخ محسن سروی می‌گوید: «از همان ابتدا سنگ بنا را برای خدمت‌رسانی در گستره کشوری گذاشتیم. امروز به این هدف رسیده‌ایم و برنامه‌های تبلیغی، فرهنگی، هنری و فعالیت‌های جهادی را در سراسر کشور و بعضاً در عراق اجرا می‌کنیم. 90 درصد فعالیت تبلیغی و به‌خصوص جهادی ما بیرون از خراسان‌رضوی بوده است».

سیل و زلزله و محرومیت در آق‌قلای گلستان، سی‌سخت کهگیلویه، زرآباد چابهار، میناب هرمزگان، نرماشیر کرمان، فردوس خراسان‌جنوبی و ده‌ها شهر و روستای دیگر، فهرستی از نام‌هاست که جهادی‌های راه سعادت را در سرتاسر کشور به سمت خود کشانده است.

از طلبه و مهندس تا تاکسیران جهادی!

گروه‌های جهادی طلبگی زیادی در حال فعالیت هستند، ولی ویژگی این گروه جهادی-تبلیغی این است که فقط طلبه نیستند و از همه اقشار و صنوف در راه سعادت پیدا می‌شود.

از طلبه و سخنران گرفته تا مهندس و راننده تاکسی و... بخشی از بار فعالیت جهادی و کمک‌رسانی به مردم را برمی‌دارند. اما محوریت این همگرایی، طلبه‌ها هستند و روحیه طلبگی همه اعضا.

فعالیت‌های راه سعادت در پنج کارگروه فرهنگی و هنری، تبلیغی، آموزشی، جهادی و خدمات اجتماعی انجام می‌شود که هر کدام هم واحد خواهران و برادران دارند.

فعالیت‌های تبلیغی و فرهنگی

کارگروه فرهنگی و هنری به اجرای برنامه‌ها و جنگ‌های شادی در مناسبت‌های ملی و مذهبی می‌پردازد. بعضی از مراسم را در سطح شهر اجرا کرده‌اند که چندسال هم در عرصه میدان شهدا اجرا شده و با استقبال خوبی مواجه بوده است. نمایش «بدن در سایه»ای را اجرا می‌کنند که بعضی از نمایش‌های آن برای نخستین بار اجرا شده است.

کارگروه تبلیغی در مناسبت‌های محرم، صفر، رمضان، فاطمیه، ایام‌البیض اعتکاف و غیره فعال است و مبلغانی را به‌صورت جهادی به مناطق محروم می‌فرستد. در ماه مبارک رمضان البته بیشتر در روستاهای محروم اطراف مشهد فعال‌اند.

موکب اربعین حسینی در کربلا برپاست و موکب دهه آخر صفر و ایام شهادت امام رضا(ع) در مشهد تا خدمت را در میزبانی زائران تعریف کنند.

دوره‌های تربیت مربی کودک و نوجوان در کارگروه آموزشی برگزار و مدارک معتبری هم از سوی مراکز حوزوی صادر می‌شود.

فعالیت جهادی و اجتماعی

ساخت‌وسازهای عمرانی در کارگروه جهادی تعریف می‌شود. ساخت و تعمیر مدرسه، مسجد، خانه عالم، خانه‌های محرومان و سایر ساختمان‌های عام‌المنفعه را با اصول مهندسی برعهده دارد.

حجم محرومیت در جنوب استان کرمان سبب شد در کرمان قرارگاه اجتماعی‌فرهنگی ایجاد شود برای گروه‌هایی که برای کار جهادی به آن منطقه می‌روند.

برای گره‌گشایی از معضلات اجتماعی افراد و حل مشکلات معیشتی، اشتغال، ازدواج، جهیزیه و... کارگروه خدمات اجتماعی ایجاد شده است. اولویت این کارگروه، اعضای مؤسسه است تا افراد مرتبط با مجموعه کمترین مشکل را داشته باشند. در مرحله بعد هم خدمات به افرادی تعلق می‌گیرد که اعضا معرفی می‌کنند.

موازنه جهاد و معیشت

یکی از مهم‌ترین اصولی که در گروه‌های جهادی باید لحاظ شود، توازن نسبت کار جهادی و فعالیت معیشتی است، به‌گونه‌ای که یکی مانع دیگری نشود.

اگر قرار باشد همه وقت اعضا به فعالیت فرهنگی و تبلیغی یا عمرانی به صورت جهادی بگذرد، در تأمین معیشت خود دچار مشکل خواهند شد.

«راهکار ما برای این حل مشکل، جذب و استفاده از چند نفر در هر تخصص بود؛ در نتیجه نیازی به حضور اعضا در همه برنامه‌ها و اردوها نیست و به‌طور معمول و متوسط هر نفر در سال به مدت 10روز که معادل یک اردوی میان‌مدت جهادی است، در خدمت گروه خواهد بود.

به این ترتیب هم اعضا از زندگی معمول و فعالیت معیشتی خود نمی‌مانند و هم این فرصت خدمت و ثواب آن با دیگران تقسیم می‌شود.

نیروهای بازنشسته‌ای هم با ما همکاری می‌کنند که با درآمد پایداری که برای امرار معاش دارند، زمان بیشتری را می‌توانند در خدمت گروه باشند. البته تلاش می‌کنیم همان افراد هم به صورت دوره‌ای و نوبتی فعالیت کنند تا اخلالی در زندگی شخصی‌شان به وجود نیاید».

برکت کمک‌های مردمی

عمده مخارج فعالیت‌های جهادی به صورت مردمی تأمین می‌شود. معمولاً نیاز به فعالیت جهادی و هزینه‌های مربوط را در کانال‌های ارتباطی منتشر و مردم هم اعتماد می‌کنند و معمولاً به سرعت تأمین مالی می‌شود.

ساخت منزل یکی از محرومان در حاشیه شهر مشهد، ساخت سرویس بهداشتی و درمانگاه مسجد چهارده معصوم(ع) در منطقه مرزی تربت‌جام، فراخوان برای گچ‌کاری، کاشی‌کاری و سیمان‌کاری سه‌روزه منزل یک معسر در انتهای بولوار رسالت و افتتاحیه ساختمان حوزه علمیه حضرت ولی‌عصر(عج) شهرستان مرزی صالح‌آباد، تنها بخشی از پیام‌های کانال اطلاع‌رسانی این گروه جهادی در روزهای گذشته است.

پس از کار، بلافاصله گزارش با مستندات تصویری اعلام می‌شود تا هم به اعتماد متقابل مردم پاسخ گفته شود و هم واقفان و خیران از اجرای نیاتشان اطمینان یابند.

شیخ محسن سروی بیان می‌کند: «در بعضی موارد ممکن است از اعتبارات دولتی یا پشتیبانی مالی برخی نهادها هم استفاده کنیم؛ ولی عمده فعالیت ما با تکیه بر کمک‌های مردمی انجام می‌شود که برکت آن نیت‌های خالص را هم در عمل مشاهده می‌کنیم».

 شیخ جهادی خاطراتی هم از این کمک‌ها دارد: «نزدیک‌های ظهر، رفقای خادم حرم مطهر رضوی خبر دادند ناهار امروز بچه‌های جهادی‌تون با حضرت.

همان موقع نیاز به مصالح داشتیم که با مصالح‌فروشی تماس گرفتیم و فرستادند. ناهار حضرت را به راننده تعارف کردیم. گفت همسرم پا به‌ماهه و یه تبرکی بدین لطفاً. گرفت و رفت.

صاحب مصالح‌فروشی که جریان را شنیده بود، تماس گرفت و پس از کلی تشکر گفت به برکت غذای حضرت و کار جهادی‌تون، هر چی مصالح خواستین با من».

مردم چه می‌گویند؟

مدیر گروه جهادی راه سعادت درباره واکنش‌های مردم می‌گوید: «برای بسیاری از مردم باورپذیر نیست گروهی با هدایت چند طلبه بدون هیچ چشمداشتی برایشان کار می‌کنند.

خانواده‌های محرومی داریم که نزدیکان و اقوام و حتی برادر و خواهرشان هم توجهی به آن‌ها ندارند، ولی طلبه‌ها و مؤمنانی پیدا می‌شوند که گره از کارشان باز می‌کنند.

وقتی در عمل می‌بینند طلبه‌ای عبایش را درآورده و دوشادوش دیگر جهادی‌ها کار می‌کند و بیل می‌زند، دیدگاهشان به دین و روحانیت تلطیف می‌شود و اثرات تبلیغات سوءدشمن از بین می‌رود.

عمده حرف‌هایی که زده می‌شود، از یک گوش آمده و از گوش دیگر خارج می‌شود و اینجاست که جهاد تبیین عملی محقق می‌شود.

کمترین دستاورد این خدمات آن است زیر این بمباران تبلیغاتی، نوعی انبساط فکری برای مردم ایجاد می‌شود و به چشم می‌بینند گروهی بدون هیچ چشمداشتی برایشان کار می‌کنند و می‌روند. این نخستن اثری است که به عینه و بارها شاهد آن بوده‌ایم».

همدرد مردم باشیم

«هجمه و تبلیغات سوء دشمن بسیار سنگین بوده و دیدگاه بسیاری از مردم به دین، انقلاب و روحانیت مخدوش شده است. یکی از مهم‌ترین عرصه‌ها برای خنثی کردن دام‌های شیطان بزرگ، همین حرکت‌های طلاب در قالب خدمت‌رسانی به مردم محروم است.

حداقل کاری که برای محرومان می‌کنیم این است حرفشان را می‌شنویم و دردشان را احساس می‌کنیم و سعی می‌کنیم آن را منتقل کنیم. حداقلش این است از یأس و ناامیدی رهایی یابند و به آینده امیدوار شوند.

خدمت به مردم با لباس روحانیت آن‌قدر برکت و اثر دارد که با ده‌ها منبر قابل مقایسه نیست؛ چون آغوش همه مردم برای دریافت خدمت باز است و وقتی حضور روحانیت را می‌بینند، نگاهشان عوض می‌شود.

حتی جماعت خاکستری که به‌راحتی پای صحبت روحانیت نمی‌نشینند، این رویکرد خالصانه را می‌بینند و فطرت پاکی که در همه انسان‌ها وجود دارد برای ایجاد تلنگر کافی است.

برای ارائه خدمات جهادی، حتی مذهب افراد هم مهم نیست و به همه محرومان اعم از شیعه و سنی خدمت‌رسانی می‌شود».

کار جهادی کجای وظایف طلبگی است؟

می‌گوید: آرمان یک طلبه، خدمت به مردم و به‌ویژه محرومان است. اسلام آمده تا حیات انسانی در پرتو دین به سعادت و خوشبختی منجر شود. حوزویان و مبلغان دینی مهم‌ترین خادمان مردم برای رسیدن به این حیات هستند.

وظایف روحانیت در قالب‌های مختلفی اعم از سخنرانی، آموزش، پژوهش، تألیف کتاب و... انجام می‌شود که فعالیت جهادی شکل خدمت را بسیار متفاوت می‌کند و برکات زیادی حاصل می‌شود.

درس، علم، مدارج علمی و اخلاقی و همه ملزومات طلبگی باید در راستای خدمت به دین و مردم قرار داشته باشد. کار جهادی یکی از بهترین راه‌های ورود به دل‌های مردم و تحقق تبلیغ عملی است.

حواله امام رضا(ع) به دختر روستایی در آق‌قلا

او خاطره‌ای از سیل آق‌قلا در استان گلستان تعریف می‌کند: حدود یک ماه در خدمت مردم ترکمن بودیم. در یکی از روستاهای گمیشان، برادران سپاه برای خانه‌ای که مشکل حمام و سرویس بهداشتی داشت، درخواست کمک جهادی داشتند.

خانواده فقیر و محرومی از اهل‌سنت بودند با پدری نابینا که خانه درستی نداشتند و حتی برای استحمام به خانه همسایه‌ها می‌رفتند. این موضوع با توجه به دختر جوانی که در خانواده داشتند، مناسب نبود.

بلافاصله دست به‌کار شدیم و هزینه‌اش را از خیران مشهد تأمین کردیم. علاوه بر ساخت حمام و سرویس بهداشتی، خانه را هم مرتب کردیم.

روز آخر، آمنه، دختر 19 ساله خانواده گفت چندی پیش به مشهد و زیارت امام رضا(ع) مشرف شده و از حضرت درخواست کرده زمینه‌ای برای ساخته شدن خانه‌شان فراهم شود تا در مقابل خواستگارها سرافکنده نباشد.

این جمله را که شنیدم به یک‌باره متوجه شدم همه نیروهای جهادی که در آن منزل کار کرده بودند، از خادمان حرم امام رضا(ع) هستند. حواله این کار خیر را در واقع امام رضا(ع) صادر کرده بود. به مشهد که برگشتم برای تشکر از این عنایت مستقیم به حرم امام رضا(ع) رفتم.

مدتی بعد که برای خدمت‌رسانی به منطقه برگشتیم در منزل نبود؛ تماس گرفت که ازدواج کرده و برای تشکر به پابوس امام رضا(ع) مشرف شده‌اند.

چندی بعد وقتی این جریان را برای متولیان آستان قدس رضوی تعریف کردیم، جهیزیه این دختر محروم روستایی نیز از سوی امام رضا(ع) تأمین شد و آن زیارت خالصانه به این همه برکت انجامید.

محمد ولیانپور