به گزارش قدس خراسان، پنجمین کنگره جهانی حضرت رضا(ع) پس از چندین سال وقفه، به میزبانی شهر مشهد برگزار شد. این کنگره که با شعار «عدالت برای همه، ظلم به هیچ‌کس» از روز دوشنبه ۲۴ اردیبهشت آغاز به کار کرد، میزبان جمعی از اندیشمندان و نخبگان از کشورهای مختلف است تا درباره این موضوع به هم‌اندیشی و ارائه مقالات بپردازند.
این همایه علمی باید با رونمایی از کتب مبتنی بر نقشه راه، همراه باشد
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی نیز در گفت‌وگو با قدس خراسان گفت: با توجه به تذکر رهبر فرزانه انقلاب درباره عنوان برنامه که واژه کنگره را اسمی فرانسوی عنوان کردند، بهتر است این رویداد علمی مهم در سال‌های بعد با عنوان همایه علمی مطرح شود.
آیت‌الله علی‌اکبر رشاد افزود: این رویداد ارزشمند چهار بار در دهه ۶۰ برگزار شد و از آن دهه تاکنون که حدود ۳۲ سال می‌گذرد، این رویداد تعطیل شده بود. ضمن اظهار تأسف از برگزار نشدنش طی این سال‌ها، از تولیت محترم آستان قدس رضوی و مدیران این آستان باید تشکر کرد که این سنت ارزشمند را احیا کردند.
وی عنوان کرد: رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضای هیئت علمی این کنگره، چارچوب کلانی را ترسیم و از ما و آستان قدس رضوی مطالبه کردند که در این چارچوب کلان به معرفی ائمه معصوم(ع) اقدام کنیم. در سه وجه قدسی و معنوی، رفتاری و مسائلی که در ادبیات و تعالیم این بزرگواران به صورت یک میراث غنی به ما رسیده و معطوف به مسائل روز مانند حفاظت از محیط زیست است، همچنین طرحواره کلان تاریخی که ائمه اطهار(ع) در حوزه سیاست و حکمرانی داشتند.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: شورای علمی آستان قدس رضوی و سایر نهادهای تصمیم‌گیر باید این چارچوب کلان را به صورت تفصیلی تنظیم کنند و با یک زمان‌بندی قابل پیش‌بینی برای هر دهه، یکی از این همایه‌ها برگزار شود که در مجموع پس از ۳۰ سال بتوانیم آن طرح کلانی را که رهبر معظم انقلاب مطرح کردند، محقق کنیم.
رشاد متذکر شد: نباید کار را به برگزاری این همایه محدود کرد تا میهمانان در این زمینه در قالب مقالات پراکنده سخنرانی کنند و تمام شود؛ بلکه باید کاری وسیع، عمیق و دقیق به لحاظ علمی انجام شود و هر کدام از حلقه‌های این همایه علمی همراه با رونمایی از چندین کتاب علمی ساختارمند و مبتنی بر نقشه راه باشد تا از مجموع این کتب، یک سلسله یادداشت برای جهان اسلام، تشیع و مدیران کشور استحصال و ارائه کرد.
عملیات وعده صادق موجب بیداری جوانان مالی شد
رهبر شیعیان مالی نیز در گفت‌وگو با قدس خراسان با اشاره به اینکه الحمدلله تشیع در کشور مالی در حال پیشرفت است، گفت: کنگره خیلی خوبی بود و من از این برنامه مطالب زیادی آموختم. امیدوارم در آینده افراد دیگری نیز از کشورهای آفریقایی به این کنگره دعوت شوند؛ چرا که مبلغان دینی زیادی در کشورهای مختلف آفریقایی هستند که می‌خواهند با شرکت در این کنگره، مطالب زیادی را بیاموزند. این موضوع موجب پیشرفت بیشتر تشیع می‌شود.
سید محمد شوآلا یاها حیدراز بیان کرد: تلاش‌های ایران سبب شد آن کشورهایی که خود را در عالم، ابرقدرت می‌بینند و ادعای عدالت‌خواهی دارند، با ظلمی که در فلسطین انجام دادند، به مردم جهان ثابت شود آن‌ها ظالم و دیگران مظلوم هستند و این موجب شورش دانشجویان در دانشگاه‌های آمریکا شد.
وی با بیان اینکه امیدوارم عالمان از دیگر کشورهای آفریقا نیز در این کنگره شرکت کنند، افزود: باید جوانان عالم اسلام را بیدار کرده و سعی کنیم به جای اینکه آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی به دنبال فحشا و سرگرمی باشند، در پی تعلیم آموزه‌های دینی و اسلامی قرار بگیرند و متوجه شوند چه راهکاری را باید در پیش بگیرند تا این ظلم‌ها در عالم تمام یا کمتر شود.
رهبر شیعیان مالی متذکر شد: عملیات وعده صادق جمهوری اسلامی علیه اسرائیل سبب شد جوانان مالی بیدار و متوجه شوند در ایران قدرتی وجود دارد که نه تنها حامی مسلمانان؛ بلکه حامی همه مردم دنیاست.
بزرگ‌ترین نماد بی‌عدالتی، موضوع فلسطین است
استاد دانشگاه کشمیر هندوستان از دیگر میهمانان این کنگره نیز در گفت‌وگو با قدس خراسان با بیان اینکه در مالزی چند همایش درباره اسلام‌شناسی برگزار کرده‌ام، گفت: کنگره در سطح خیلی بالایی برگزار شده و از موضوع هیجان‌زده شدم.
دکتر اعجاز افزود: طبق تحقیقاتی که انجام دادم، این کنگره برای نخستین بار در سال ۱۹۸۲ برگزار شد و اکنون دوره پنج آن برپا شده است. اینکه چرا در این سال‌ها این کنگره برگزار نشد، جای سؤال دارد؛ اما برگزاری این کنگره توسط آستان قدس رضوی کار خوبی است تا مفاهیم رضوی و شیعی و همچنین ظلم‌ستیزی و صلح‌طلبی را در دنیا گسترش و ارائه دهد.
وی با بیان اینکه اکنون بزرگ‌ترین نماد بی‌عدالتی، موضوع فلسطین است، خاطرنشان کرد: این روزها بی‌عدالتی به شکل گسترده‌ای در جامعه رواج پیدا کرده و سازمان‌هایی مانند سازمان ملل متحد و بقیه ارگان‌ها رسالت و کارکرد خودشان را از دست داده‌اند و به نوعی ابزار دست قدرت‌های بزرگی همچون آمریکا و رژیم صهیونیستی شده‌اند.
این استاد دانشگاه کشمیر هندوستان با اشاره به اینکه صلح به معنای واقعی کلمه در دنیا محقق نمی‌شود، عنوان کرد: حمله نظامی ایران به اسرائیل که در ماه گذشته انجام شد، با وجود اینکه یک حرکت نظامی بود؛ اما یکی از مصادیق صلح به شمار می‌آید؛ چرا که پس از چهار حمله متداوم رژیم اشغالگر به منافع جمهوری اسلامی ایران که از زمان شهید سلیمانی شروع شده بود، شکل گرفت و این می‌تواند یک مصداق گسترش صلح در دنیا باشد.
امیدوارم برای اهداف کنگره مفید باشم
پدر گیریگوری ماتروسوف از کلیسای ارتودکس روسیه در گفت‌وگو با خبرنگار قدس خراسان بیان کرد: من اسلام را مطالعه کرده‌ام و در دانشگاه کازان روسیه آن را تدریس می‌کنم و در حوزه دنیای شیعیان مطالعات داشته‌ام. در یکی از کتاب‌های دینی ما اشاره شده که باید برادران خود را دوست داشته باشیم که مطابق است با یکی از احادیث پیامبر اسلام(ص) که می‌گویند باید با برادران خود دوست باشید.
وی ادامه داد: معتقد هستم در سطوح مختلف باید همدیگر را دوست داشته باشیم و در قرآن نیز به این موضوع اشاره شده است.
این کشیش مسیحی تصریح کرد: من این کنفرانس را خیلی دوست دارم و امیدوارم برای اهداف آن مفید باشم.
میانه‌روی در امر به معروف و نهی از منکر توصیه امام رضا (ع) است
شیخ داود ولید، پژوهشگر آمریکایی که چندین کتاب درخصوص پیاده‌سازی عدالت در سیستم قضایی نوشته نیز به قدس خراسان گفت: تعادل و میانه‌روی نگاه امام رضا(ع) در امر به معروف و نهی از منکر است. یکی از چیزهایی که امام ناپسند دانستند، حرکت زید هنگام ظلم بود که در مورد سرکوب افراط گری می‌کردند. امام رضا(ع) سعی کردند نشان بدهند که باید از خوبی‌ها لذت ببریم و از بدی‌ها دوری کنیم. امیدوارم بتوانیم این تعالیم را در زندگی خود به کار ببریم.
او با اشاره به شعار کنگره، جنایت علیه فلسطین را مصداق بی‌عدالتی دانست و افزود: مسلمانان باید در این راستا خود را قوی‌تر کنند. ما باید ابتدا درون خود را قوی کنیم. عده‌ای نسبت به دین خود جاهل هستند. ضروری است آگاهی خود را بالا ببرند. باید تمام ملت‌های مسلمان را با آگاهی در کنار خود جمع کنیم.
اقتصاد اسلامی بر مبنای عدالت است
شیخ جعفر لاداک که در شهر لیدز انگلستان ساکن است، درخصوص مقاله‌ای که در کنگره ارائه می‌کند، به خبرنگار ما گفت: این مقاله در مورد حدیثی است که امام رضا(ع) بر آن تأکید داشتند که وامی را با وام دیگر پرداخت نکنید. هدف این مقاله این است که به مخاطب بگوییم وامی که از بانک‌های انگلستان دریافت شده، توسط خود بانک به دیگری فروخته می‌شود و کسی که پول را دریافت می‌کند، باید به صورت مضاعف وام را پرداخت کند.
وی افزود: با پرداختن به این موضوع سه هدف را دنبال می‌کنیم؛ ابتدا اینکه جلو ضرر مضاعف مردم گرفته شود، دوم تجزیه و تحلیل این حدیث از دیدگاه مذهبی است و در وهله بعد برای برقراری عدالت مذهبی و اقتصادی می‌توان این حدیث را به کار گرفت.
مشهد من را یاد سوئیس می‌اندازد
والریو دویتو از کشور ایتالیا یکی از شرکت‌کنندگان حاضر در کنگره جهانی حضرت رضا(ع) بود که به گفته خودش تحقیقاتش را در کشور آلمان و روی موضوع جهاد پیگیری می‌کند.
او در مورد مقاله‌ای که در این کنگره ارائه کرده، به خبرنگار ما گفت: موضوع مقاله من جهاد است و بیشتر به حوزه اهل تسنن برمی‌گردد. به این کنگره آمده‌ام تا ببینم چطور می‌توانم مقالات و تحقیقاتم را با آموزه‌های امام رضا(ع) مرتبط کنم؛ نکته‌ای که در مقاله هم به آن اشاره کرده‌ام.
والریو در مورد حضورش در مشهد بیان کرد: این نخستین بار است که به مشهد آمده‌ام. این شهر خیلی برایم جذابیت داشت و فکر نمی‌کردم فضایش این‌قدر شاد باشد و مرا یاد سوئیس می‌اندازد. معماری حرم مطهر امام رضا(ع) نیز بسیار چشمگیر است.
عدالت نسبت به مخالفان و همفکران چگونه است؟
دکتر حازم طارش؛ دیگر میهمان این کنگره، در دانشکده امام کاظم(ع) بغداد در رشته علوم قرآنی فعالیت می‌کند. او در خصوص مقاله‌ای که به کنگره ارائه کرده، به قدس خراسان گفت: مقاله من در مورد خوانش خطابه‌های امام رضا(ع) و اثر رفتاری ایشان در گفت‌وگو با افکار مختلف و بررسی رفتار امام(ع) در شرایط مختلف زندگی نسبت به ظلم‌هایی بوده که در دوره ایشان اتفاق افتاده است. این مقاله فصول مختلفی دارد و در مورد زبان و کلمات امام رضا(ع) صحبت شده و اینکه چطور از رفتار امام(ع) تقلید کنیم و به چه نتایجی برسیم.
وی افزود: امام رضا(ع) در حوزه عدالت اجتماعی به دنبال ثابت کردن این موضوع بودند که عدالت چه نسبت به مخالفان و چه نسبت به همفکران چگونه است. اگر بخواهیم در این پیش‌زمینه‌ها صحبت کنیم، در نهایت به قرآن و توحید می‌رسیم. در آخر از تدارک این کنگره و به خصوص از آستان قدس رضوی تشکر می‌کنم و طول عمر رهبر معظم انقلاب را از خداوند خواستارم تا ایشان را برای اسلام حفظ کند.
عدالت، وحدت و دفاع از مظلوم؛ مهم‌ترین پیام کنگره
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در جمع خبرنگاران در خصوص کنگره جهانی حضرت رضا(ع) گفت: کنگره جهانی حضرت رضا(ع) کنگره بسیار عظیمی است. معارف اهل بیت(ع) و امام رضا(ع) می‌تواند چراغ راه ما برای حرکت‌های بزرگی با محوریت ایران و جهان اسلام باشد. پیام این کنگره علم، عدالت، مقابله با تبعیض و دفاع از مظلوم است؛ به خصوص در ماجرای غم‌انگیز نسل‌کشی در غزه و بی‌گناهانی که شهید می‌شوند. در این ماجرا مجموعه‌های علمی در فلسطین از دست می‌روند؛ مانند بیمارستان‌ها و دانشگاه‌ها که به دست اسرائیل غاصب رخ می‌دهد. کنگره منعکس‌کننده این پیام به بشریت است.
محمدرضا مخبر بیان کرد: امروز وضعیت دانشگاه‌ها و روشنگری‌ها را در آمریکا و اروپا می‌بینید. در دانشگاه‌هایی که روزی متعلق به لیبرال‌دموکراسی غرب بود، امروز شواهد پایان این لیبرال‌دموکراسی دیده می‌شود. این مسئله نشان می‌دهد یک گردش تاریخی جدید در دنیا به نفع ملت مظلوم و مسلمان فلسطین و تمام مستضعفان اتفاق می‌افتد.
وی در ادامه، مهم‌ترین پیام این کنگره را عدالت، وحدت و دفاع از مظلومان دانست و گفت: امیدواریم با حضور دانشمندان و محققان در جوار حضرت رضا(ع) این پیام مهم را به دنیا بدهیم که سیره نبوی(ص) و اهل بیت(ع) دفاع از محرومان و مستضعفان و استقرار عدالت در سراسر جهان و آمادگی برای استقبال از منجی بزرگ بشریت(عج) است.
رونمایی از مجموعه هفت جلدی مقالات در اختتامیه کنگره
رئیس سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی نیز ضمن تبریک دهه کرامت گفت: امروز هم میزبان ۲۲ نخبه از خارج کشور و فضلا و صاحبان مقالات هستیم. حاصل این کنگره یک مجموعه هفت جلدی از مقالات به زبان‌های عربی، انگلیسی و فارسی است که با حضور رئیس جمهور رونمایی می‌شود. یکی از اهداف ما امتداد اجتماعی اندیشه‌های تابناک حضرت رضا(ع) است. از راهبردهای آستان و سازمان علمی و فرهنگی که در مسیر برگزاری همایش و فعالیت‌ها در نظر داریم، محوریت کنگره جهانی حضرت رضا(ع) به عنوان کنگره اصلی بوده و مابقی جشنواره‌ها مطابق با موضوع اصلی کنگره که دوسالانه انتخاب می‌شود، مثل یک حرکت منظومه‌ای در رسیدن به هدفی واحد انجام خواهند شد.
عبدالحمید طالبی اظهار کرد: امیدواریم این کنگره که پس از حدود ۳۰سال احیا شده، به مبنایی برای فعالیت‌های جدید علمی تبدیل شود. همان‌طور که رهبری فرمودند، سه بخش شخصیت الهی، اندیشه و موضوعات سیاسی ائمه(ع) که ایجاد جامعه و حکومت اسلامی است، زمینه را برای پروژه‌های علمی مختلف فراهم می‌کند تا اقدام‌های علمی خود را محقق کنیم.
امتداد اجتماعی کنگره جهانی امام رضا(ع)
دبیر بخش بین‌الملل کنگره جهانی حضرت رضا(ع) نیز در گفت‌وگو با قدس خراسان گفت: از میان ۱۰۰ مقاله بین‌المللی و ملی که کنگره دریافت کرده، در مجموع ۸۰ ارائه در این دو روز خواهیم داشت.
زهره خوارزمی اظهار کرد: خیلی از میهمانان صاحب کتاب‌های مختلف بوده و در حوزه عدالت صاحبنظر هستند و عدالت را در تجربه زیسته ملت‌های مختلف مورد بررسی قرار داده‌اند. نکته جالب این است که مسلمان و غیرمسلمان و شیعه و سنی این موضوع را بررسی کرده و مقالاتی را با ارجاع به روایات و احادیث رضوی نوشته‌اند.
خوارزمی با اشاره به حضور میهمانان غیرمسلمان گفت: ما چند میهمان مسیحی از کاتولیک‌ها و ارتودکس‌ها داریم. از نمایندگان واتیکان آقای وستام از آکادمی مریم‌شناسی در بیروت در این کنگره حضور دارند. از ارتودکس‌های روسیه، یونان و کالج بین‌المللی مسیحی از رم مقاله داریم. از دوستان محقق دانشگاهی مثل آقای سندوهی که کتاب جدیدشان همچنان در حال بحث است و روی استعمارزدایی از ذهن کار کرده‌اند، می‌توانیم مثال بزنیم که در مقاله خود به سنت چپ که به شکل انتقادی به عدالت نگاه می‌کند، اشاره کرده و آن را به سنت رضوی که مغفول مانده، پیوند داده است. همچنین از گرجستان مایا کاپانتزه از دانشگاه قفقاز، کاری مردم‌شناسانه برای آگاهی شیعیان گرجستان از عدالت رضوی انجام داده است. از ژاپن نیز به صورت مجازی مقاله‌ای درخصوص نگاه ژاپن به همزیستی مسلمانان سنی و شیعه با عنایت به آموزه‌های رضوی ارائه می‌شود. این تنوع نگاه‌ها بخشی از اهداف کنگره است که امیدواریم موجب خیر شود.
وی در خصوص چگونگی ایجاد این تنوع جغرافیایی اظهار کرد: وظیفه دبیرخانه بین‌الملل این بود که از دانشگاه‌های مختلف و دپارتمان‌های مرتبط با عدالت‌پژوهی، افرادی را که آثار خوبی در این حوزه داشتند، شناسایی کند تا از این کنگره مطلع بشوند. در این راستا فقط ۳۰ نشست مجازی با تک‌تک افرادی که می‌خواستند مقاله بنویسند، داشتیم. این افراد اشتیاق داشتند؛ اما آگاهی نداشتند. کتاب‌هایی در حوزه رضوی در دسترس محققان نبود که این یک نقطه ضعف بود و باید برطرف شود. بنابراین نیاز بود آقای عاملی، دبیر کنگره نیز با تک‌تک افراد گفت‌وگو داشته باشند. در این راستا ۱۷ پیش‌نشست منطقه‌ای و بین‌المللی داشتیم که اغلب مجازی و تعدادی از آن‌ها نیز در عراق و ترکیه برگزار شد. پنج پیش‌نشست نیز در آمریکای لاتین داشتیم که حدود ۱۰ کشور در آن شرکت داشتند.
خوارزمی گفت: این گفت‌وگوها مقدمه حضور این عزیزان بود چون حفظ استانداردهای علمی برای ما اهمیت داشت. نظر ما این است که آموزه‌ها و فرهنگ رضوی صرفاً ترویجی نیست و آموزه‌های علمی بی‌شک قابل گفت‌وگو و اثربخشی هستند. در حوزه بین‌الملل کنگره دو برنامه منسجم بین‌المللی در مشهد داشتیم و در حدود یک سال اخیر، تمرکز جدی روی کار بود.
وی درخصوص امتداد اجتماعی کنگره افزود: این مسئله برای ما بسیار اهمیت دارد؛ از جمله اینکه همین حالا ترجمه کتاب دانای خاندان محمد(ص) را به زبان صربی پیگیری می‌کنیم؛ چراکه هیچ کتاب رضوی در صربستان وجود ندارد و ترجمه این کتاب با یک ویرایش ساده در بوسنی نیز قابل استفاده است.
خوارزمی در پایان تأکید کرد: امیدواریم این کنگره بهانه‌ای باشد تا آستان قدس رضوی به عنوان متولی اصلی انتشار فرهنگ رضوی بتواند شبکه وسیعی از افراد محقق و دانشمند را داشته باشد.
خبرنگار: محدثه مودی و فریده خسروی
نظر شما