به گزارش گروه فرهنگی قدس، انسیه شاه حسینی به عنوان تنها سینماگر زن حاضر در چهل و دومین جشنواره فیلم فجر با «دست ناپیدا» امروز به برج میلاد خواهد آمد. او که قرار بود پس از نزدیک به یک دهه دوری از عرصه کارگردانی فیلم «به کودکان شلیک نکنید» را جلوی دوربین ببرد اما سراغ «دست ناپیدا» رفت و آن را ساخت. شاه‌حسینی درباره به سرانجام نرسیدن آن فیلم می‌گوید پروژه‌ای که درباره محور مقاومت داشتیم، قرار بود در عراق فیلمبرداری شود و حاج قاسم حامی ما بود که با شهادت ایشان اختلالاتی در کار ایجاد شد و تصمیم گرفتیم کار دیگری انجام بدهیم که «دست ناپیدا» را جلو انداختیم. این فیلم که محصول مشترک بنیاد سینمایی فارابی و بنیاد شهید و امور ایثارگران است، روایت‌گر زندگی زنی است که ۲۰۰ فانوسقه خونین بر دوش دارد و همه را در آب کارون شسته و به جبهه می‌فرستد.

شاه حسینی فیلمنامه این اثر سینمایی را که در واقع بخشی از خاطرات خودش بوده، سال‌ها پیش به رشته تحریر درآورده؛ او درباره فضای فیلم اینطور می‌گوید: این داستان درباره زندگی زنانی است که ایثارگرانه حرکتی جهادی را در ابتدای جنگ آغاز کردند و در رود کارون لباس شهدا و رزمندگان را می‌شستند. کار آنها با مشکلات عدیده‌ای روبرو می‌شد اما این زنان حتی یک لحظه هم دست از حرکت برنداشتند و با تلاش‌هایشان کمک عظیمی به ارتش و سپاه در دوران جنگ کردند. ما هم باید کاری می‌کردیم که بتوانیم نماینده خوبی برای نمایش ایثارگرایانه زنان در آن دوران باشیم.

به گفته این فیلمساز؛ خب اوایل جنگ بود و فرماندهان و سربازان به این لباس‌ها احتیاج داشتند و این لباس‌ها خونی می‌شد و در آن شرایط فرصتی نبود که شسته شوند و این زنان در یک حرکت جهادی عظیم گره از این مشکل گشودند و حتی بعدها طبق آمارهای منتشره مشخص شد که چقدر کار آنها کمک کننده بوده است.

چالش‌های بازسازی لوکیشن‌های فیلم

وی درباره مراحل تولید فیلم و چالش‌هایی که با آن در طول ساخت «دست ناپیدا» مواجه شده، می گوید: با توجه به سنگینی پروژه، تولید آن سه ماه طول کشید. از طرفی دیگر این داستان ۴۰ سال پیش اتفاق افتاده بود و تمام آثار آن سال ها محو شده بود و کاربری دیگری پیدا کرده بود، بخش هایی از کارون نیزار شده بود و اتوبان هایی که اطراف کارون کشیده شده بود بازسازی آن فضا را برای ما بسیار مشکل می کرد و طبیعتاً این تغییرات برای کسی که می خواهد فیلمی بسازد که داستانش در اوج جنگ اتفاق افتاده، کار ناخوشایندی است، اما ما اسکله ساختیم و آن را در حاشیه کارون بازسازی کردیم و در این مسیر سپاه خوزستان هم کمک بسیاری به ما کرد؛ به طوری که وقتی فیلم را می بینید اصلاً فکر نمی‌کنید این لوکیشن‌ها ساخته شده‌ است.

وی درباره هدایت ۳۵۰ زن نابازیگر و تجربه همکاری با آنها می‌افزاید: این زنان اهل اهواز و در زمره زنان بسیجی بودند و در نتیجه ما با افرادی سروکار داشتیم که در خانواده‌شان عمه، خاله یا مادر و مادربزرگی جزو آن زنان بوده و با این مقوله آشنا بودند. ضمن اینکه آن دوران من هم آنجا حضور داشتم و در واقع آن روزها بخشی از خاطرات خودم هم است و هیچ مشکلی در هدایت بازیگر نداشتم.

با این فیلم انتقام زنان را گرفتیم

وی درباره نقش پررنگ زنان در دوران جنگ و ظرفیت‌هایی که در سینمای ایران برای بازنمایی آن وجود دارد اما به خوبی از آن استفاده نمی‌شود، تصریح می‌کند: ما با این فیلم و حضور اساسی زنان انتقام خودمان را از کسانی که زن‌ها را زیاد در فیلم های جنگی و جبهه دخالت نمی‌دهند گرفتیم. (می‌خندد)؛ بنابراین تا دلتان بخواهید در این فیلم فعالیت زنانه داریم و فضای «دست ناپیدا» کاملاً زنانه است. البته در پاسخ به این سوال باید به این نکته اشاره کنم که مهم است از چه زاویه‌ای می خواهیم به دفاع مقدس نگاه کنیم و نوع پرداخت‌مان بستگی به این موضوع دارد. این زاویه ای که من باز کردم حضور زنان در آن قابل باور است و آن را خیلی منطقی نشان می دهیم که چه نقشی دارند و می بینیم که در این فیلم هیچ مردی هم وجود ندارد و تماماً تاثیر کارهای زنان را شاهد هستیم.

وی در ادامه متذکر می‌شود: اما زمانی هم هست که داستان در محور مقاومت یا محورعملیاتی در خط مقدم روایت می شود که فقط پرسوناژ مرد می طلبد و طبیعی است که آنجا زنان حضور چندانی نداشته باشند. اما در موارد دیگر نگاه را از این فضای نظامی برمی‌دارد و یک نگاه تحلیلی ارائه می دهد؛ یعنی از درون جنگ به بیرون نگاه می‌کند. در سینمای دفاع مقدس اغلب اوقات ما از بیرون به درون جنگ نگاه می‌کنیم و این نوع فیلم ها که نمونه اش «دست ناپیدا»ست از دل جنگ به بیرون جنگ نگاه می‌کند و می‌طلبد که واقعیت‌ها گفته شود و چه واقعیتی زیباتر، عظیم تر و مقدس تر از حضور این زنان نازنین در آن شرایط.

مخاطب جز زیبایی چیزی احساس نمی‌کند

شاه حسینی در ادامه به فضا و اتمسفر فیلم اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: علیرغم اینکه فیلم راوی شرایط تلخ و دلخراشی است و زیاد در آن خون می‌بینیم اما آن روحیه شهادت طلبی و ایثارگرایانه به قدری فضا را دلنشین و جذاب کرده که با وجود دریای خون اما هیچ حس بدی به بیننده دست نمی‌دهد و در دل خونی که در رود کارون دیده می شود جز زیبایی چیزی احساس نمی‌کند.

وی در پایان با بیان اینکه امسال جشنواره متنوعی داریم و دفاع مقدس پررنگ تر از همیشه حضور دارد می‌گوید: این ژانر مایه برکت جشنواره است و امیدوارم سال به سال به این فیلم ها اضافه شود.