طی سال­های اخیر میزان مصرف بنزین در کشورمان رشد روزافزون و چشمگیری داشته است. بسیاری بر این عقیده­اند که قیمت­های سرکوب شده و یارانه­ای مهم­ترین عامل در عدم مدیریت مصرف و افزایش تقاضاست. همین قیمت­های پایین زمینه را برای قاچاق نیز فراهم کرده است. بر اثر این واقعیات، مشکلات پیچیده­ای در حوزه بنزین برای کشور به وجود آمده است.

در حالی که مجبور هستیم بنزین را با قیمت هر لیتر 45 هزار تومان وارد کنیم، آن را با قیمت 1500 یا 3 هزار تومان در اختیار مردم قرار می­ دهیم. بخشی از این بنزین که هزینه گزافی روی دست دولت می­گذارد، بر اثر بی­ توجهی هدر می ­رود. بخشی دیگر در مدار قاچاق قرار می­ گیرد.

با توجه به آنچه در بالا توضیح داده شد، بسیاری معتقدند که دولت باید به سمت اختصاص سهمیه بنزین به نفر به عنوان راهکاری برای کنترل مصرف و ایجاد عدالت در توزیع یارانه سوخت حرکت کند. به ویژه به زعم آنان، ایجاد بازار ثانویه که در آن کشف قیمتی برای بنزین صورت می­ گیرد، به نفع کشور خواهد بود.

 اسماعیل سیاوشی، عضو مجلس شورای اسلامی با اشاره به این موضوع که اعطای یارانه­ به طور کلی می تواند مشکلاتی را به دنبال داشته باشد، تصریح کرد: ما در نهایت باید به سمتی حرکت کنیم که مردم در اقتصاد مشارکت داشته باشند و رقابت ­پذیری آن را به حداکثر برسانند. در این شرایط، از مشکلات تخصیص یارانه نیز جلوگیری می ­کنیم.

وی ادامه داد: نظام تخصیص یارانه در کشور عادلانه نیست. به طور مثال، در حوزه بنزین به اعطای یارانه می ­پردازیم. بیشترین بهره را از این یارانه، اقشار برخوردار می­ برند. در حالی که عشایر و اقشار ضعیف که خودرو ندارند، کاملاً از این یارانه بی­ بهره هستند.

عضو مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: در نهایت باید به سمتی برویم که قیمت حامل ­های انرژی واقعی و یارانه­ ها به حساب افراد واریز شود. به این ترتیب، عدالت بیشتری در تخصیص یارانه ­ها اعمال می­شود.

سیاوشی گفت: در بهترین حالت باید به سمت واقعی­سازی قیمت بنزین برویم. اما در شرایط فعلی که امکان افزایش قیمت وجود ندارد، اختصاص سهمیه بنزین به هر کدملی به عدالت نزدیک­ تر است. در شرایط فعلی که بنزین به خودرو تعلق می­ گیرد، هر کس که امکانات و خودروی بیشتری دارد، از یارانه بیشتری بهره می ­برد و افراد بدون خودرو از این امکان بی ­بهره هستند. بنابراین، اختصاص سهمیه بنزین به نفر می ­تواند به تحقق عدالت بیشتر در تخصیص یارانه­ ها منجر شود.

وی ادامه داد: در روش تخصیص سهمیه بنزین به نفر، به هر کد ملی میزانی از بنزین یارانه­ ای تعلق می­ گیرد. افرادی که بنزین اضافه دارند، می­توانند آن را در بازار به فروش برسانند و از ما به ازای مالی­اش استفاده کنند. کسانی که اضافه مصرف بنزین دارند، باید آن را از بازار آزاد بخرند. بنابراین، به جای این که افراد برخوردار از یارانه بنزین به صورت نامحدود بهره ­مند شوند، فقط تا میزان مشخصی از بنزین یارانه­ای استفاده می­ کنند و برای اضافه مصرف خود مبلغی می­ پردازند که به نفع اقشار ضعیف است.

عضو مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: اختصاص سهمیه بنزین به هر کد ملی به کنترل مصرف نیز کمک می­ کند. زیرا وقتی افراد بدانند تنها میزان مشخصی بنزین یارانه ­ای دارند و مازاد مصرف خود را باید از بازار آزاد تهیه کنند، به فکر کنترل مصرف می ­افتند و استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی نیز مدنظر خانوارها خواهد بود.

سیاوشی گفت: نیاز است دولت با استفاده از یک تیم اقتصادی قوی برای حل و فصل مشکل بنزین و سامان دادن به آن چاره ­اندیشی کند. اختصاص سهمیه بنزین به نفر، یکی از راهکارها برای ایجاد عدالت اجتماعی در توزیع یارانه سوخت و کنترل مصرف است. دولت باید با کار کارشناسی دقیق و جدی به این سمت حرکت کند. در این چارچوب، اقتصاد باید به سمت اقتصاد مقاومتی، رقابتی و مشارکتی پیش برود.