سال ۱۰۵۵ش (حدود ۳۴۸ سال پیش) بود که بنای مصلای پایین‌خیابان مشهد، یا به اختصار «مصلای مشهد» با هزینه نواب میرزا ابوصالح رضوی، از رؤسای سادات رضوی و البته بانی مدرسه علمیه مشهور «نواب»، به پایان رسید. معمار این بنا، چنان‌که از کتیبه‌اش معلوم است، شخصی به نام حاجی شجاع معمار اصفهانی بود. این بنا در دوره شاه سلیمان صفوی به پایان رسید.

این‌که چرا با وجود مصلای طُرُق، بنای دیگری را برای نمازهای عیدین – عید فطر و عید قربان – بنا کردند، خیلی معلوم نیست. شاید دلیل این کار نزدیک‌تر بودن محل مصلای پایین‌خیابان، هموار بودن راه آن و نیز، امنیت بهتر این منطقه بوده‌باشد.

۲۵۶ سال بعد از ساخته شدن مصلای پایین‌خیابان، در سال ۱۳۱۱ش رابرت بایرون نویسنده و پژوهشگر تاریخ معماری به غرب آسیا آمد تا درباره معماری‌ این بخش از جهان اسلام اطلاعاتی کسب کند. سفر او از غرب آسیا، به آسیای میانه هم کشیده شد و در این مسیر با افرادی مانند آرتور پوپ (پژوهشگر تاریخ معماری ایران) هم دیدار کرد. حاصل این دیدارها، نگارش کتابی است که در ایران با نام «سفر بر کرانه‌های جیحون» ترجمه شده‌است. علاوه بر این‌ها، بایرون از اماکن بین راهش، تصویری تهیه کرد که امروزه جزو بهترین آثار در این زمینه است.

عکس‌های امروز، تصاویری است که رابرت بایرون از بنای مصلای مشهد گرفت؛ عکسهایی که وضعیت این بنای تاریخی را در آن زمان نشان می‌دهد. این عکس‌ها ۹۲ سال قبل گرفته شده‌؛ از این رو، هم از منظر تاریخ معماری و هم از منظر تاریخ عکاسی، دارای ارزش خاص و ویژه است.