سفته یک سند تجاری است که طبق آن صادر کننده متعهد می شود مبلغ درج شده روی آن را در تاریخ مشخص شده به دارنده سفته بپردازد. در نتیجه سفته در قرارداد های استخدامی به عنوان تضمینی برای حسن انجام کار دریافت می شود تا اگر شرایطی ایجاد شد که از ناحیه اقدامات کارمند، آسیبی به کارفرما وارد شد، بتوان از طریق اجرا گذاشتن آن، جبران خسارت کرد.
آیا دریافت سفته توسط کارفرما قانونی است؟
با توجه به اینکه در قانون مدنی و قانون کار اشاره ای صورت نگرفته، به نظر می رسد غیرقانونی و غیر مشروع نیست و منع قانونی برای گرفتن سفته از کارگران هنگام انعقاد قرارداد وجود ندارد؛ زیرا ممکن است به طور کلی کارمندان، تعهداتی در شرکت به عهده بگیرند که شامل اطلاعات حرفه ای و شغلی باشد یا حتی اموالی از شرکت به صورت امانت به آنان سپرده شود. در نتیجه از نظر قانون توجیه پذیر است. علاوه بر این، اصل بر صحت کلیه قرارداد های کار است مگر آنکه بطلان آن ها در مراجع ذی صلاح به اثبات برسد.
تعیین مبلغ صفته تضمین
مبلغ سفته با اعداد و حروف روی آن نوشته می شود و ارزش سفته را مشخص می کند. همچنین هر سفته تا مقدار مشخصی را پشتیبانی می کند و ذکر بیش از حداکثر مبلغ ، آن را از درجه اعتبار ساقط می کند. مبلغ سفته تضمین نیز با توجه به عواملی مثل میزان حقوق دریافتی، سطح مسئولیت و ... متفاوت است که می بایست با میزان سفته تناسب داشته باشد. به طور مثال میزان سفته تضمین یک کارمند ساده با یک مدیر ارشد برابر نیست.
چگونه سفته را بنویسیم؟
در نوشتن سفته تضمین می بایست نکات ذیل را رعایت کنیم:
-مشخصات کامل سفته به ویژه شماره سریال سفته را در قرارداد کار بنویسید. اگر قبلا قرارداد را امضا کرده اید و بعدا از شما سفته خواسته شد، مشخصات سفته را حتما ذیل قرارداد اضافه کنید.
-حتما نام گیرنده سفته را، روی آن بنویسید. علت اهمیت آن این است که مشخص باشد سفته به نفع چه کسی و در وجه چه کسی صادر شده است. ترجیحا بهتر است نام شرکتی که با آن قرارداد بسته اید به عنوان گیرنده ذکر شود.
-بعد از امضا سفته، حتما زیر آن تاریخ بزنید و پشت آن بنویسد که این سفته صرفا بابت تضمین حسن انجام کار و تعهدات مندرج در قرارداد کار....... امضا گردیده و مقرر شده است که پس از اختتام کار به این جانب عودت داده شود.
-از کارفرما بخواهید دریافت سفته را رسید کند. همچنین از هر دو روی آن کپی تهیه کرده و ته برگ سفید آن را جدا و پیش خود نگه دارید.
کارفرما چه زمانی باید سفته کارگر را برگرداند؟
قرارداد های کاری که منعقد می شوند، دارای دو دسته از تعهدات می باشند. دسته اول تعهداتی هستند که به محض پایان قرارداد کار، به اتمام می رسند. در نتیجه کارفرما موظف است بدون تاخیر و به محض پایان یافتن قرارداد، سفته تضمین را به کارمند برگرداند. به طور مثال کارمند موظف است اموالی را که به امانت گرفته در پایان قرارداد به کارفرما برگرداند. بنابراین به محض بازگرداندن کارفرما می بایست سفته را به کارمند عودت دهد.
دسته دوم تهعداتی هستند که دارای سپری شدن زمان یا مدت خاصی هستند. در این صورت کارفرما می تواند تحویل سفته را تا زمان سپری شدن مدت تعیین شده عقب بیندازد. به طور مثال کارمند یک شرکت داروسازی، بعد از پایان قرارداد تعهد می کند که به مدت یک سال با شرکت های رقیب همکاری نداشته باشد. در این صورت کارفرما می تواند تا پایان مدت یکسال، سفته را عودت ندهد.
کار فرما چه زمانی مجاز است سفته را به اجرا بگذارد؟
از آن جایی که سفته تضمین بابت حسن انجام کار و تعهدات کارمند در قبال کارفرما گرفته می شود، واضح است که کافرما تنها زمانی که از کارمند تخطی صورت بگیرد یا آسیب و ضرری وارد شود می تواند آن را به اجرا بگذارد. البته بار اثبات این موضوع بر عهده کارفرماست و اصل بر عدم قصور کارمند است. در نتیجه باید بتواند قصور کارمند را در دادگاه اثبات کند.
در صورت پس ندادن سفته توسط کارفرما چه باید کرد؟
۱-اگر پس از اختتام دوره قرارداد کاری، کارفرما نسبت به پس دادن سفته اقدامی نکرد، بهتر است کارمند ابتدا از طریق ارسال اظهارنامه قانونی خطاب به کارفرما، بخواهد ظرف یک هفته، سفته های گرفته شده را عودت دهد. برای ارسال اظهارنامه می بایست به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کند.
۲-چنانچه در مدت مشخص شده اقدامی از طرف کارفرما مبنی بر پس دادن سفته ها صورت نگرفت، می تواند از طریق دادگاه با تقدیم دادخواست "استرداد سفته" اقدام کند. البته بدون ارسال اظهارنامه هم می توان در همان ابتدا از طریق دادخواست اقدام نمود.
فائزه مجردیان-خبرنگار تحریریه جوان قدس
نظر شما