این واکنش‌ها از اظهارنظر مقامات و مسئولان بین‌المللی تا چهره‌هایی چون ایلان ماسک را در برمی‌گرفت. واکنش کاربران این سکوی فیلترشده ولی پرطرفدار در ایران در مقابل این خبر نیز حامل گزاره‌های قابل تأملی به خصوص با مایه‌های نگرانی درباره سرنوشت اطلاعاتشان در این پیام‌رسان بود. در یک نگاه کلی ماجرای بازداشت دورف حامل چند نکته قابل تأمل است که بد نیست با هم مرورشان کنیم.
یادآوری استانداردهای دوگانه غربی
دستگیری مؤسس تلگرام آن هم در مهد لیبرال دموکراسی، صدای خود فعالان رسانه‌ای غرب را هم درآورد و سبب شد دوباره نحوه برخورد غرب مبتنی بر یک استاندارد دوگانه و برخلاف ادعاهایش سر زبان‌ها بیفتد. نمادین‌ترین این واکنش‌ها شاید نوشتن سه باره کلمه «آزادی» به زبان فرانسوی آن هم با علامت تعجب و سؤال توسط ایلان ماسک بود. او همچنین در واکنش به نخستین خبری که با موضوع دستگیری دورف منتشر شد، تصویر کنایه‌آمیزی از وضعیت آزادی بیان طی چند سال آینده را این‌گونه ترسیم کرد: «سال ۲۰۳۰ است و شما به خاطر پسندیدن یک «میم» در اروپا اعدام می‌شوید». فارغ از یادآوری این استانداردهای دوگانه غرب نزد افکار عمومی، چرخیدن در منابع خبری غربی و گزارش‌هایی که طی همین چند روزه منتشر شده، نشان می‌دهد واکنش ایلان ماسک به دستگیری دورف، بحث گسترده‌ای در مورد آزادی بیان در اروپا را برجسته کرده و وضعیت دورف را به نقطه‌ای کانونی درباره نقش پلتفرم‌های فناوری در ژئوپلتیک و تعادل میان امنیت و آزادی تبدیل کرده است.
نسخه صیانت اروپایی
سخت‌گیری اروپایی‌ها با ادعای نگرانی از امنیت و نقض قوانین و مقررات آن هم در حالی که تیم تلگرام در واکنش به بازداشت دورف اعلام کرد این پیام‌رسان «از قوانین اتحادیه اروپا از جمله قانون خدمات دیجیتال پیروی می‌کند»، البته درس‌های قابل تأملی در خصوص جدی گرفتن بحث «مرزبانی دیجیتال» مطرح می‌کند. شاید پیش چشم داشتن ماجرای دستگیری دورف و قرار دادن آن در کنار آنچه بر سر ادامه فعالیت شبکه اجتماعی «تیک تاک» در آمریکا رفت به ما یادآور شود این مقوله تا چه حد اهمیت دارد. هرچند این تعبیر نصفه و نیمه مرزبانی دیجیتال را سازمان پدافند غیرعامل مطرح کرد و در زمان خودش نیز جنجال برانگیز شد، ولی باید قبول کنیم تاکنون نسخه قابل قبولی در بحث امنیت سایبری و ژئوپلتیک آن در سطح قوانین و مقررات پیش نگرفته‌ایم و البته همزمان نتوانسته‌ایم با ادبیات مناسبی برای افکار عمومی درست آن را تبیین کنیم.
دغدغه اعتماد به جامعه آنلاین وطنی
از همه این‌ها که بگذریم، واکنش‌های همین چند روزه هموطنانمان با چاشنی شوخی و جدی پس از اعلام این خبر نیز نمایانگر دغدغه‌هایی است که نباید به‌سادگی از کنارشان عبور کرد. گوگل کردن اینکه «چگونه باید از اطلاعاتمان در چت‌ها و کانال‌های تگرامی بکاپ(Backup) بگیریم» نشان می‌دهد کاربران تا چه میزان نسبت به از دست رفتن اطلاعاتشان در این شبکه اجتماعی نگران هستند. مضاف بر این، اینکه کاربری در شبکه اجتماعی ایکس نوشته: «اتفاقی واسه Saved messages تلگرام بیفته، کارت ملی، شناسنامه، کدپستی، شماره تلفن‌هام، آدرس خونه، حسابای بانکیم، والت‌های ارز دییجتال، رمز هر چیزی که رمز میخواد، خوابایی که میبینم، برنامه ۱۵ سال آیندم و اتفاقات ۱۰ سال گذشتم و در نهایت حافظه‌م رو از دست میدم»، بیش از همه نشانگر اهمیت مسئله اعتماد به یک پلتفرم است. به نظر جمع کردن این دو مسئله در کنار همدیگر از چالش‌های جدی است که در ساخت جامعه برخط وطنی با آن مواجه هستیم. بخشی از این عدم اعتماد را می توان به‌واسطه تأثیرگذاری شبکه‌های فارسی زبان خارجی با پیش گرفتن رویکرد بی اعتماد کردن به سکوهای داخلی و رسانه‌هراسی تفسیر کرد، ولی بخش عمده آن نیز به علامت سؤال‌های کاربران ایرانی نسبت به توانایی پیام‌رسان‌های بومی در صیانت از داده‌هایشان برمی‌گردد. به هر حال در زمانه‌ای که تمام کشورها تلاش دارند در حوزه دارایی‌های دیجیتال صاحب مالکیت شده و جوامع آنلاین خود را بسازند، حاکمیت باید بیش از پیش برای تقویت جوامع برخط وطنی و جلب اعتماد عمومی برای سکنی گزیدن در آن‌ها تلاش کند.
یادآوری استانداردهای دوگانه غربی
دستگیری مؤسس تلگرام آن هم در مهد لیبرال دموکراسی، صدای خود فعالان رسانه‌ای غرب را هم درآورد و سبب شد دوباره نحوه برخورد غرب مبتنی بر یک استاندارد دوگانه و برخلاف ادعاهایش سر زبان‌ها بیفتد. نمادین‌ترین این واکنش‌ها شاید نوشتن سه باره کلمه «آزادی» به زبان فرانسوی آن هم با علامت تعجب و سؤال توسط ایلان ماسک بود. او همچنین در واکنش به نخستین خبری که با موضوع دستگیری دورف منتشر شد، تصویر کنایه‌آمیزی از وضعیت آزادی بیان طی چند سال آینده را این‌گونه ترسیم کرد: «سال ۲۰۳۰ است و شما به خاطر پسندیدن یک «میم» در اروپا اعدام می‌شوید». فارغ از یادآوری این استانداردهای دوگانه غرب نزد افکار عمومی، چرخیدن در منابع خبری غربی و گزارش‌هایی که طی همین چند روزه منتشر شده، نشان می‌دهد واکنش ایلان ماسک به دستگیری دورف، بحث گسترده‌ای در مورد آزادی بیان در اروپا را برجسته کرده و وضعیت دورف را به نقطه‌ای کانونی درباره نقش پلتفرم‌های فناوری در ژئوپلتیک و تعادل میان امنیت و آزادی تبدیل کرده است.
نسخه صیانت اروپایی
سخت‌گیری اروپایی‌ها با ادعای نگرانی از امنیت و نقض قوانین و مقررات آن هم در حالی که تیم تلگرام در واکنش به بازداشت دورف اعلام کرد این پیام‌رسان «از قوانین اتحادیه اروپا از جمله قانون خدمات دیجیتال پیروی می‌کند»، البته درس‌های قابل تأملی در خصوص جدی گرفتن بحث «مرزبانی دیجیتال» مطرح می‌کند. شاید پیش چشم داشتن ماجرای دستگیری دورف و قرار دادن آن در کنار آنچه بر سر ادامه فعالیت شبکه اجتماعی «تیک تاک» در آمریکا رفت به ما یادآور شود این مقوله تا چه حد اهمیت دارد. هرچند این تعبیر نصفه و نیمه مرزبانی دیجیتال را سازمان پدافند غیرعامل مطرح کرد و در زمان خودش نیز جنجال برانگیز شد، ولی باید قبول کنیم تاکنون نسخه قابل قبولی در بحث امنیت سایبری و ژئوپلتیک آن در سطح قوانین و مقررات پیش نگرفته‌ایم و البته همزمان نتوانسته‌ایم با ادبیات مناسبی برای افکار عمومی درست آن را تبیین کنیم.
دغدغه اعتماد به جامعه آنلاین وطنی
از همه این‌ها که بگذریم، واکنش‌های همین چند روزه هموطنانمان با چاشنی شوخی و جدی پس از اعلام این خبر نیز نمایانگر دغدغه‌هایی است که نباید به‌سادگی از کنارشان عبور کرد. گوگل کردن اینکه «چگونه باید از اطلاعاتمان در چت‌ها و کانال‌های تگرامی بکاپ(Backup) بگیریم» نشان می‌دهد کاربران تا چه میزان نسبت به از دست رفتن اطلاعاتشان در این شبکه اجتماعی نگران هستند. مضاف بر این، اینکه کاربری در شبکه اجتماعی ایکس نوشته: «اتفاقی واسه Saved messages تلگرام بیفته، کارت ملی، شناسنامه، کدپستی، شماره تلفن‌هام، آدرس خونه، حسابای بانکیم، والت‌های ارز دییجتال، رمز هر چیزی که رمز میخواد، خوابایی که میبینم، برنامه ۱۵ سال آیندم و اتفاقات ۱۰ سال گذشتم و در نهایت حافظه‌م رو از دست میدم»، بیش از همه نشانگر اهمیت مسئله اعتماد به یک پلتفرم است. به نظر جمع کردن این دو مسئله در کنار همدیگر از چالش‌های جدی است که در ساخت جامعه برخط وطنی با آن مواجه هستیم. بخشی از این عدم اعتماد را می توان به‌واسطه تأثیرگذاری شبکه‌های فارسی زبان خارجی با پیش گرفتن رویکرد بی اعتماد کردن به سکوهای داخلی و رسانه‌هراسی تفسیر کرد، ولی بخش عمده آن نیز به علامت سؤال‌های کاربران ایرانی نسبت به توانایی پیام‌رسان‌های بومی در صیانت از داده‌هایشان برمی‌گردد. به هر حال در زمانه‌ای که تمام کشورها تلاش دارند در حوزه دارایی‌های دیجیتال صاحب مالکیت شده و جوامع آنلاین خود را بسازند، حاکمیت باید بیش از پیش برای تقویت جوامع برخط وطنی و جلب اعتماد عمومی برای سکنی گزیدن در آن‌ها تلاش کند.
نظر شما