شواهد نشان می دهد که در کشور افراد متناسب با درآمدشان مالیات نمی پردازند. دولت در راستای حل این مشکل اقداماتی را به اجرا گذاشته است. بر اثر انجام این اقدامات شاهد هستیم که میزان مالیات دهی افراد متناسب با درآمدشان بهبود یافته است. به طور مثال، در حالی که نمایشگاه داران خودرو طی سال 1399 سرانه پرداختی مالیات شان 3.3 میلیون تومان بود، در سال 1400 و 1401 به ترتیب، 7.8 و 20 میلیون تومان سرانه پرداختی مالیات داشتند. این نشان دهنده بهبود اوضاع است.

درآمد جزو منابع درآمدی پایدار دولت ها به شمار می رود و نیاز است که درآمدهای دولت در این حوزه تحقق یابد تا بتواند از آن ها در راستای اداره بهتر کشور بهره ببرد. از آنجائیکه ما جزو کشورهای دارنده منابع نفت و گاز هستیم، تا الان به مالیات نگاه تزیینی داشته ایم. در حالی که باید نگاه جدی تری به این موضوع داشته باشیم تا درآمدهای نفتی کشور صرف امور زیربنایی شود و برای اداره کشور وابسته به آن ها نباشیم.

 حسن حیدری، اقتصاددان در گفت و گو با قدس در خصوص این موضوع که میزان مالیات دهی در بخش مشاغل و اصناف نسبت به سهمی که در تولید ناخالص داخلی کشور دارند، بسیار پایین است و با اینکه بین 20 الی 30 درصد از تولید ناخالص ملی به این بخش اختصاص دارد، کمتر از 6 درصد درآمدهای مالیاتی از این حوزه به دست می آید، تصریح کرد: موضوعاتی در مورد عدالت مالیاتی در کشور مطرح است. مبنی بر اینکه افراد متناسب با درآمدی که دارند، مالیات بپردازند.

وی ادامه داد: در عمل این اتفاق نمی افتد که هر کس به تناسب درآمدش مالیات بپردازد. این امر دلایل مختلفی دارد. اولین موضوع این است که دستمزد و حقوق بگیران درآمدشان شفاف است. به همین دلیل، ابتدای هر ماه قبل از اینکه حقوق شان واریز شود، مالیات از آن ها کسر می شود.

این کارشناس اقتصادی توضیح داد: میزان درآمد افراد قابل رصد نیست و شفافیت زیادی را در این حوزه شاهد نیستیم. البته واحدهای تولیدی شفافیت بیشتری دارند. دفاتر و صورت های مالی اصناف به اندازه حقوق بگیران و شرکت های تولیدی شفاف نیست. شاید به اسناد مالی شرکت ها ایرادی وارد باشد، اما به هر حال اسناد مالی دارند. اما این موضوع در اصناف خیلی ضعیف تر است و بسیاری از آن ها از شفافیت در این حوزه برخوردار نیستند.

حیدری گفت: شناسایی میزان درآمد اصناف و مالیات ستانی حقه از آن ها کمی سخت است. البته باید این موضوع را هم مدنظر داشته باشیم که به طور کلی پرداخت مالیات برای همگان سخت و سنگین است. حتی این که در کشورهای اروپایی افراد مالیات می پردازند، به این دلیل است که اگر مالیات شان را به موقع پرداخت نکنند، از یک سری امکانات محروم می شوند. اصناف در مقابل پرداخت مالیات حقه و واقعی خود مقاومت می کنند؛ بنابراین، تمرکز اصلی دولت برای کاهش شکاف مالیاتی، باید بر روی مشاغل خاص باشد و در صورت عدم پرداخت باید با جریمه روبرو شود.

این کارشناس اقتصادی درباره برخورد مورد نیاز از سوی سازمان امور مالیاتی در برابر این موضوع که حقوق و دستمزدبگیران مالیات شان را به موقع و سر ماه پرداخت می کنند اما اصناف بعد از یک سال مالیات کمتری نسبت به آن ها می پردازند، تصریح کرد: تنها راهکار پیش رو این است که به سمت شفافیت حداکثری حرکت کنیم. هر چقدر وضعیت درآمدی اصناف شفاف تر شود، می توانیم عملکرد بهتری در زمینه دریافت مالیات از اصناف داشته باشیم.

حیدری در پایان تأکید کرد: نیاز است شفافیت دو طرفه باشد. یعنی دولت نیز باید این موضوع را روشن سازی کند که درآمدهای مالیاتی در چه جایی هزینه می شوند. دولت باید درآمدها را در جایی هزینه کند که بیشتر مورد انتظار مردم است. به این ترتیب، نوعی اعتمادسازی به وجود می آید و افراد نسبت به پرداخت مالیات تعهد بیشتری خواهند داشت.